Integracja Polski z Unią Europejską
Europejski zakładał utworzenie instytucji, których zadaniem miało być ffi|«|liSiSfeowanie realizacji jego postanowień i postępów procesu stowarzyszenio-wego. Należały do nich Rada Stowarzyszenia, Komitet Stowarzyszenia, Parlamen-- ń.jffś.^ify Komitet Stowarzyszenia oraz wiele organów pomocniczych wspierających iSSHRadę'w jej pracach. Analiza funkcjonowania głównych organów stowarzyszenia .. ... pozwala stwierdzić, że są one analogiczne do odpowiednich instytucji unijnych i w ten sposób przygotowują one Polskę do współpracy z innymi państwami UE. Radę Stowarzyszenia można uznać za odpowiednik Rady UE, natomiast Komitet Stowarzyszenia przypominał w działaniu Komitet Stałych Przedstawicieli (CORE-PER, Comite des Representantes Permanents).
Do kompetencji i zadań Rady Stowarzyszenia należało przede wszystkim nadzorowanie realizacji umowy stowarzyszeniowej i rozpatrywanie wszelkich kwestii stanowiących przedmiot wzajemnego zainteresowania. Dzięki temu zagadnienia nawet niezwiązane bezpośrednio z procesem integracji, ale np. z sytuacją międzynarodową, mogły być dyskutowane podczas prac Rady Stowarzyszenia. Rada odegrała istotną rolę w procesie dostosowawczym realizowanym przez Polskę2. Podczas kolejnych dorocznych spotkań Rady prezentowano stanowiska obu stron na temat procesów adaptacyjnych i przygotowawczych do członkostwa. Były one zgodne z oficjalną polityką obu stron względem poszerzenia: UE zwracała uwagę na znaczenie harmonizacji prawa krajowego z unijnym, natomiast Polska akcentowała potrzebę obopólnych dostosowań i podkreślała tymczasowość przyjętych w Układzie rozwiązań instytucjonalnych (w ten sposób wyrażała niezadowolenie z niewystarczających, jej zdaniem, wysiłków Wspólnoty).
Głównym zadaniem Komitetu Stowarzyszenia było wspomaganie prac Rady, co przejawiało się przede wszystkim w przygotowywaniu kolejnych jej posiedzeń, wdrażaniu jej decyzji, zapewnieniu właściwego funkcjonowania Układu Europejskiego oraz wykonywaniu analiz. Komitet Stowarzyszenia stanowił forum, na którym obie strony poszukiwały rozwiązywania problemów wynikających z realizacji umowy oraz zajmowały się wszelkimi innymi sprawami związanymi z jej implementacją. Na przewodniczącego Komitetu Stowarzyszenia Ze strony polskiej w latach 1994-1996 wybrano Pełnomocnika Rządu ds. Integracji Europejskiej, a następnie - Urząd Komitetu Integracji Europejskiej (UKIE). Po stronie Unii rolę tę odgrywała Dyrekcja Generalna Komisji Europejskiej, odpowiedzialna za stosunki Wspólnoty Europejskiej z krajami Europy Środkowo-Wschodniej.
E. Kawecka-Wyrzykowska, Ocena stopnia realizacji Układu Europejskiego ustanawiającego stowarzyszenie między Pulską a Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, IKCHZ, Warszawa 1998, s. 216.
Instytucjonalno-prawne ramy procesu integracyjnego... ^~J
Parlamentarny Komitet Stowarzyszenia (Parlamentarna Komisja Wspólna RP-WE) zajmował się przede wszystkim tematyką systemowych rozwiązań służących dostosowaniu polskiego systemu prawnego do acąuis communautaire. Dotyczyło to m.in. sposobu integracji polskiej gospodarki z jednolitym rynkiem czy implementacji zaleceń Białej Księgi Komisji Europejskiej. Istotną rolę w pracach głównych instytucji stowarzyszeniowych odgrywały podkomitety i grupy robocze.
Acąuis communautaire (z fr. - dorobek wspólnotowy) - dorobek prawny Wspólnot Europejskich i Unii Europejskiej, obejmujący wszystkie traktaty założycielskie i akcesyjne oraz zmieniające je umowy międzynarodowe (prawo pierwotne), a także przepisy wydawane na ich podstawie przez organy Wspólnot (prawo wtórne),: umowy międzynarodowe zawarte przez Wspólnoty i Unię Europejską, orzecznictwo sądów europejskich, a także deklaracje, uchwały i rezolucje. Do podstawowych aktów prawa pierwotnego należą traktaty rzymskie, Jednolity Akt Europejski, Traktat o Unii Europejskiej, Traktat amsterdamski oraz Traktat nicejski. Wyróżnia śię kilka rodzajów aktów prawa pierwotnego: dyrektywy, rozporządzenia, decyzje, zalecenia i opinie. Acąuis communautaire to około 17 tysięcy, aktów prawnych, liczących ponad 100 tysięcy stron. Obowiązkiem każdego państwa przystępującego do Unii Europejskiej jest wprowadzenie acąuis do własnego systemu prawnego.
Tak zwana Umowa przejściowa, na którą składały się Część III, art. 63, 65 i 66 oraz protokoły 1-7 Układu, zakładała stopniowe (w ciągu 10 lat) wprowadzenie strefy wolnego handlu, poczynając od jej wejścia w życie. Punktem wyjścia dla redukcji stawek celnych były cła stosowane w dniu poprzedzającym wejście w życie umowy przejściowej. Stopniowe wyeliminowanie ceł i innych ograniczeń w handlu miały wywołać procesy dostosowawcze po stronie producentów, służące integracji gospodarki polskiej z rynkiem Wspólnoty.
Standstill- zasada we wzajemnych relacjach handlowych, polegająca na niepogarszaniu warunków handlu. Oznacza zakaz wprowadzania jakichkolwiek nowych ceł importowych lub eksportowych, a także barier parataryfowych, czyli wywołujących podobne skutki jak cła. Zakaz dotyczy także wprowadzania nowych ograniczeń pozataryfowych, np. ograniczeń ilościowych eksportu i importu, jak też zaostrzania istniejących już środków ochronnych. !