średnic kołnierzy oraz liczba i wymiary śrub. Liczba śrub jest wielokrotnością liczby 4 (4, 8, 12, 16, 20).
Uszczelnianie połączeń kołnierzowych. Najczęściej stosuje się uszczelki płaskie (rys. 8.7u) grubości do 6 mm, wykonane z miękkich metali lub materiałów niemetalowych: tektury, gumy, skóry, tworzyw sztucznych, masy tekstolitowej wzmocnionej siatką miedzianą i wielu innych. Wybór materiału uszczelki zależy od rodzaju czynnika przewodzonego oraz jego ciśnienia i temperatury. Podstawowe rodzaje uszczelek są podane w normach PN--86/H-74374 4- PN-67/H-74449. W przypadku stosowania uszczelek o różnych przekrojach (rys. 8.7h -r- e) w kołnierzach wykonuje się odpowiednie kanałki (rowki) — rys. 8.7e.
Rys. 8.7. Rodzaje uszczelek i uszczelnień: a) uszczelka płaska; b, c, d, e) uszczelki z materiałów miękkich;/ g) uszczelnienie otwarte, h) półzamknięte, i) zamknięte [3, 16]
Stosując uszczelki płaskie, otrzymuje się uszczelnienie otwarte, półzamknięte lub zamknięte. Uszczelnienie otwarte z uszczelką szeroką (rys. 8.7/) stosuje się przy ciśnieniach pn ^ 1,6 MPa, zaś z uszczelką wąską (rys. S.lg) — przy pn ^ 4 MPa. Dla zabezpieczenia przed wyrwaniem uszczelki pod wpływem ciśnienia czynnika stosuje się uszczelnienie półzamknięte (rys. 8.7/i) lub zamknięte (rys. 8.7i). Uszczelnienia te mogą być stosowane przy p„ < 10 MPa, a nawet i wyższych.
Obliczanie połączeń rurowych polega na sprawdzeniu wytrzymałości złącza. W połączeniach znormalizowanych, stosowanych wg zaleceń podanych w normach (np. w połączeniach kielichowych, gwintowych, kołnierzowych), obliczanie wytrzymałości elementów złącza nie jest wymagane. Połączenia rurowe nitowe, spawane itp. oblicza się według ogólnych zasad dotyczących danego złącza. Wartość siły osiowej Q, pochodzącej od parcia czynnika w kierunku osiowym i działającej na złącze, ustala się z zależności
178