CIMG4143

od. tab. 19

Grupa	Metoda	Omówienie metody	Wady i ograniczenia
S7	Western Biot*	Zastosowanie metody jak w SS do wykrywania swoistości przeciwciał dla antygenów rozdzielonych elektroforetycznie i związanych z nośnikiem	Denaturacja epitopów przestrzennych antygenów (najczęściej związanych z odpowiedzią chroniącą przed zakażeniem)

• Wg: W. Gut i M. Kańtoch, 1996.

**    —    metoda kanapkowa.

- metody pośrednie.

RF*    —    czynnik reumatoidalny.

-    —    syntetyczne peptydy lub produkty inżynierii genetycznej.

cELISA* —    system chwytających przeciwciał, w którym    analizuje się reaktywność w stosunku do

określonego antygenu określonego typu (klasa, pod klasa) przeciwciał związanych z nośnikiem przez swoiste antyimmunoglobuliny.

(komórki, zwierzęta) gospodarze, charakterystyczne dla danego wirusa drogi zakażenia organizmu i wydalania z organizmu.

Znajomość budowy i właściwości wirusów, zwłaszcza wirusów występujących stale na określonych terenach geograficznych oraz w określonych okresach i środowiskach, jest bardzo pomocna dla lekarza również w doborze odpowiedniego materiału diagnostycznego i pobieraniu go we właściwym czasie. Wreszcie zasadnicza jest znajomość umiejscawiania się procesów chorobowych wywoływanych przez określone wirusy. Jest to istotne dla postępowania diagnostycznego z tego względu, że określone wirusy mogą wywoływać odmienne procesy chorobowe, np. enterowirusy - zarówno choroby ośrodkowego układu nerwowego (o.u.n.), jak i układów oddechowego i pokarmowego, a wirus Herpes simplex - zarówno choroby ośrodkowego układu nerwowego, jak i zmiany skórne. Trzeba jednak pamiętać i o tym, że np. różne typy wirusa poliomyelitis wywołują analogiczne objawy kliniczne.

Istotny jest nie tylko dobór właściwej próbki materiału do badań diagnostycznych, lecz i jej prawidłowe pobranie, zabezpieczenie i dostarczenie do pracowni wirusologicznej. Dlatego konieczne jest również uwzględnienie innych cech wirusów, jak duża lotność, zwłaszcza w materiale wysychającym (a więc problem bezpieczeństwa), znaczna wrażliwość wirusów na fizyczne i chemiczne czynniki środowiska, a zwłaszcza na temperatury dodatnie i na zmiany odczynu środowiska. Mogą one bowiem prowadzić do całkowitego unieczynnienia wirusa w materiale diagnostycznym i do uszkodzenia jego budowy. W nieprawidłowo utrzymywanym materiale produkty rozpadu komórek lub namnażające się bakterie mogą spowodować nieodwracalne zmiany wirusa, a w przypadku przeznaczenia materiału do badań serologicznych - uniemożliwić wykonanie takiego badania. Właściwe więc zabezpieczenie materiału diagnostycznego (głównie pod względem jałowości i temperatury) ma zasadnicze znaczenie dla uzyskania wiarygodnych wyników badań wirusologicznych i serologicznych.

Istotne znaczenie ma również towarzysząca materiałowi merytoryczna informacja kliniczna. Ułatwia bowiem w laboratorium odpowiednie ukierunkowanie metodyczne i wirusologiczne testów diagnostycznych, a w następst-

Tabela 20. Zastosowanie przedstawionych w tab. 19 metod do diagnostyki wybranych zakażeń

wirusowych¹

Zakażenia wirusowe	Przykładowe wirusy	Metody (oznaczenia z tab. 19)
0 ostrym przebiegu z krótkim okresem wylęgania (kilka dni) oddechowe	wirusy grypy, RSV, parainfluenzy ad en o wirusy enterowirusy rhinowirusy	BI, B4,1, G3 I, S3, SI, G3 I,G3
jelitowe	rota wirusy adenowirusy astrowirus, wirus Norwalk	B4, M2, Ml, Gl, I M2, Ml, 1 Ml
inne	wzw. A - enterowirus	S5(IgG/M), G3
0 ostrym przebiegu z dłuższym okresem wylęgania (ok. 2 tygodni lub więcej bez przewlekłych zakażeń i Iatencji)	odry, różyczki, nzp. parwowirus B19	S5(IgG/M), S6, S2, SI S5(IgG/M), G2
Zakażenie wirusami zdolnymi do Iatencji i reaktywacji lub przewlekłych zakażeń	CMV, HSV, EBV HHV-6 wzw. (B, C) HIV wirusy papiUoma	S5(IgG M), G3 61 S5, G3 S5, g7J*. [BI]*, G2, G3 G2,G3
Neuroinfekcje*** (badanie surowicy i płynu mózgowo-rdzeniowego)	enterowirusy kzm. (i inne flawiwirusy) odry (ostre), odry (przewlekłe - SSPE) HSV, CMV wścieklizny	I, S3, SI, G3 SSffgG), |S7P, S2, SI, I S5(rgG/M),I S5(IgG) SS(IgG/M), S6, G3 BI**, S5(IgG/M)
Zakażenia płodu	różyczki, CMV, HSV parwowirus B19	SS(IgG/M), S6, G3 S5(IgG/M), G2

¹ Wg: W. Gut i M. Kańloch, 1996.

Wytłuszczone — najczęściej stosowane metody o sprawdzonej wiarygodności.

Podkreślone - dla pełnego rozpoznania niezbędne badanie kilku antygenów.

[S7]*    -    metody referencyjne.

G3    —    w fazie badań doświadczalnych

••    —    badanie pośmiertne.

***    —    w prawidłowej diagnostyce    do badania: poziomu odpowiedzi immunologicznej

materiałami są surowica i płyn mózgowo-rdzeniowy, do izolacji - płyn mózgowo-rdzeniowy, wyjątkowo inne materiały (np. en tero wirusy - kał).

wie na skrócenie okresu postępowania laboratoryjnego i zmniejszenie kosztów badania.

Po spełnieniu tych warunków i zaleceń staje się realny dobór właściwego kierunku i zakresu oznaczeń diagnostycznych. Dlatego jest celowa też konsul-tacja bezpośrednia lekarza prowadzącego chorego z wirusologiem wykonującym badanie diagnostyczne. Jest to zwłaszcza istotne obecnie, kiedy nastąpiło przeniknięcie obciążeń ekonomicznych w kierunku odpłatności oznaczeń diagnostycznych, które nie należą do tanich.

151