* Przeczytaj podane wyrazy. Wydają się bez sensu. Jeśli jednak przeczytasz je wspak - odzyskają sens. Sprawdź, czy to prawda.
inap |
braks |
akęzczs |
asalk |
śizdŹ |
żyzrk |
akwał |
ynzcoks |
ramzsok |
acilbat |
traż |
nakecz |
ejckel |
ecpyzczs |
ynźorm |
onko |
akreicś |
ynagrazsz |
asam |
yncaz |
adrom |
Podziel wyrazy na sylaby. Przeczytaj je i zapisz sylabami, ale wspak.
Oto przykład:, koło ło-ko dusza sza-du
kubek, motyl, domek, koszyk, rzeka, morze, kura, rama, dyszel, szczypaw-ka, mazurek, kultura, matura, egzaminy, winogrona.
* Utwórz ciąg wyrazów zaczynających się od sylaby kończącej wyraz poprzedzający. Oto przykład: noga - garnek - nektar - tarpan - panna - nawóz wózek - ekler - Lerska - skała - ława itd.
- waga......
- koło
- pada słonko
- brama
- tarka
- komin
- kolumna
- katastrofa
Niektóre ćwiczenia słuchowe można wykorzystać do ćwiczeń ortograficznych. Np. opracowując głoskę „h” uatrakcyjniamy zajęcie wierszykiem--zagadką, wspomagającym jednocześnie zapamiętywanie zasad ortografii. - Ma mnie hiacynt i herbata,
Zna mnie dobrze Honorata.
Co dzień słyszysz mnie w hejnale.
W Hondurasie mieszkam stale.
Zawsze bywam w Hrubieszowie Czym ja jestem? Kto odpowie?1
' I )obrymi ćwiczeniami z zakresu analizy i syntezy słuchowej są zabawy i e bu sami fonetycznymi. Można je przeprowadzić w różny sposób i w wielu wersjach. Najprostszą jest skorzystanie z gotowych plansz opracowanych w kilku wersjach przez J. Wójtowiczową2. Plansze wyposażone są w pro-czytelne obrazki i podpowiedzi ich nazw, instrukcję wykorzystania pomocy oraz, na zgięciu plansz, rysunkowe odpowiedzi na pytania zawarte w instrukcji. Rysunki zawierają od 3 do 6 obrazków. Zadaniem uczestnika ■ ubawy jest utworzenie nowego wyrazu z głosek rozpoczynających lub koń-i owych nazw obrazków. Łącząc je otrzymuje się nowy, poszukiwany wyraz. Swoją odpowiedź można „od ręki” zweryfikować. Np. z pierwszych liter (głosek) nazw obrazków przedstawiających: ogórek, sarnę i anioła - powstaje wyraz „osa”. Na linii kończącej rebus w zagięciu planszy mamy rysunek osy.
' Nieco trudniejsze jest wyodrębnienie końcowych głosek z nazw obraził ów i tworzenie z nich nowych wyrazów.
()brazki przedstawiające, np.: kaktus, drzewo i sęk - dają wyraz - „sok”. ( Matnie głoski nazw: dym, korale i klucz - utworzą wyraz „mecz” itd.
Jeśli dziecko nie rozwiąże poprawnie rebusu - nauczyciel, czy inna osoba towarzysząca dziecku nie musi mówić: rozwiązałeś to nieprawidłowo. I >/iecko samo sprawdza wynik swojej pracy i widzi, że gdzieś popełniło blt|d. Można mu pomóc, mówiąc: spróbujmy nazwać ten obrazek inaczej.
'■ Zabawy w zaszyfrowane wyrazy (udoskonalające analizę i syntezę słuchową i wzrokową) mogą tworzyć formy przejściowe do zajęć z gramatyki I ortografii.
Przykład:
Zajęcia prowadzone są w grupach. Każda grupa otrzymuje 10 kartoników ponumerowanych z jednej strony od 1 do 10. Na odwrocie znajduje się wypisanych 10 nazw, ale tylko jedna ma zaznaczoną kolorem pierwszą literę. Zadaniem uczniów jest ułożenie liter od 1 do lOzgodnie / kolejnością liczb i zaznaczoną literą na odwrocie kartonika. Kolejność pierwszych liter nazw: Robert, Zosia, Ewa, ciocia, zwierzątka, orzeszek, wiewiórka, noga, igły, krzak daje rozwiązanie: RZECZOWNIK.
53
W.Gawdzik, Ortografia na wesoło. Warszawa 1971
" J. Wojtowicz, Rebusy fonematyczne, Wytwórnia pomocy dydaktycznych, Warszawa, b. r.