DSC00004 (31)

średnic kołnierzy oraz liczba i wymiary śrub. Liczba śrub jest wielokrotnością liczby 4 (4, 8, 12, 16, 20).

Uszczelnianie połączeń kołnierzowych. Najczęściej stosuje się uszczelki płaskie (rys. Z.la) grubości do 6 mm, wykonane z miękkich metali lub materiałów niemetalowych: tektury, gumy, skóry, tworzyw sztucznych, masy tekstolitowej wzmocnionej siatką miedzianą i wielu innych. Wybór materiału uszczelki zależy od rodzaju czynnika przewodzonego oraz jego ciśnienia i temperatury. Podstawowe rodzaje uszczelek są podane w normach PN--86/H-74374 -f- PN-67/H-74449. W przypadku stosowania uszczelek o różnych przekrojach (rys. 8.76 e) w kołnierzach wykonuje się odpowiednie kanałki (rowki) — rys. 8.7e.

Rys. 8.7. Rodzaje uszczelek i uszczelnień: a) uszczelka plaska; b, c, d, e) uszczelki z materiałów miękkich;/ g) uszczelnienie otwarte, h) pólzamknięte, /) zamknięte [3,16]

Stosując uszczelki płaskie, otrzymuje się uszczelnienie otwarte, pół-zamknięte lub zamknięte. Uszczelnienie otwarte z uszczelką szeroką (rys. 8.7/) stosuje się przy ciśnieniach p„ $ 1,6 MPa, zaś z uszczelką wąską (rys. Z.Ig) — przy p„ < 4 MPa. Dla zabezpieczenia przed wyrwaniem uszczelki pod wpływem ciśnienia czynnika stosuje się uszczelnienie pólzamknięte (rys. 8.76) lub zamknięte (rys. 8.70- Uszczelnienia te mogą być stosowane przy p, s| 10 MPa, a nawet i wyższych.

Obliczanie połączeń rurowych polega na sprawdzeniu wytrzymałości złącza. W połączeniach znormalizowanych, stosowanych wg zaleceń podanych w normach (np. w połączeniach kielichowych, gwintowych, kołnierzowych), obliczanie wytrzymałości elementów złącza nie jest wymagane. Połączenia rurowe nitowe, spawane itp. oblicza się według ogólnych zasad dotyczących danego złącza. Wartość siły osiowej Q, pochodzącej od parcia czynnika w kierunku osiowym i działającej na złącze, ustala się z zależności

(8-3)

w której: D, — średnica wewnętrzna rury.

Obliczanie uszczelek stosowanych w połączeniach kołnierzowych skręcanych śrubami polega na wyznaczeniu sity Q„, niezbędnej do zaciśnięcia uszczelki i zapewniającej szczelność podczas pracy połączenia

(8.4)

gdzie:

k, — wymagany nacisk powierzchniowy przy montażu połączenia (tabl. 8.1),

D„ — średnice uszczelki (zewnętrzna i wewnętrzna).

Orientacyjne naciski powierzchniowe na uszczelki

Tablica 8.1

Materiał uszczelki	Nacisk powierzchniowy, wymagany przy montażu fc.w MPa
Cuma miękka	3
Guma twarda	5$
Tektura	10
Tckstolit prasowany lub wzmocniony siatką miedzianą	31,5
Tekstolit w metalowej osłonce falistej	42+50
Aluminium	30+70
Miedź	45+100
Monel lub żelazo armco	125
Sial miękka	76+125
Sial nierdzewna	90+170
Polichlorek winylu	150

Dla znormalizowanych kołnierzy wymiary uszczelki wynikają z wymiarów kołnierzy. W pozostałych przypadkach przyjmuje się, że szerokość uszczelki wynosi:

b |j 0,07 D„ + 0,5 cm — dla uszczelnień otwartych z uszczelką wąską, b > 0,05 D, + 0,4 cm — dla uszczelnień pótzamkniętych, b > 0,03 D_ą + 0,3 cm — dla uszczelnień zamkniętych.

Pod działaniem parcia czynnika zacisk uszczelki maleje. Zgodnie z treścią rozdz. 6.6, w obliczeniach przybliżonych przyjmuje się, że silą zacisku resztkowego (zapewniająca szczelność połączenia) powinna wynosić Q_r = (0,2 + 0,3)Q. Ponieważ siła zaciskająca uszczelkę przy montażu (QJ ma pokonać parcie czynnika Q i zapewnić zachowanie zacisku resztkowego zatem

G, - G + Gr - (W+ U)e    (8.5)

14-kwi-08 16:05