domagala027

120 Integracja Polski z Unią Europejską

koszty wynikające z nieprzystąpienia do UE. Brak alternatywy dla członkostwa w UE wynika m.in. z położenia geopolitycznego, nakazującego poszukiwanie sojuszników na kontynencie europejskim. Odrzucenie członkostwa w Unii skutkowałoby redukcją szans na odgrywanie istotnej roli w polityce europejskiej. Polska nadal znajdowałaby się w relatywnie niestabilnej strefie pomiędzy UE a obszarem postradzieckim. Pamiętać przy tym trzeba, że w tych działaniach rząd mógłby być osamotniony, gdyż większość państw Europy Środkowej i Wschodniej prędzej czy później weszłaby do Unii²⁶.

4.2. Makroekonomiczne i mikroekonomiczne konsekwencje integracji

Trudno jednoznacznie ocenić i skwantyfikować wpływ integracji na polską gospodarkę, gdyż istotnym czynnikiem określającym' wykorzystanie szans, jakie akcesja daje, jest polityka gospodarcza państwa. Prezentowany przez Radę Ministrów raport kreślił bardzo Optymistyczne wizje realizacji reform strukturalnych i relacji między polityką rządu RP a wytycznymi UE (np. w kwestii przystąpienia do strefy euro, nawet w 2008 roku). Niemniej jednak można było zarysować podstawowe tendencje - zarówno potencjalnie korzystne, jak i stwarzające zagrożenia dla stanu polskiej gospodarki po akcesji w krótkim i długim okresie.

Dystans ekonomiczny między UE a Polską w latach 1989-2004 zmniejszał się powoli: dochód per capita przy uwzględnieniu parytetu siły nabywczej w 1991 wynosił 28% średniej unijnej, w 1999 roku - 38%, a u progu akcesji raptem 40% średniej unijnej. Oznaczało to, że przy utrzymaniu ówczesnych wskaźników wzrostu PKB doścignięcie pod względem poziomu życia państw Unii Europejskiej, takich jak Włochy, Francja czy Finlandia, zajęłoby z górą cztery pokolenia. Przystąpienie do UE dawałoby szansę na zdynamizowanie gospodarki i przyspieszenie wzrostu gospodarczego przez korzystną stymulację czynników produkcji. Według obliczeń różnych ośrodków badawczych akcesja do UE mogła wywołać pozytywny impuls w postaci:

« dodatkowego wzrostu PKB od 0,2% do 1,7% rocznie;

» dodatkowego przyrostu eksportu od 0,9% do 2,9% rocznie;

■ dodatkowego przyrostu inwestycji do 3% rocznie²⁷.

Zob. m.in. Raport w sprawie korzyści i kosztów integracji Rzeczypospolitej Polskie i z Unie} Europejski}, Kancelaria Rady Ministrów, Warszawa 2000; K. Gurbiel-Chołdzyńska, M. Sokolnicki, G. Tkaczyk (red.), Korzyści i koszty członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Synteza raportu, Centrum Europejskie Natolin, Warszawa 2003.

Bilans korzyści i kosztów przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, UKIE, Warszawa 2002. s. 41.

Dynamika i wybrane problemy procesu integracyjnego \2\

Rezygnacja z uczestnictwa w Unii Europejskiej uniemożliwiłaby utrzymanie w perspektywie długookresowej wysokiej stopy wzrostu PKB i tym samym dogonienie najuboższych państw UE (Grecja, Portugalia, Hiszpania) stałoby się realne nie przed 2025 rokiem (optymistyczne prognozy zakładające pełne wykorzystanie instrumentów wspólnotowych przy polityce gospodarczej wspierającej tendencje rozwojowe), ale dopiero po 2040 roku.

Do najpoważniejszych prognozowanych korzyści z przystąpienia Polski do UE oprócz oczekiwanego przyspieszenia wzrostu PKB należały:

« zwiększony napływ kapitału zagranicznego w postaci bezpośrednich inwestycji

zagranicznych i wzrost atrakcyjności Polski dla biznesu międzynarodowego;

■ .zwiększenie możliwości ekspansji na rynki unijne i wzrost znaczenia na rynkach światowych;

■ wzrost oszczędności krajowych pozwalających na szybszą modernizację gospodarki;

» udział w pracach badawczych i korzystanie w większej niż dotychczas mierze z postępu naukowego i technicznego;

■ poprawa infrastruktury transportowej i wzrost jakości życia jako efekt napływu funduszy strukturalnych;

■ stabilizacja budżetu państwa i poziomu cen (w wyniku realizacji kryteriów konwergencji i uczestnictwa w Unii Gospodarczej i Walutowej);

» wzrost mobilności społecznej oraz poprawa jakości i kwalifikacji siły roboczej;

■ wzrost wydajności i poprawa jakości oferowanych towarów;

■ spadek bezrobocia w wyniku przyspieszenia wzrostu i zwiększonej adaptacji siły roboczej do zmian na rynku pracy.

Pozytywny wpływ członkostwa Polski w UE na wzrost gospodarczy wiąże się więc z eliminacją lub znacznym osłabieniem najpoważniejszych ograniczeń, zmniejszających możliwości utrzymania przez Polskę długookresowego, wysokiego wzrostu PKB oraz z szansami przyspieszenia procesu modernizacji gospodarki i włączenia się w główny światowy nurt rozwoju technologicznego i naukowego.

W szczególności członkostwo powinno zapewnić gospodarce polskiej kapitał niezbędny do kontynuacji szybkiego wzrostu, swobodny dostęp do ogromnego rynku zbytu oraz dofinansowanie tych prorozwojowych wydatków, na które trudno byłoby znaleźć wystarczające środki publiczne lub prywatne (infrastruktura, nauka i prace badawcze, edukacja, tworzenie miejsc pracy).

Do potencjalnych zagrożeń związanych z akcesją Polski zaliczano m.in.:

■ wzrost bezrobocia w krótkim okresie;

■ wzrost kosztów produkcji w związku z koniecznością przyjęcia standardów UE w zakresie ochrony środowiska, produkcji rolnej, bezpieczeństwa pracy etc.;