CIMG4162

poliowirusów do wirulencji, wreszcie stwierdzeniu obecności receptora dla poliowirusa u myszy transgenicznych.

Obecnie pojawiają się zastrzeżenia dotyczące wartości klasycznych wskaźników (markerów), ale jednak utrzymuje się przekonanie, że takie wskaźniki, jak identyfikacja miana oraz termiczna stabilność są stale niepodważalne. Być może najbliższe lata przyniosą weryfikację norm krajowych i WllO. zanim to jednak nastąpi, muszą być bezwzględnie przestrzegane.

Tabela 28. Szczepionki wirusowe powszechnie stosowane

Szcze pionka przeciwko	Postać szczepionki	Zalecenia i problemy	Immunologiczna odpowiedź po podstawowym szczepieniu
Żółtej gorączce	Monotypowa, atenuowana, liofilizowana	Na terenach endemicznych, osoby wyjeżdżające na tereny zagrożone	Wysoka
PoliO-myeiitis (typ 1, 2, 3)	Monotypowa lub poliwalentna, inaktywowana lub atenuowana, płynna	Wczesne stosowanie, rewakcy-nacje. Wydzielanie wirusa i możliwość zwiększonej wirulencji szczepów- atenuowanych (klony, rewersja, rekombinacja). Szczepionka inaktywowana - podawanie parenteralne	93-100%
Odrze	Monotypowa lub skojarzona ze szczepionkami przeciwko nagminnemu zapaleniu ślinianek przyusznych i różyczce, atenuowana, liofilizowana	Wczesne stosowanie, zarazem profilaktyka podostrego stwardniającego zapalenia mózgu (SSPE)	95-100%
Nagmin nemu zapaleniu fliiiiinrt przyusz- nych	Monotypowa lub skojarzona ze szczepionkami przeciwko odrze i różyczce, atenuowana, liofilizowana	Wczesne stosowanie, profilaktyka orchitis	Wysoka
Różyczce	Monotypowa lub skojarzona ze szczepionkami przeciwko odrze i nagminnemu zapaleniu ślinianek przyusznych, atenuowana, liofilizowana	Główny cel: profilaktyka zakażeń płodowych. Programy: szczepienia wczesne wszystkich dzieci w wieku przedszkolnym, dziewcząt w wieku 10-14 lat, kobiet past partom i w grupach wysokiego ryzyka. Przeciwwskazanie — dążą	Wysoka (60% zakażenia płodowe)
Odra/na- gminne zapalenie ślinianek przyusz- nych/ró- życzfca	Atenuowana, łączna	Programy zróżnicowane, rewak-cynacjc monowalentnymi .	95-100%

Szcze pionka przeciwko	Postać szczepionki	W: Zalecenia i problemy	mmunolo-gkana odpowiedź po podstawowym szczepieniu
Grypie (»ypy Ai, A2 i B)	Monotypowa lub poliwalentna, inaktywowana, podjednostkowa, rekombinanty, szczepy epidemiczne	Szczególnie grupy wysokiego ryzyka, masowość szczepień, rc-wakcynacja nowymi serotypami	40-70%
Wściek liźnie	Monotypowa, płynna lub liofilizowana, wirus maktywowany	Grupy wysokiego ryzyka i osoby po ekspozycji	Wysoka
1 Wzw. B	Podjednosikowa (HBsAg) pochodzenia surowiczego lub „genetyczna"	Grupy wysokiego ryzyka, docelowo powszechne szczepienia	Wysoka
Kleszczo wemu zapaleniu mózgu	Monotypowa, inaktywowana	Grupy wysokiego ryzyka	Wysoka

Uwaga: 1. Pominięto szczepionkę przeciwko ospie (eradykacja ospy w 1979 r).

2.    Patrz również kalendarze szczepień okresowo wydawane przez Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej, ww. szczepionki objęte są tymi kalendarzami.

3.    W rejonach endemicznego występowania (ekologiczne uwarunkowania) stosuje się również szczepionki przeciwko japońskiemu zapaleniu mózgu typu B, wenezuelskiemu zapaleniu mózgu i rdzenia, rosyjskiemu wiosenno-letniemu zapaleniu mózgu.

Powyższe osiągnięcia wprowadzały lub eliminowały określone systemy komórkowe w produkcji szczepionek, ale zarazem wskazywały na celowość poszukiwania i stosowania nowych typów komórek, które w przeszłości budziły zastrzeżenia, pozwoliły na skuteczną bakteriologiczną i wirusologiczną (np. nadkażenia wirusami SV_W herpes B, Marburg) kontrolę zwierząt, hodowli komórkowych i płynów odżywczych do produkcji szczepionek.

Kierunki te, związane z otrzymaniem szczepionek wirusowych przez na-mnażanie wirusa (atenuowanego lub przeznaczonego do inaktywacji) w systemach komórek człowieka i zwierząt, są nadal aktualne i kontynuowane. Współczesne badania w tych dziedzinach dotyczą głównie poszukiwań nowych szczepów wirusów i linii komórkowych, w tym nawet budzących przez wiele lat określone zastrzeżenia. Na przykład opracowano nowy szczep atenuowany (Urabe Am9) wirusa nagminnego zapalenia ślinianek przyusznych o silnych właściwościach immunogennych; uzyskano szczepy atenuowane rotawirusa cieląt (oznaczone RIT-423 i WC3), aktywne immunologicznie u dzieci i u niemowląt, a więc szczególnie zagrożonych tymi wirusami; zastosowano i nowelizuje się wirusowe rekombinanty wirusa grypy; uzyskano atenuowane wielokrotnym pasażowaniem szczepy wirusa zapalenia wątroby typu A, z którym próby u zwierząt doświadczalnych i ludzi przyniosły obiecujące wyniki. A w przypadku hodowli komórkowych zastosowano np. linię komórek Vero do produkcji szczepionki przeciwko wściekliźnie.

189