połączenia przeprowadza się wówczas przy nieruchomych rurach, przesuwając złączkę (nakrętkę) J z rury 2 na rurę /. Nakrętka 4 zabezpiecza przed zmianą położenia złączki 3 np. pod wpływem drgań.
Równie korzystne warunki montażu i demontażu zapewnia połączenie dwuzłączkowe (rys. 8,3*/).
Uszczelnienie połączeń gwintowych wykonuje się przez owinięcie gwintu nićmi konopnymi lub lnianymi, smarowanymi minią z pokostem lub szybko schnącym lakierem nitrocelulozowym; stosuje się również płaskie uszczelki pierścieniowe na powierzchniach oporowych, np. w połączeniach dwuzłącz-kowych (rys. 8.3d).
Ryś. 8.3, Poleczeniu gwintowe rur; r>) skręcane. b) jednozłączkowe, c) jcdnozlgczkowe z długim gwintem, d) dwuzłączkowe ikrglkowc, c) ikrgtkowe przelotowe bez uszczelki [3,4]
Połączenia skrętkowe (rys. 8.3*) służą do łączenia rur o niedużych średnicach i cienkich ściankach. Rozwalcowane stożkowo końcówki rur l i 2 są dociskane nakrętkami 4 do skrętki gwintowanej 3. Przy dokładnym wykonaniu powierzchni stożkowych połączenie to zapewnia dostateczną szczelność; w innych rozwiązaniach stosuje się dodatkowo pierścienie uszczelniające. Połączenia skrętkowe są używane w smarowniczych przewodach olejowych, w instalacjach hydraulicznych i pneumatycznych, w automatyce przemysłowej itp.
Łączniki rurowe gwintowe oraz ich elementy (korpusy złączek, nakrętki itp.) są objęte normami od PN-65/M-73I09 do PN-66/M-73I49.
Połączenia kołnierzowe (rys. 8.4) mogą być stosowane w bardzo szerokim zakresie, tzn. do przewodzenia wszelkich czynników o różnym ciśnieniu i temperaturze. Wadą ich jest zwiększony ciężar i większe wymiary połączenia, dlatego w praktyce stosuje się je przy łączeniu przewodów o większych
u
Rys. 8.4. Połączenia kołnierzowe, a) i kołnierzem tuljm, bi i kołnierzem luźnym [16}
średnicach w rurociągach naziemnych i w przypadkach, gdy zastosowanie innych sposobów łączenia jest utrudnione.
Stosuje się połączenia z kołnierzami stałymi (rys. 8.4a) i luźnymi (rys 8.46). Kołnierze stałe mogą być przyspawane do rury, zgrzane, przylutowa-ne, przynitowane, nakręcone na gwint lub — w przypadku rur lanych — wykonane razem z rurą. W przypadku zastosowania pierścieni luźnych rury są zakończone wieńcem utworzonym przez wywinięte brzegi rur lub przez pierścienie przyspawane do rur, nakręcone na gwint itd. Na rysunku 8.5 podano przykłady kołnierzy stałych, a na rys. 8.6 — kołnierzy luźnych.
Rys. 8.5. Rodzaje kołnierzy stałych [14.16]
Rys. 8.6. Rodzaje kołnierzy luźnych [4]
Kołnierze są elementami znormalizowanymi (PN-ISO 7005-1:1996). Zestawienie typów i wielkości kołnierzy jest również zawarte w tej normie łącznie z wymiarami przyłączeniowymi kołnierzy; w normie tej są podane m.in. wymiary
td-biiii.