DSC00225 (19)

Termin NNKT obejmuje przede wszystkim kwasy linolowy 18:2 (n-6), linolenowy 18:3 (n-3) i arachidonowy 20:4 (n-6) oraz związki należące do ich rodzin. ,

ć CH,—CH^*Cp—CH,—'CEfeĆH—(CH,),—COOH kwa^Jinolowy—'    s\

[,-CE=<JH—CH,

' ^    kwas (mi

I CH,—CH,—Cfy—CfEC—CH,—Cfl^=^H—CH,—C^=qH—(CH,),—COOH

kyvas linolenowy V_/

CH,—(CH,),—CHt=CH—CH,—uij==uli—CS,—O' H    —(CH,),—coorr

•»'    kwas arachidonowy

Ni^ihedluc    -C    / - ' i' C.'«■ '/ v

Efekty działania NNKT na ustrój człowieka:

•) NNKT są niezbędnymi składnikami budulcowymi błon komórkowych i mitochondrialnych, odgrywają ważną rolę w utrzymaniu struktury i funkcji tych błon,

odgrywają istotną rolę transporcie lipidów w organizmie, przyczyniają się do obniżenia zawartości cholesterolu we krwi, stanowią prekursory hormonów tkankowych prostaglandyn, zapobiegają nadciśnieniu tętniczemu krwi, zakrzepom naczyniowym, miażdżycy.

Prostaglandyny są cyklicznymi pochodnymi nienasyconych 20-węglowych kwasów tłuszczowych, to jest kwasu arachidonowego i dihomo-y-linolenowego.

Wyjaśnienie roli NNKT w normalnym funkcjonowaniu organizmu przyczyniło się do określenia zapotrzebowania na te związki. Przyjmuje się, że NNKT powinny dostarczać 3*10% całkowitej wartości energetycznej dziennej racji pokarmowej. Zaleca się, aby stosunek kwasów tłuszczowych nasyconych do jednonienasyconych oraz wielonienasyconych wynosił 1:1:1. Zachowanie prawidłowych stosunków kwasów jest bardzo istotne, jak również utrzymanie właściwych proporcji wśród kwasów z rodziny n-6 i n-3, bowiem wykazują one przeciwstawne efekty fizjologiczne.

6.2.3. Kwasy tłuszczowe o nieparzystej liczbie atomów węgla i pozostałe kwasy występujące w tłuszczach

W tłuszczach, zwłaszcza zwierzęcych, stwierdzono obecność kwasów tłuszczowych o nieparzystej liczbie atomów węgla. Najczęściej występowały kwasy 5:0, 7:0, 9:0, 15:0, 17:0, tylko sporadycznie 17:1.

T abela 16

Kwasy tłuszczowe o nieparzystej liczbie atomów węgla

Kwas	Wzór -	Występowanie
Walerianowy Izowalerianowy Pelargonowy Margarynowy	CH3(CH2)3COOH (CH3)2CHCH2COOH CH3(CH2)7COOH CHgCO-y^COOH	oleje rybne trany tłuszcze zwierzęce tłuszcz mleczny

Hydroksykwasy nasycone lub nienasycone niezbyt często występują w produktach zwierzęcych lub roślinnych, powstają natomiast w procesie przemian.

6.3. INNE PODZIAŁY TŁUSZCZÓW

Tłuszcze dzieli się na poszczególne grupy na podstawie różnych kryteriów. Wcześniej przedstawiono podział tłuszczów wynikający z ich budowy chemicznej. Innym-kryterium jest pochodzenie; podział ten przedstawia się następująco:

Tłuszcze

zwierząt zwierząt z owoców z nasion lądowych morskich

Taki podział jest wykorzystywany głównie do celów żywieniowych.

121