Chemia2 1

111, \ w\ l< u u | mil mu I i w 11 / •»11 \ |>.i| hi i. |. mi i' i i ilu\ N;r.lrpm

w ilm)'it | piobmwi pi/ygoluj lo/iwm mi....... ,i i li ul.ilkicm /,is.nl.

sodowej. /.iIk.iIi/i»vv;m.) próbkę lukżc pgi i | ii.nl p.diuku mi, Ii/yin;i| u jt*j wyłoili zwilżony papierek uniwersalny '/unoiu| obserwacje.

Mocznik jest amidom ulfMja-|,|i:ym pioceso-wi hydrolizy (|io(l(il)iiii! jak Inno amidy).

Moeznik jesl białym ciałem stałym, dość dobrze rozpuszcza ln\m w wodzie. Podobnie jak inne amidy ulega w wodzie hydrolizie zarówim kwasowej, jak i zasadowej. Podczas hydrolizy mocznika wydzielaj;) dwutlenek węgła i amoniak:

/NH,

/    temp.

0=C    + 2 H₂0 + 2 HC1 —* 2 NH₄C1 + COd

^xnh.

/NH₂

0=C    + 2 NaOH —^P' Na,CO, + 2 NH,J

^XNH,    h₂o -    ■

Doświadczenie

Otrzymywanie biuretu

W suchej probówce umieść około 1 g mocznika i ogrzewaj nad pal u kiem, trzymając u wylotu probówki papierek uniwersalny. Zakoi , ogrzewanie, gdy na dnie probówki pojawi się szklista masa. Do osimi ■ -ncj zawartości probówki dodaj zalkalizowany, świeżo sporządzony dorotlenek miedzi(II).

Ogrzewany mocznik ulega różnym przemianom podczas których | -wstaje między innymi biuret:

,NH,

2 0=C

,NH. °⁼⁽k

/    temp.

\

NH,

mocznik

/

o=c

^XNH_:

biuret

NH + NH,t

Biuret w roztworze alkalicznym tworzy z wodorotlenkiem mie<i i połączenie o charakterystycznym fioletowym zabarwieniu. Z tego p" wodu reakcja ta długi czas była wykorzystywana do wykrywania mm nika.

Szczególne znaczenie mają cząsteczki zawierające II-rzędowc gm amidowe, jakimi są peptydy i białka, które będą omawiane w dalsze j c/ ści podręcznika.

Poleceniu kontrolno

I YVv|>is/ w/my i n.i/ v\\ w il u li iiiiiii n w/.nr/.c sumarycznym < ,1 l_MN. ¹ Wy j a ś i ii j następujące lei min\

a) amina alifatyczna, h) amina II rzędowa, c) amina aromatyczna.

\ lak sądzisz, czy reakcji; oti/ymywania ctyloaminy z chloroetanu ino/ n.i zaliczyć do reakcji substytucji? Odpowiedź uzasadnij.

I    Wyjaśnij, dlaczego metyloamina jest silniejszą zasadą niż anilina.

• Wyjaśnij, dlaczego metyloamina miesza się z wodą w dowolnych proporcjach, ;i anilina rozpuszcza się w niej w niewielkim stopniu.

a Zaproponuj syntezę:

a) w-chloroaniliny z benzenu i dowolnych odczynników nieorganicznych,

l>) o-chloroaniliny z benzenu i dowolnych odczynników nieorganicznych.

Zaproponuj metodę otrzymywania benzamidu z benzenu, chlorometanu i dowolnych związków nieorganicznych.

cntlsumowanie

/.wiązki jednofunkcyjne to związki, w których cząsteczce obok części u glowodorowej znajduje się podstawnik zbudowany z innych atomów ni/ węgiel i wodór. W poniższej tabeli podano najważniejsze grupy związ-

II    iw jednofunkcyjnych.

Nazwa grupy związków	Nazwa i wzór grupy funkcyjnej
i hlorowce	—Cl podstawnik chlorowy —Br podstawnik bromowy —1 podstawnik jodowy —F podstawnik fluorowy
.ilkohole i fenole	—OH grupa hydroksylowa
Aldehydy	—CHO grupa aldehydowa
kolony	—CO grupa karbonylowa
kwasy karboksylowe	—COOH grupa karboksylowa
astry	—RCOOR^1 grupa estrowa
mnlny	—NH2 grupa aminowa

i-'!’ Najważniejsze i|mpy związków jednofunkcyjnych