Chemia18

Wodorotlenki można otrzymać w reakcji motali w wy-p.itlkti motali li-lowcńw i luny-Inwciiw oraz tlonkćw metali / wodą Pozostałe wodoro-llniki otrzymuje siy w reakcjach •itrąceniowych.

W wypadku potasu, rubidu I cezu reakcja z wodą przebiega bardzo gwałtownie. Przy użyciu większych ilości motali) następu |o wyhucli

'.r.,ulowy iliiiuklci ccchup także wodny rn/ium i n i • • 111 < i K i i Nil Pomimo że 11 i«* istnieje „wodorotlenek amonu” NI I,< )I I w lo/.lwor/e In¹,o /wiiizku, czyli wodzie amoniakalnej, zachodzi odwracalna reakcja:

Nil, + U₂0 ^ NH₄⁺ + OH-

a pojawiające się jony wodorotlenkowe są odpowiedzialne za właściwości zasadowe roztworu.

Można zatem stwierdzić, że zasada to wodny roztwór, który ma zespól właściwości opisanych powyżej (stały czysty związek o wzorze NaOH to wodorotlenek sodu, zaś wodny roztwór tego związku to zasada sodowa).

1.8.2. Nazewnictwo i otrzymywanie wodorotlenków

Nazwę wodorotlenku tworzy się w ten sposób, że przed nazwą metalu dodaje się określenie „wodorotlenek”:

NaOH-wodorotlenek sodu,

Ba(OH)₂ - wodorotlenek baru,

Al (OH), - wodorotlenek glinu.

W wymienionych przykładach nic ma potrzeby dopisywania wartościowości metalu, ponieważ pierwiastki te mają wartościowość stałą.

Dla metali przyjmujących różne wartościowości, wartościowość podaje się cyfrą rzymską po nazwie metalu:

Fe(OH)₂ - wodorotlenek żelaza(II),

Fe(OH), - wodorotlenek żelaza(III),

Mn(OH)₂ - wodorotlenek manganu(II),

Mn(OH)₄ - wodorotlenek manganu(IV).

Wodorotlenki powstają w wielu różnych reakcjach, z których najważniejsze to reakcje aktywnych metali z wodą, reakcje tlenków zasadowych z wodą oraz - dla wodorotlenków nierozpuszczalnych - reakcje strącania ich z roztworów soli odpowiednich metali.

Reakcje bardzo reaktywnych metali z wodą zachodzą w temperaturze pokojowej zgodnie z poniższymi równaniami:

2 Na + 2 H₂0 —* 2 NaOH + H_:t Ca + 2 H₂0 —* Ca(OH)₂ + H₂t

Według tego schematu reagują wszystkie litowce i niektóre berylowce.

Wodorotlenki można otrzymać również w reakcjach tlenków zasado-twórczych z wodą:

Na₂0 + H₂0 — 2 NaOH

analogicznie reagują tlenki pozostałych litowców

BaO + H₂0 — Ba(OH)₂

analogicznie reagują tlenki wapnia i strontu

Oli /Yinywunlc wiHlorollniMi sodu (pokaz!)

l)o /.lewki zawieiv| IS mi woily wrzuć kawałek sodu wielkości główki od zapałki. Poczekaj, aż cały sód przcrcagujc, po czym pi/enies /awarlość zlewki do parowniczki i odparuj wodę. Zaobserwuj wykład pozostałości po odparowaniu wody. Pozostałość ty rozpuść ponownie w wodzie i dodaj kroplę fenoloftaleiny. Zaobserwuj, na jaki kolor zabai wiła się ona w roztworze.

< Mrzyinywame wodorotlenku zclaza(lll)

Nalej do zlewki 10 cm³ 1,5-procentowego roztworu FeCl₃ i dodaj Ki cm' 1,2-proeentowego roztworu NaOH. Opisz zmiany, jakie następuj;) ■ zlewce podczas doświadczenia.

Hyi 1.30. a) Do probów-h . io/tworem FeCI, doił. i|rmy roztwór NaOH; U) w wyniku reakcji strą-■ .i mi; osad Fe(OH)₃.

Padanie zasadotwórczego charakteru tlenku wapnia

I )o probówki zawierającej około 5 cm³ wody dodaj parę kropli feno-lolialeiny, a następnie wsyp nieco tlenku wapnia i wymieszaj roztwór. (tpisz takie właściwości tlenku wapnia, jak: barwa, stan skupienia, rozpuszczalność w wodzie i charakter chemiczny.

Hyc 1.31. a) Do probówki zawierającej wodny roz-Iwór fenoloftaleiny wsypujemy odrobinę CaO; li) m/lwór zabarwia się na malinowo, co wskazuje na zasadowy c haiakler lo/tworu.