DSC00071 (40)

12

MictnAif epizody rozbijające sztywne miny dziennika łł« Im |c diuno Moaf stanowiły swoistą dokumentację „dziejów osobistych" obuj' mującvch znaczny c/.ęk życia albo waśflteja/c Jago epizody (wypiuwy wojenne, podróże do obcych kiajów) Dokumentowały ia) blgó historii ta pomocy kronikarskich adnotacji luh regularnie pisanych tortów.

Parmęuuki. przy podobnym bogactwie odmian i fonn, w jjorów-tuwiu z dzaenaikanu wyodrębnia jedna cecha wspólna relacja pamKUukanika przybiera pośtać wt|R>mmcniu z j>f zaszłości, Pisząc swój pamiętnik zwykłe w starszym wieku, autor dokonuje wyboru *ydaracń i faktów godnych upamiętnienia ii pumiętnikurzy slaiopol-akteh wybory te określały zarówno treść, jak i ks/talt tclucji Jednj, przytłoczeni ogromem śwtaU luh zafascynowani biirzliwością czasów, pozoatawudi tyiko ślad twego ittmenia. Drudzy w opowieści o toina samym nieustannie podkreślali twoja rolę jako głównego aktora na teatrom hietom. Pisali dli tiebre lub /. myślą o przyszłych czytelnikach pamiętnika; tych bliżt/ych rodzimi), dzieciach, wnukach i tych dalszych kolejnych pokoleniach. Najbliższy chyba Paskowi pamiętni)' irz Samuel Mask lewie/ towarzysz chorągwi husarskiej, *P**ojac przygody wojenne przeżyte podczas dalekich wypraw mo-|^H|tkśk, na poczytku pamiętnika umieścił znamienne motto:

Sani mu m

Sam writiil sfijłę,

H | be/pośiedmo ukazał tiebii jako „dolnego towarzysza", idtorcgo do wypitki t wybuki, Swój pamiętnik rozpoczął od diariuszu wj^łi zapisków idoinero przy opitach oblężenia Smoleńska, wspania łegn zwyuęrtwa pod Kłun/yiu-m, zajęcia Motkwy i lozpaczliwej H walki o utrzymam*- ttolicy carów ujawnił talent narrucyj-®y rasowego gawędziarza.

Kontrastowo odmtenme przedstawił siebie wódz Matkiewic/a. hetman I koronny Stanisław żółkiewski w pamiętniku Poetąrek I /oopzet wojny moekkrwtkieft Uzasadniał w nim koniec/mrść zawarcia muł dynastycznej i i I bronił taj pokojowij koncepbji przed /wrzutami zwolenników podłtoju. W surowej, oszczędnej relacji I jo/clncg I d/i*łaó wojenny cii, mtmo odtiietionycłi zwycięstw poprze-»(« wał na samych lak (ach, unikając paloeu. Rędąc jednym 1 głównych igjklszf.ów keinjianiJ imztkiewskMy w lalach łó<W 1611 zdobył «ię rie dałcko idący pbleklywi/tfi w ukazaniu swęj pottaci, Świadczy o tym wynnrwme zaełą|Heoi* pantięinikartkiego trzedoosobową formę jy_fl J^unutn" Surowy autoportret, wzorowany na rzymskich cnotach

■    Ig

„dnierskich | obywatelskich. chciał przekazać potomnym do H iladowąma

1’rzez Ćwierć wieku (1612 I6V>) ootuwd nH wspomnienia W formła diariusza księżą Allyottln SiaupUw łUd/|wl||. UHB obserwując w^o drżeń is r«»/gi ywa)^^*JfM^dwoHe linjtw skini, ę tak/* w kraju ł za granicą. W pamiętnikarskiej relacji kaucłcr/a wielkiego litewskiego góruję sprawy wielkiej polityki: wypadki w rodzinie królewskiej, obrady Miratu, m/ehiegj działań wojennych, walki

0    godności i /Ms/c/yty, uroczystości dwoi d w air są równic/ u-hte

obserwacje ówczesnych zwyczajów i obyczajów, senne opisy teatrów, polowań, pojedynków. Ogromny łaciński Iw Radziwiłła, dzięki nagromadzeniu niespotykanej u uf    liczby t/c/egó

Iow i realiów z różnych d/icd/in żywa uznano zgodnu zą jedno / najcenniejszych źródeł historycznych do czasów panowania Włady* sława IV i początków panowanie łaiur Kazumcr/alAłtitui natłoku diohiuzgowych opisów | ohsetwacjt dostrzegamy wyraziście nakieś-lottę postać autora, który me kryję twych sądów, ujawnia upodobania

1    niechęci, nieustannie (Kenta i komentuje. Katuierz musiał /dawać sobie sprawę z wartości swego t>ainię(nika, skoro w tesiameinie wyraził zgodę na jego publikację jmm! pewnymi watunkatut „4o druku, jeżeli będzie się zdało, |>odat, tylko żeby po dwud/wstu lecioch ł żeby w cudzej ziemi drukowano, na co ItKJt) zł H

Pamtętnikł staropolskie m/y wszystkich /róznlcowatiiach trsścto wych, komjKi/ycyjnych, stylistyc/uych i językowych łęc/y wspólne |K>( hod/cota 1 wywodzę się z insuneninctwa pozostaję*ego jK/za kręglem he/pośiedniego oddziaływania reguł I norm obnwlę/ujęcych w twórczości uznawanej ówcześnie za literacka lltnozliwtio to żywiołowy, nieskrępowany żadnymi rygorystycznymi nakazami i zakazami rozwój jramiętnikarsiwa, zwtę/any ściśle 1 różnymi d/ied/tnami zycta simlecznego. Wyjątkowość miejscu pamiętników w [w sktei wynikała z ich (Kitębnosti, i i i 1    wobec

(Uśmiannictwa użytkowego i liteiaiury 5/ jednej strony pannęlrnkt powstawały z literackiej jrotrzehy wyrsAma poględów, doświadcznn 1 uc/ući/ drugiej dla pemtętnlkersiwa me było mn'jsce'wśród gatunków literackich uświęconych tradycję antyczna /decydowmia większość pemiętnikerzy nie miała ambicji literacktcn, ale każdy teb zapis wnosił co# nowego; swobodna kompozycję, zróżnicowane od mteity narracji, anegdotę w postaci (duszka obyczajowego, jnerwo-etny dialogu, itiekonwencjona/ua cberakteiyiiyfcę |K>stact, zeiężkowę meieforę itp Oryginalność i walory narracyjne jiarmętrUkrW doceniono w pełni dopjęro fw> ich | ujawnieniu w licznych 8 i XX'Wiecvnycjł<^fffnM|MhJHugi) czekały na druk, ukryte w ręko-rw* H B 1