CIMG0146

właszczenia nieruchomości, np. w celu budowy szkoły podstawowej, a następnie od realizacji tego celu odstąpiono, to nie można użyć tej nieruchomości do realizacji innego celu bez uprzedniego uzyskania opinii poprzedniego właściciela lub jego spadkobiercy w kwestii ewentualnego zwrotu wywłaszczonej nieruchomości. Poprzedniemu właścicielowi przysługuje bowiem prawo zwrotu wywłaszczonej nieruchomości, jeżeli nie jest ona już potrzebna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu. W przypadku dokonania zwrotu nieruchomości, poprzedni właściciel jest zobowiązany do zwrotu wypłaconego mu odszkodowania po jego waloryzacji. Zwaloryzowane wypłacone odszkodowanie nie może być większe od wartości nieruchomości w dniu jej zwrotu, jeżeli wywłaszczenie nastąpiło po dniu 5.12. i^l>90 r.. a w stosunku do nieruchomości wywłaszczonej przed 5.12.1990 r., zwaloryzowane odszkodowanie nie może być większe niż 50% aktualnej wartości zwracanej nieruchomości. Zatem. rzeczoznawca majątkowy powinien przed dokonanym zwrotem określić wartość zwracanej nieruchomości. Waloryzacji dokonuje się, stosując wskaźniki zmiany cen detalicznych towarów i usług konsumpcyjnych. ogłaszane w dziennikach statystycznych Głównego Urzędu Statystycznego. Wywłaszczoną nieruchomość zwraca się w takim stanie, w jakim się znajduje w chwili zwrotu. Organ dokonujący zwrotu nie ma zatem obowiązku doprowadzania nieruchomości do stanu, jaki istniał w chwili wywłaszczenia. Ze względu na to. że różnice mogą być znaczne (np. rozebrano istniejące budynki, wykonano wykopy, ogrodzono teren itp.), ustawodawca wprowadził zasadę, że za pogorszenie łub za polepszenie stanu nieruchomości dokonuje się rozliczeń w gotówce. Wypłaty stosownych kwot w ramach tych rozliczeń dokonuje albo właściwy organ. albo poprzedni właściciel, w zależności od tego, czy nastąpiło pogorszenie, czy też polepszenie stanu nieruchomości

5ii. Ograniczenie prawa własności

Zgodnie z podaną już definicją, wywłaszczenie polega nie tylko oz odjęciu, ałe i na ograniczeniu własności łub innego prawa rzeczowego. Pray ograniczeniu własności łub innego prawa rzeczowego stosuje się zasady obowiązujące przy wywłaszczaniu nieruchomości, w tym zasadę przeprowadzania obowiązkowych pertraktacji z właścicielem nieruchomości oraz zasadę słusznego odszkodowania za straty, których nie da się usunąć.

Ograniczenie prawa własności może nastąpić w następujących przypadkach:

•    zakładania na nieruchomości urządzeń infrastruktury technicznej,

•    poszukiwania kopalin stanowiących własność Skarbu Państwa,

•    potrzeby nagłego zapobieżenia powstawaniu znacznej szkody.

W przypadku pierwszym, starosta może udzielić zezwolenia na założenie na nieruchomości urządzeń infrastruktury technicznej. Osoba lub jednostka organizacyjna posiadająca takie zezwolenie może wejść na cudzą nieruchomość i założyć ww. urządzenia, zgodnie z decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji lub decyzją o ustaleniu warunków zabudowy i zagospodarowania terenu. Właściciel nieruchomości nie może z tego powodu skutecznie protestować. Nastąpiło więc ograniczenie jego prawa własności, chociaż prawo to nie zostało odjęte. Jeżeli założenie urządzeń infrastruktury technicznej uniemożliwia jednak właścicielowi dalsze racjonalne korzystanie z nieruchomości na cele dotychczasowe, nieruchomość podlega wywłaszczeniu poprzez odjęcie prawa własności.

W przypadku drugim, starosta może wydać decyzję zezwalającą na czasowe zajęcie nieruchomości nie dłużej niż na 12 miesięcy.

W przypadku trzecim, zezwolenie na czasowe zajęcie nieruchomości, nie dłużej niż na 6 miesięcy, wydaje starosta. Jest to regulacja prawna, która umożliwia podejmowanie działań nagłych, jeżeli sytuacja podejmowanie takich działań uzasadnia.

55.6. Konkluzja wywłaszczeń nieruchomości

Konkludując, należy stwierdzić, że w Polsce obowiązuje obecnie ochrona i poszanowanie prawa własności. Organy administracji publicznej. sądy i inne instytucje zostały bowiem zobowiązane, z mocy przepisów Konstytucji RP, do ochrony tego prawa. Dopuszczono, co prawda, możliwość naruszania prawa własności poprzez wywłaszczanie nieruchomości.

61