ĆWICZENIE 1(1
1. WSTĘP
Jak już wspomniano w opisie ćwiczenia 9, próba bezpośredniego ścinania nul charakter techniczny (przybliżony). Stąd też do określania własności wytrzymałościowych gruntów stosowane są dokładniejsze metody pomiaru, z których najbm dziej rozpowszechnioną jest próba trójosiowego ściskania.
W próbie tej walcową próbkę gruntu umieszcza się wewnątrz szklanego pojem nika, który wypełnia się płynem pod ciśnieniem p, a próbkę obciąża się osiowo (siłąP) mierząc siłę na tłoku oraz jego przemieszczenie (rys. 10. la). Próbka obciii żona jest więc promieniowo ciśnieniem p oraz osiowo ciśnieniem /?, zwiększonym o nacisk tłoka, czyli naprężeniem promieniowym
oraz osiowym
(10.2) i
pA - pA\ + P =-~A
gdzie:
A - pole tłoka,
A\ - pole przekroju trzonka tłoka.
Naprężenia te (w warunkach normalnych <Jt >a3) są naprężeniami głównymi (na powierzchniach, na które działają nie ma naprężeń stycznych) i można jo przedstawić na wykresie <x-r (rys. 10.Ib) w postaci dwóch punktów. Stan napn, żenią w próbce można określić stosując konstrukcję kół Mohra (koło zaznaczono j linią przerywaną). Zwiększając obciążenie osiowe (nacisk tłoka) zwiększamy wai tość naprężenia aI. Wartość naprężenia <r3 zależy jedynie od ciśnienia wody i dlii
danego p wartość cr3 = const. Obciążenie osiowe zwiększamy aż do momenlii zniszczenia próbki, która następuje zwykle poprzez ścięcie wzdłuż pewnej płas/ czyzny n-n nachylonej do poziomu pod kątem a . W momencie zniszczenia próbko
obciążona jest krytycznym naprężeniem osiowym crf oraz naprężeniem bocznym o3 (w tym przypadku <j3 = cr3). Naprężenia krytyczne oraz odpowiadające im koło Mohra (krytyczne koło Mohra zaznaczone linią ciągłą) przedstawiono na ry sunku lO.lc. Przeprowadzając w analogiczny sposób badania dla różnych wartośn ciśnienia bocznego można określić kolejne wartości krytyczne crf, cr3 , którym
l|,,l|ij|l kolejne kolii Moimi, Na rysunku 10.Ic przedstawiono przykładowo a krytyczne kola Mohra.
■O i' liomat obciążenia, b) stan naprężenia w próbce, c) wyznaczanie naprężeń przy pomocy kul naprężeń Mohra
Rys. 10.1. Próba trójosiowego ściskania:
79