CCF20130211021

dorosłych. Brakuje im jeszcze odpowiedniego doświadczenia, co przejawia się wyraźnie w czynnościach układu nerwowego.

Podział na dwa okresy w kategorii juniorów wydaje się właściwy ze względu na trwający jeszcze intensywny rozwój fizjologiczny, którego podstawą są zmiany anatomiczno-czynnościowe. W związku z tym zwłaszcza w wieku 15—16 lat należy z pełną świadomością stosować racjonalne natężenie i obciążenie podczas lekcji treningowej. Zbyt częste i nadmiernie obciążające treningi mogą doprowadzić do szkodliwych zmian w organizmie.

W wieku 17—18 lat natomiast, z uwagi na zakończony prawie całkowicie proces kostnienia i zmniejszenie tempa wzrostu powiększa się masa mięśniowa. Powstają znacznie większe możliwości rozwijania siły i wytrzymałości. Stwierdzono, że w tym okresie można stosować obciążenia zawierające elementy szybkościowe i siłowo-dynamiczne, a nawet duże obciążenie treningowe, oczywiście przy zachowaniu odpowiednich proporcji.

Szkolenie juniorów w piłce nożnej obejmuje odpowiedni zakres techniki i taktyki przy systematycznym i racjonalnym zwiększaniu intensywności obciążenia treningowego. Całość szkolenia na tym etapie zamykają liczne sprawdziany sprawności ogólnej i specjalnej, kontrolne badania lekarskie, a przede wszystkim zawody sportowe. W pierwszym, a zwłaszcza w drugim etapie szkolenia, juniorzy powinni znosić bez trudności taki sam zakres pracy, jak dorośli zawodnicy. Jednak różny jest czas trwania wysiłku i jego natężenie.

Ogólnie wiadomo, że zajęcia z młodzieżą (trampkarze, juniorzy) różnią się od treningu dorosłych. Trafnie określa to Zimkin [55], pisząc: „... dziecka i młodocianego nie należy rozpatrywać jako człowieka dorosłego w zmniejszonym wymiarze i przenosić na organizm dziecięcy norm dla dorosłych, zmniejszając je mechanicznie, proporcjonalnie do wieku, wzrostu i ciężaru ciała” [45].

Komentując wypowiedź Zimkina, T. Ulatowski pisze: „Znamienne to zdanie wskazuje wyraźnie na konieczność zdawania sobie sprawy przez trenera, na którym szczeblu działalności sportowej znajdują się jego adepci, tzn. jaki prezentują wiek, płeć, warunki fizyczne oraz stopień zaawansowania. Dopiero do tych elementów należy dobierać plan działania, metody i formy realizacji, zdając sobie sprawę z tego, że sztuczne przejście na wyższy szczebel działalności sportowej odbić się może niekorzystnie na wynikach ćwiczących. Młode talenty bardzo często mylą swe otoczenie dobrymi wynikami, a ich zbyt wczesna kariera zawodnicza odbywa się zawsze ze szkodą dla organizmu w ogóle, a szczególnie dla układu krążenia. Warunkiem osiągnięcia ekonomicznej pracy serca i całego układu krążenia jest uzyskanie dojrzałości wyczynowej, czego można dokonać przez stosowanie z ćwiczącym wielostronnych bodźców. Najwyższe wyniki w specjalizacji powinno się osiągać w wieku pełnej dojrzałości” [45].

Doświadczenia płynące z poznania fizjologicznego rozwoju dziecka we wszystkich wymienionych okresach wskazują na konieczność uwzględniania następujących różnic między treningiem młodocianych i dorosłych:

1)    szersze zastosowanie zasady wszechstronności szkolenia,

2)    częstsze stosowanie gier i zabaw,

3)    zmniejszenie intensywności i skracanie czasu trwania lekcji

treningowej,

4)    ograniczenie ćwiczeń siłowych i wytrzymałościowych (ćwiczenia siłowe obliczone na duże i szybkie przyrosty siły powinny być stosowane ok. 18 roku życia lub później,

5)    częstsze stosowanie ćwiczeń wyrabiających szybkość, zręczność i gibkość,

6)    przewaga ćwiczeń z zakresu techniki nad ćwiczeniami podnoszącymi sprawność czynnościową organizmu.

Z. ETAPY NAUCZANIA I TRENOWANIA

W procesie szkolenia zawodnika możemy wyodrębnić dwa za-Budnicze etapy: nauczania i trenowania.

Etap nauczania jest to wstępny okres procesu szkolenia, w którym początkujący zawodnik trenujący pod kierunkiem dobrego trenera (nauczyciela) zdobywa podstawowe wiadomości t zakresu wybranej dyscypliny sportu i opanowuje elementarny zasób ćwiczeń. Umiejętności zdobyte na etapie nauczania stanowią bazę umiejętności zawodnika na podstawowym stopniu wyszkolenia i są warunkiem jego szybkich postępów na etapie trenowania. Różnorodność problemów szkoleniowych i wychowawczych charakterystycznych dla tego etapu sprawia, iż przed trenerem (nauczycielem) stoi bardzo trudne zadanie najlepszego przygotowania zawodnika i pokierowania jego rozwojem.

Etap trenowania jest to następny okres szkolenia, w którym zawodnik ćwiczy nadal pod okiem trenera (nauczyciela), nb- przygotowuje się do bardziej samodzielnego doskonalenia Mwych umiejętności. Na etapie trenowania zawodnik, posiadający Już pewne umiejętności i poprzednio nabyte doświadczenie, wykazuje więcej inicjatywy, pomysłowości a nawet improwizacji w ćwiczeniach i grze.

Zatem w przeciągu obydwu etapów, które składają się na proce szkolenia, zawodnik powinien najpierw przygotować wszech-nlronnie swój organizm do wysiłku, a następnie opanować i doskonalić podstawowe elementy z zakresu techniki i taktyki danej dyscypliny sportu przy równoczesnym kształceniu cech wolicjo-nalnych.

43