Chemia1
5

I>ii!r.liii!i;|p i luimlc/iiii

Doświadczenie

Sąc/mic różnego typu roztworów

I*izygot uj I mieszaniny dwuskładnikowe, w których jednym ze składników będzie zawsze woda, a drugim kolejno odpowiednio zmielona kl eiła, glina, mydło, białko jaja kurzego. Każdą z tych mieszanin podziel na 2 porcje i przesącz przez 2 sączki o różnej wielkości porów. Oceń stopień rozdziału mieszanin w obu wypadkach.

Na sączku pozostaje osad,

/as m/lwór spływający łojkiem na/ywarny przesączem.

Ryc. 1.16. a) Klasyczny sposób sączenia na sączku karbowanym; b) lejek Schotta pozwala na szybkie oddzielenie drobnokry-stalicznych osadów z roztworu.

Dość wygodną metodą rozdzielania mieszanin jest także ekstrakcja. Polega ona na wykorzystaniu różnic rozpuszczalności składników mieszaniny w użytym rozpuszczalniku. Do mieszaniny, którą należy rozdzielić, dodaje się rozpuszczalnik, tak dobrany, aby jeden ze składników dobrze się rozpuszczał, a drugi źle. Po dokładnym wymieszaniu całości oddziela się składnik gorzej rozpuszczalny. Czynność taką powtarza się wielokrotnie w celu uzyskania jak najlepszego rozdziału składników mieszaniny.

Doświadczenie

Rozdzielanie substancji za pomocą ekstrakcji

Przygotuj mieszaninę jodu z węglanem wapnia w ten sposób, że do 1 g węglanu wapnia dodaj 0,2 g jodu.

Wymieszaj oba składniki ba- ^Ryc- ¹'¹⁷' ^{a) Prob6wka} zawierająca mieszaninę

. , jodu i węglanu z pierwszą porcją rozpuszczalnika; gałką, a następnie przenieś b) rozdzielone substancje po ekstrakcji do probówki. Dodaj około

2 cm¹ chloroformu luli benzyny. Zakorkuj probówkę i intensywnie wymie-s/aj jej zawartość, /.lej rozpuszczalnik znad osadu do zlewki Do osadu w piobowci' dodaj następną porcję rozpuszczalnika. Ponowna dni l.alnie

wymieszaj /aw.u li im pmhowl i. i nasli, pnie zlc| lo/pus/e, alink do /lewki ( ynnośu le powtarzaj lak długo, .1/ wmstwa m/pusze/alnik.i dodanego .In probówki przesianie się zabarwiać jodem. Zaobserwuj ba iwę mz.piisz.

1 .11nik; 1 zebranego w zlewee.

leśli w domu staramy się usunąć tłustą plamę z ubrania, zmywając ją m/puszczalnikicm, lo właśnie stosujemy metodę ekstrakcji.

Inną metodą rozdzielania składników jest adsorpcja. Polega ona na I orzyslaniu zdolności podłoża do przyczepiania na swojej powierzchni I ladników mieszaniny. Warunkiem powodzenia tej metody jest przy < iłowanie dostatecznie dużej powierzchni podłoża, zdolnej pomieścić vslkie cząsteczki, które chcemy oddzielić.

Doświadczenie

< iilil/iolanie barwnika metodą adsorpcji

i.ilej do cylindra miarowego 5 cm' rozcieńczonego ■ .1 n wiśniowego i dodaj 5 rozgniecionych tabletek wę-i*l 1 h karskiego. Dokładnie wymieszaj zawartość cylin-■ h 1 miarowego i odsącz węgiel na sączku. Zaobserwuj m u ni; w wyglądzie roztworu po odsączeniu węgla.

i'v l IH. Węgiel na sączku zaadsorbowat większość barwnika t 11 Ingo w soku wiśniowym. Porównaj barwy roztworów ■ ylindrze 1 probówce.

Węgiel aktywny jest silnie rozdrobnionym węglem pierwiastkowym, mm więc bardzo rozwiniętą powierzchnię, na której łatwo adsorbują się I kiilniki roztworu. W ten sposób mogą one zostać usunięte z mieszani-iM. Substancja mająca zdolność adsorbowania na swojej powierzchni in-11,1 h składników nosi nazwę adsorbentu.

R()/(l/ll!lilll||t gmwlliicylnn wykui/y.lii|n (podobnlo |ak soclymiinliii |.« Si)cziinln 1 lilii c|a) różnił n w masni;h składników

W wypadku rozdzielania mieszanin cieczy nierozpuszczających się ■.obie wzajemnie (np. woda i zanieczyszczająca ją ropa naftowa), sto-suwać można różne metody w zależności od skali procesu i różnic we właściwościach fizycznych zmieszanych cieczy. Jeżeli nic tworzą one liw.ilyeh emulsji i różnią się dostatecznie gęstością, wówczas można za ■losować rozdzielanie grawitacyjne. Polega ono na wykorzystaniu różnic gęslości - ciecz cięższa, o większej gęstości, tworzy dolną warstwę, • 1 ciecz lżejsza, o mniejszej gęstości - górną warstwę. Do usunięcia resz ii I cieczy pozostałych po separacji grawitacyjnej można wykorzystać ekstrakcję lub adsorpcję na odpowiednich adsorbentach.

( zęslo stosowaną metodą oczyszczania roztworów wodnych jcsl osnio/a, polegająca na selektywnym przenoszeniu substancji o małych 1 o/iiuaiuch cząsteczek prze/ tak zwane membrany, czyli przegrody mające pory o określonej, niewielkiej sieilnicy Substancje o eząslecz I .u h I luiyi li sieiluii .1 ji .1 mniejsza 111/ su ilun ,1 porow w membiann