Polecenia kontrolne
I I*i/ypor/tjclkuj do sekwencji surowce • materiały • tworzywa następujące trójki substancji:
,i) /.oprawa wapienna, wapień, wapno palone;
b) etylen, polietylen, gaz ziemny; e) stal stopowa, ruda żelaza, surówka.
2. \ torcj z wymienionych substancji dotyczy prawo stałości składu:
a) hemoglobina krwi,
b) szkło,
e) wapno palone,
d) marmur,
e) mleko pelnotluste,
I) popiół po spaleniu drzewa liściastego, u) sadza,
h) wilgoć zawarta w powietrzu.
3. Wymień cechy, jakie pozwalają zaliczyć osoloną wodę do mieszanin, a cukier do związków chemicznych.
I. Wymień 4 substancje czyste (związki lub pierwiastki), które są stosowane w gospodarstwie domowym.
5. Wymień 3 mieszaniny jednorodne, każdą o innym stanie skupienia. h. W trakcie pieczenia ciastek czym są: mąka, cukier, proszek do pieczenia, bakalie, ciasto surowe i gotowe upieczone ciastka?
7. Podaj pierwiastek, jaki można odzyskać z następujących surowców:
a) karoserie zniszczonych aut,
b) puszki po napojach, e) puszki po konserwach,
d) złom wnętrz komouPir' •
e) złom elektrotechniczny.
<S. Używając lupy i mikroskopu spróbuj określić stopień niejednorodności następujących substancji: majonezu, śmietany, dowolnego kremu kosmetycznego i kredy.
h. Jaką najmniejszą liczbę składników musi zawierać smog?
10. Które stwierdzenie jest zawsze prawdziwe:
a) liczba atomów w cząsteczce jest zawsze większa niż liczba pierwiastków tworzących tę cząsteczkę;
b) liczba atomów w cząsteczce jest zawsze większa lub równa liczbie pierwiastków tworzących tę cząsteczkę;
c) liczba atomów w cząsteczce może być mniejsza niż liczba pierwiastków tworzących tę cząsteczkę;
d) liczba pierwiastków twoi zących cząsteczkę jest co najmniej d\s a ra zv mniejsza niż liczba atomów w cząsteczce.
Porównywaniu właściwości fizycznych n,ile ży prowadzić w tych samych warunkach temperatury i ciśnienia
i ilu substancję chemicznie czystą, zarówno pierwiastek, jak i zwią hemiezny, cechuje zestaw właściwości fizycznych, które są dla niej m ikierystyczne i które odróżniają ją od innych substancji. Wiele sub-imi ji może mieć zbliżone, a nawet identyczne (w granicach błędu uznani.i) niektóre właściwości fizyczne, ale nigdy podobieństwo nie doty-tluocześnie wszystkich właściwości fizycznych danych substancji, i Mtownując właściwości fizyczne, należy pamiętać, że trzeba je okre-lakicli samych warunkach temperatury i ciśnienia. Z kolei nicktó-
• • ■ i r.eiwośei fizyczne są bardziej, a inne mniej wrażliwe na zanieczysz-
ii i ubstancji. Na przykład gęstość jest stosunkowo mało wrażliwa na mi. czyszczenia, w przeciwieństwie do przewodnictwa elektrycznego i 'mi nilowa domieszka może zmienić gęstość o kilka promili do kilku i ni .1 laka sama domieszka pewnych pierwiastków na przykład do
..... może zmienić jego przewodnictwo elektryczne kilkaset miliar-
i i w ) Problem czystości indywidualnych substancji chemicznych i i mi d/o ważny ze względu na sposoby otrzymywania, metody wydzieli. i i oczyszczania oraz możliwości zastosowania danej substancji. Ze i k mii wymienionymi względami związana jest cena danej substan-i.ii.i zależy jeszcze od sposobu porcjowania, pakowania, szybkości i i uczenia do zamawiającego i innych czynników.
Opisując substancję, najczęście| po dajemy jej skin skupienia, bai wg, gęstość i rozpuszczał ność w wodzu;
' uważniejszymi właściwościami fizycznymi substancji są: tempe-ii i topnienia, temperatura wrzenia, gęstość, barwa, rozpuszczal-w wodzie, przewodnictwo cieplne i elektryczne, dla ciał stałych i i twardość i forma krystaliczna, a dla cieczy lepkość i napięcie i- n izi liniowe. Oczywiście to nie wszystkie właściwości fizyczne, je-• lo najważniejsze i najczęściej określane. Dla opisu poszczegól-li .ubstancji istotniejsze są niekiedy charakterystyczne dla nich 1 i ■ iwośei, często nawet unikalne, na przykład bardzo mały wspól-unik rozszerzalności cieplnej w stopie metalicznym o nazwie in-lalosć oporu elektrycznego ze zmianą temperatury - w stopie hm l.dicznym o nazwie konslantan, wreszcie prawie absolutna obojęl-n i • chemiczna w polimerze o nazwie teflon. Polimer to substancja 11• .tająca w procesie polimeryzacji, kiedy setki, tysiące, a nawet set I i tysięcy jednakowych cząsteczek, tak zwanych merów, zawierają-
• N<h wiązanie podwójne, łączą się w jedną bardzo długą cząsteczkę polimeru Właściwości fizyczne i chemiczne otrzymanej substancji polimerycznej są zupełnie odmienne od właściwości substancji z.awie
i u|.|i ej e/ąsleezki mei»>w.