domagala007

?.G!ski^: z Unią Europejską

Ć£SW ■”'s t'r u k tur a lny c h gospodarki Polski, m.in. przez wymianę informacji, ochronę praw-ną inwestycji oraz doradztwo techniczne.

Umowa z 1989 roku kończyła okres niepewności we wzajemnych stosunkach. W zasadzie jej implementacja była bardzo ograniczona, gdyż Wspólnota Europejska wprowadziła wiele korzystniejszych dla Polski rozwiązań w 1990 roku (np. objęcie Polski systemem generalnych preferencji celnych). Znaczenie umowy polegało nie tylko na tym, że tworzyła instytucjonalne podstawy pod przyszłą współpracę, ale przede wszystkim na tym, że ukazywała pozytywne nastawienie państw EWG do Polski i rozpoczynających się w niej przemian. Świadczyło o tym choćby szybsze, niż wynikałoby to z umowy, zniesienie ograniczeń ilościowych przez Wspólnoty.

1.2. Podpisanie Układu Europejskiego

Przemiany polityczne i ekonomiczne w Polsce oraz w innych państwach Europy Środkowo-Wschodniej stały się istotnym czynnikiem wpływającym na dynamikę wzajemnych relacji. Obie strony rozważały koncepcję podniesienia rangi wzajemnych stosunków, a nieoficjalne rokowania w sprawie stowarzyszenia rozpoczęły się już w październiku 1989 roku. W kwietniu 1990 roku Wspólnota przedstawiła warunki rozpoczęcia negocjacji w sprawie stowarzyszenia: postęp w realizacji reform politycznych i ekonomicznych, przestrzeganie praw człowieka, funkcjonowanie mechanizmów gospodarki rynkowej, pluralizm polityczny. Polska złożyła oficjalny wniosek o rozpoczęcie rokowań 25 maja 1990 roku, a 22 grudnia Komisja Europejska otrzymała od Rady Ministrów Wspólnoty Europejskiej mandat do ich prowadzenia. Negocjacje o zawarciu układu o stowarzyszeniuąozpoczęły się pod koniec 1990 roku i trwały prawie rok: Ostatecznie 16 grudnia 1991 roku Polska podpisała Umowę o stowarzyszeniu ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, popularnie nazywaną Układem Europejskim. Tego samego dnia podobne traktaty zawarły Czechosłowacja oraz Węgry.

Umowa o stowarzyszeniu znacznie rozszerzała ramy współpracy politycznej i gospodarczej. Była ona z jednej strony wyrazem wolt wsparcia przez państwa EWG przemian zachodzących w Polsce, a z drugiej przejawem jej europejskich ambicji. Układ stwierdzał, że ostatecznym celem RP jest członkostwo we Wspólnotach, a stowarzyszenTeTnTało pćTmóc go osiągnąć. Wbrew wysiłkom polskim negocjatorów nie udało się w nim zawrzeć wyraźnego zobowiązania Wspólnoty do przyjęcia Polski. Brak perspektywy członkostwa i terminów negocjacji odróżniał Układ Europejski od innych umów stowarzyszeniowych zawartych w przeszłości przez Wspólnoty.

Wewnętrzne problemy Wspólnot związane z przyjęciem Traktatu z Maastricht oraz pojawiające się nastroje niechęci wobec szybkiej integracji z państwami Europy

Instytucjonalno-prawne ramy procesu integracyjnego... ^

Środkowo-Wschodniej znacznie wydłużyły proces ratyfikacji umowy. Całość Układu weszła w życie dopiero 1 lutego 1994 roku. Z umowy wyodrębniono natomiast część handlową, wobec której zastosowano uproszczoną procedurę ratyfikacyjną - kompetencje związane z polityką handlową należały do EWG, stąd zgoda państw członkowskich nie była konieczna. Dzięki temu Umowa przejściowa, jak nazywano część handlową Układu Europejskiego, weszła w życie 1 marca 1992 roku. Polska ratyfikowała umowę o stowarzyszeniu 20 października 1992 roku.

Celami umowy stowarzyszeniowej zgodnie z art. 1 były:

■    stopniowa integracja Polski ze Wspólnotami Europejskimi;

■    ustanowienie odpowiednich ram dialogu politycznego, umożliwiającego rozwój bliskich stosunków politycznych między stronami;

« popieranie rozwoju handlu i harmonijnych stosunków gospodarczych między stronami, aby sprzyjać dynamicznemu rozwojowi gospodarczemu i dobrobytowi w Polsce;

* stworzenie podstawy do pomocy finansowej i technicznej Wspólnot dla Polski;

■    stworzenie właściwych ram integracji Polski ze Wspólnotami;

■    popieranie współpracy w zakresie kultury.

Układ składał się ze 122 artykułów zgrupowanych w dziewięciu częściach, a także preambuły, załączników, protokołów oraz wspólnych deklaracji.

1.3. Dialog polityczny i orcjany stowarzyszenia

Układ Europejski, w przeciwieństwie do umów o stowarzyszeniu ze Wspólnotami Europejskimi podpisywanych wcześniej, przewidywał regularne kontakty i szeroką współpracę polityczną między stronami. Jego cele były następujące:

■    zbliżenie polityczne obu stron;

■    zapewnienie zgodności w sprawach międzynarodowych;

■    uwzględnianie stanowiska stron we wzajemnych procesach decyzyjnych;

■    umocnienie bezpieczeństwa i stabilności Europy.

Dialog i współpraca polityczna przebiegały na forum organów utworzonych przez traktat stowarzyszeniowy, przede wszystkim na szczeblu ministerialnym w ramach Rady Stowarzyszenia. Ponadto Układ Europejski zakładał konsultacje na najwyższym szczeblu: między przewodniczącym Rady Europejskiej i przewodniczącym Komisji Europejskiej a prezydentem Polski. Do dialogu politycznego wykorzystywano także kanały dyplomatyczne, konsultacje ambasadorów i przedstawicieli obu stron przed międzynarodowymi spotkaniami i sesjami organów organizacji międzynarodowych. Dzięki współpracy Polska na prawach wzajemności zapewniła sobie regularne informowanie o funkcjonowaniu Europejskiej Współpracy Politycznej i Wspólnej Polityce Zagranicznej i Bezpieczeństwa.