DSC00223 (20)

triacyloglicerol R.; R₂; R₃ - rodniki alkilowe

W podanym wzorze rodniki R,, R₂ i R₃ mogą oznaczać rodniki alkilowe takie same bądź różne, nasycone lub nienasycone. Jeżeli tłuszcze poddamy hydrolizie kwasowej, zasadowej lub enzymatycznej, wówczas otrzymamy glicerol i kwasy tłuszczowe. Kwasy tłuszczowe otrzymane podczas hydrolizy tłuszczów mogą być nasycone lub nienasycone. Najczęściej mają budowę łańcuchową; bardzo rzadko stwierdza się w nich obecność kwasów o budowie rozgałęzionej. Ponadto tłuszcze nasycone charakteryzują się parzystą liczbą atomów węgla w cząsteczce.

6.2.1. Nasycone kwasy tłuszczowe

Kwasy nasycone określa się ogólnym wzorem C_nH-._nl1 COOH, gdzie _n oznacza liczbę atomów węgla w cząsteczce.

Tabela 13

Nasycone kwasy tłuszczowe

Nazwa potoczna kwasu

Wzór chemiczny Występowanie

Octowy

Masłowy

Kapronowy

Kaprylowy

Kaprynowy

Laurynowy

Mirystynowy

Palmitynowy

CH₃COOH    tłuszcz    z nasion

C₃H₇COOH    masło,    śmietana

C₅H₁ .jCOOH    masło,    tłuszcze

C₇H₁₅COOH    masło,    tłuszcze

C_gH₁₉COOH    masło,    tłuszcze

C„H₂₃COOH    oleje

C₁₃H₂₇COOH    oleje, tłuszcze

C₁₅H₃₁COOH    oleje, tłuszcze

c.d.tabeli 13

Nazwa potoczna kwasu	Wzór chemiczny	Występowanie 1
I Stearynowy	c17h35cooh	oleje, tłuszcze
(Arachidowy	Ci9H39COO^h	olej arachidowy
Behenowy	c21h43cooh	olej arachidowy
Lignocerynowy	c23h47cooh	olej arachidowy
Cerotynowy	^C25^H5i^COOH	wosk, lanolina
Melisynowy	1 CjgH^COOH	wosk pszczeli

Jednymi z nielicznych kwasów tłuszczowych o budowie rozgałęzionej są kwas izomasłowy i izowalerianowy.

°v

j:ch-cooh

CH /

³ j! c kwas izomasłowy

CH

K

11 CH-CH-COOH CH ^    2

³    il^-

kwas izowalerianowy

Kwas izomasłowy występuje w maśle, natomiast izowalerianowy jest składnikiem tranu i tłuszczu delfina. Rozgałęzionym kwasem tłuszczowym występującym w tłuszczu zwierzęcym jest kwas izobutylooctowy, którego obecność stwierdzono w tłuszczu mleka krowiego.

H,Cv    '    , :    i

³ >CHCH,CH,COOH '    > U\n -

H₃C ^    ²    J

kwas izobutylooctowy .

6.2.2. Nienasycone kwasy tłuszczowe

Nienasycone kwasy tłuszczowe posiadają w cząsteczce od 1 do 6 wiązań nienasyconych..Ogólny wzór nienasyconych kwasów tłuszczo-^yych przedstawia się następująco: C_nH_2n(2x.₁₎COOH, gdzie n oznacza liczbę, atomów .węgla, natomiast x~^~ lfćzbe wiązań podwójnych. W--ZależnpścLpd. liczby, wiązań w cząsteczce wyróżnia się następujące

szeregj. kwasów nienasyconych:jzęregjednonienasyconychjmonoeno-wych) .kwasów tłuszczowych i szereg wieTanidnasyconych kwasów tłuszczowych, (poi ienowe kwasy tłuszczowe). ' 1

117