CCI2014112307

* * *

Osoby pracujące głosem powinny pamiętać, że nie powinny śpiewać i mówić w zbyt niskiej i zbyt wysokiej temperaturze, zapylonych pomieszczeniach oraz miejscach o niskim stopniu wilgotności.

3.2. Zabawy i ćwiczenia fonacyine

Podstawą ćwiczeń fonacyjnych są ćwiczenia oddechowe. Wykorzystuje się je do łagodzenia napięcia mięśni, ustalania wysokości głosu, umiejętnego włączania rezonatorów głosowych oraz modelowania głosu. Ćwiczenia fona-cyjne często łączy się z ćwiczeniami oddechowymi. Ze względu na duży wysiłek aparatu głosowego przy wykonywaniu tych ćwiczeń, czas ich trwania jest krótki (2-4 min.). Im młodsze są dzieci, tym krótszy czas ćwiczeń.

Ćwiczenia prowadzone są w różnych pozycjach: stojącej, siedzącej i leżącej.

Jedną z najważniejszych funkcji zabaw i ćwiczeń fonacyjnych jest tzw. ustawienie głosu. Ustawienie głosu może mieć charakter twardy, przy-dcchowy i miękki. Najkorzystniejsze jest miękkie¹ ustawienie głosu.

Ustalenie właściwego ustawienia głosu ma szczególnie duże znaczenie dla osób pracujących głosem: np. nauczycieli, śpiewaków operowych, piosenkarzy oraz młodzieży w okresie dorastania.

Przy prawidłowym ustawieniu - głos uzyskuje pełniejszą, czystą barwę i siłę. Praca głosem wymaga wtedy znacznie mniej wysiłku.

Miękkie ustawienie ma również działanie profilaktyczne. Zapobiega chrypkom, matowieniu głosu, trudnościom w jego wydobywaniu.

Nieprawidłowe ustawienie głosu (szczególnie u młodzieży w okresie dojrzewania) może powodować suchość w gardle, pieczenie, a nawet ból.

Każda osoba ma inny próg ustawienia miękkiego. Jest on uzależniony od budowy krtani i treningu głosowego. Jest to właściwość indywidualna i tylko indywidualnie może zostać ustalona. Warto więc poświęcić trochę czasu i pracy dzieciom szkolnym na prawidłowe ustawienie skali ich głosu.

Najprostszym, naturalnym sposobem ustalenia miękkiego ustawienia jest wykorzystanie efektu rezonansu nosowego podczas cichych wypowiedzi głosek nosowych („m” i „n”), które włączają rezonans niejako automatycznie.

Wzmocniony rezonans otrzymamy, kierując głos na sklepienie podniebienia twardego. Jest on wyczuwalny dłonią przy dotknięciu skrzydełek nosa lub czubka głowy podczas wymawiania głosek nosowych.

Do zabaw fonacyjnych należą m. in.: naśladowanie głosów z otoczenia, wyszukiwanie dźwięków - onomatopei, zabawy w „echo”, wypowiedzi szeptem.

Także praca z głoskami „m” i „n”:

•    przedłużenie wymawiania głosek nnnn oraz mmmm,

•    dołączenie do nich samogłosek na początku, w środku i na końcu ciągu wymawianego: ammm, mmamm, mmma itd.

•    monotonne wymawianie głosek na jednym poziomie,

•    z przestawianiem np. trójdźwiękowym,

•    modulacja głosu: wymawianie tego samego tekstu raz cicho, raz głośno,

•    wymawianie ciągów liczbowych na jednym wydechu: 1, 2, 3... aż do pełnego wydechu,

•    wypowiadanie tekstu z dużą liczbą głosek nosowych, np.:

Kamień na kamieniu, na kamieniu kamień, a na tym kamieniu jeszcze jeden kamień.

Każdy kto się potknął, mówi ze zdumieniem:

- skąd się tu wzięły na drodze kamienie?

H. Pietrusiewicz

• Albo:

Oczy nam się kleją za oknami śnieg zmęczona niedziela w kłębek zwija się.

Weźmy misia na kolana i zanućmy mu mruczankę: Mru mru, mru, mru, mru, Misiu jestem tu!

17

1

Szczegółowe omówienie każdego rodzaju ustawienia oraz ćwiczenia właściwe dla odpowiedniego wieku dziecka można znaleźć w I i II części Zabawy logopedyczne... j.w.