DSC00066

138

kulturowej (ang. gender}. Innymi słowy, jest to okre

podmiotowość projektowana w ten sposdb dopiero budzi się z autoreflcksyjncgo snu, aby nabrawszy wigoru, posii^ć oczekiwany i konieczny „umiejętność przechodzenia". Na razie jednak dość często przyglydamy *»C człowiekowi, powiedzmy, tradycyjnym okiem, śledzi my biologiczne, psychiczne a społeczne zmiany, jakón podlega, odmawiając mu jednak zmian w sferze tożsamości płciowej. To samo więc tradycyjne oko, nawet gdyby mu sypnąć piaskiem rozszalałej pustynnej zawieruchy, będzie mogło zawsze spojrzeć w dół a z pełną *a-tysfakcją stwierdzić, że raić się nie zmieniło, bowiem jedno jest pewne, kto urodzi! się kobietą, jest kobietą, a kto mężczyzną, pozostanie mężczyzną. Takie oko jest rzecz jasna okiem biologizmu, pozostającego przede wszystkim na usługach dyskursu medycznego.

Należało by się więc zastanowić, czym w swej istocie jest płeć, która tylko na pozór wydoje się być aż tak trwałą i jednoznaczna^. Podstawową sprawą w jej określaniu jest wyróżnienie płci biologicznej (ang. scz) i pici

sonty poprzez oznaczenie kodu chromosomowego, pkr-WSZO-, drugo- i trzeciorzędowych cech płciowych i psyche. która kształtuje się pod wpływem czynników społecznych*, kulturowych i wreszcie psychicznych uwarunkowań jednostki, a także erosa, czyli preferencji w sferze praktyki seksualnej. Tradycyjnie oczekuje się zgodności wszystkich tych czynników, co w efekcie doprowadza do przeciwstawienia (!) sobie dwóch płci: męskiej i ż«V-

^A Zagadnienie pici jest jednym z podstawowych* /agadrurt feminizmu. W literaturze polskojęzycznej zob. łC_ śłęczka, Ffsiinirs-.

cyt, oraz M. Humm, Słownik teorii feminizmu, dz. cyt. Warto podkreślić, żo wśród badaczek feministycznych istniej równic* sprzeciw wobec budowania tożsamości w oparciu o płeć kulturową, zob. r»p>. J. Butler.

«kicj. Podczas gdy la niejako naturalna dychotomia eksponuje wyłączną aprobatę dla zjawiska heteroseksualiz-nsig homoseksualizm traktowany jest jako wynaturzona przyjemność*.

Wydaje się jednak, że tak ostre postawienie sprawy w kategoriach .albo ... albo" stanowi daleko posunięty redukcjonizm. Postawa taka spycha bowiem na niechciany lub wręcz wstydliwy margines inne, wymykające się tej dychotomii, przejawy ludzkiej tożsamości płciowej. Zatem wszystko, co nic daje się jasno określić, postrzegane jest nie w kategoriach wariacji, lecz dewiacji, czyli jako odpychające, nienaturalne i co najważniejsze - społecznie lueakceptowalnc. I tak biologizm dąży do eliminacji niepotrzebnych - jemu właśnie, rzecz jasna - bytów, wspomagając brzytwę Ockhama skalpelem chirurgicznym. Innym, jeśli tok nazwiemy wszystkich wymykających się dualizmowi płciowemu, proponuje się przejście na jedną ze stron i tym sposobem unika się wszelkich niejasności. Dyskursowi medycznemu z pomocą przychodzi dyskurs prawniczy i tak oto mamy do czynienia z „pacjentem", któremu się .pomaga", wypowiadając wojnę jego ciału, jednocześnie proponując zmianę danych osobowych za cenę puszczenia w niepamięć jego dotychczasowego

nków etyki scksual-

⁵ M. Foucnult w Użytku * przyjemności [Historia łzawa 1995,1372) twierdzi, te .aczkcfl może to dziwić, w greckiej kulturze chłopców tworzy »ię kilka podstawowyc ncj, która później, w imię tej właśnie za? nVę symetrii i wzajemności w miłosny długotrwałej i nieprzerwanej walki ze s* miłości, która w końcu zwraca jię jedyn O człowieka jako o podmiot pragnienia" w naszej kulturze »ięga}.| więc IV w. p