DSC00226 (8)

tor wielolistkowy zmienia przekrój wiązki promieniowa* nią w sposób ciągły, to taka metoda nosi nazwę modulacji intensywności dawki. Dzięki temu dochodzi do zróżnicowania pochłoniętych dawek promieniowania w wyznaczonej objętości i do znacznego zmniejszenia dawki poza tą objętością. Ta złożona i precyzyjna technologicznie metoda jest wykorzystywana, gdy w bliskim sąsiedztwie nowotworu, którego wyjałowienie wymaga podania dużej dawki leczącej, znąjduje się narząd krytyczny.

3. RT stereotaktyczna z użyciem modulacji intensywności dawki jest technologicznie najbardziej złożona i polega na wykorzystaniu od kilku do kilkunastu wąskich, ostro ciętych wiązek promieniowania o różnym kącie ustawienia w różnych płaszczyznach, różnym kształcie przekroju i różnej intensywności. Zespół wiązek jest precyzyjnie ogniskowany w guzie z dokładnością do 1 mm. Część ciała pacjenta, której leczenie dotyczy (z reguły głowa), musi być unieruchomiona precyzyjnie i za każdym razem w identycznym ułożeniu. Służy do tego rama stereotaktyczna trwale przymocowana do kości czaszki.

Tę technikę wykorzystuje się w leczeniu małych guzów mózgu. Narząd krytyczny, którym jest mózg, otacza guz i dlatego konieczna jest taka koncentracja promieniowania, aby mózg otrzymał możliwie najmniejszą dawkę. Zogniskowanie promieniowania tylko w obszarze guza umożliwia podanie dużej dawki, która z założenia powinna wywołać ograniczoną martwicę guza.

flWSKAZANIA    ~~

Taktyki leczenia_

RT stosuje się jako wyłączną metodę leczenia przede wszystkim w niezaawansowanych, dobrze zróżnicowanych nowotworach nabłonkowych, z intencją zachowania narządu (np. okolica głowy i szyi, gruczoł krokowy, pęcherz moczowy, szyjka macicy) oraz w przypadku zdyskwalifikowania chorego od leczenia operacyjnego z przyczyn innych niż nowotwór.

W leczeniu skojarzonym RT może być stosowana jako:

1)    radioterapia przedoperacyjna - mająca na celu

a)    zmniejszenie masy guza i zwiększenie szans na radykalną operację

b)    zmniejszenie ryzyka wznowy miejscowej i rozsiewu naczyniowego lub śródoperacyjnego

2)    radioterapia pooperacyjna - w przypadku dużego ryzyka wznowy lub rozsiewu; odstęp między operacją i radioterapią powinien być możliwie najkrótszy

3)    radioterapia śródoperacyjna - polegająca na podaniu w trakcie operacji jednorazowej dawki 10-20 Gy w celu zwiększenia szansy miejscowego wyjałowienia marginesów operacyjnych

4)    radioneurochirurgia (stereotaktyczna) - wysoce precyzyjna metoda leczenia skojarzonego zmian naczyniowych oraz niezłośliwych i złośliwych nowotworów mózgu

5)    radiochemioterapia - skojarzenie z chemioterapią (obie metody mogą być stosowane sekwencyjnie lub jednoczasowo), może być stosowana przed operacją lub

pooperacyjnie (np, w raku piersi, mku oihytnky, nu modzie) n io (np, miejscowo zaawansowane tuk licy głowy i szyi) - tab, X,K,M ,

6) radiolmmunotcrapia, w której jako nośniki d. nuklidów 0^'I,    wykorzystuje się mor

nulnn przeciwciała skierowane przeciwko anty:.;' powierzchniowym komórek nowotworowych (np. r jajnika, glejaków wielopostaciowych, międzybłoi,; opłucnej); metoda ta jest w fazie prób klinicznych Ze względu na cel leczenia wyróżnia się radioteJ radykalną i paliatywną oraz radioterapię chorób n;J wot worowych,

1.    Radioterapia radykalna RT radykalna ma na celu uzyskanie trwałego miejscoS go wyleczenia przy możliwie najmniejszym ryzyku kłań popromiennych obniżających jakość życia i powoJ jących trwałe kalectwo lub zagrażających życiu. Osiągną cie tego celu oznacza wyjałowienie wszystkich komów nowotworowych. Do radykalnej RT kwalifikuje sięI rych, u których typ nowotworu, jego budowa histoloM na, lokalizacja, zaawansowanie i sąsiedztwo zdrów yj narządów krytycznych stwarzają wysokie prawdopofl bieństwo osiągnięcia celu leczenia. Cel ten można gnąć w przypadku nowotworów o wysokiej lub raiJr.ej] promieniowrażliwośri i promieniouleczalności, ale bj dzo rzadko w przypadku nowotworów opornych na n mienienie. Należy również rozważyć, czy RT ma byJ sowana samodzielnie, czy w skojarzeniu z innymi. darni terapeutycznymi i w jakiej kolejności.

W przypadku niektórych typów i lokalizacji a tworów (np. w obrębie głowy i szyi), pomimo kłrni niepowiększonych węzłów chłonnych (stopień NO) r •;« ko obecności w nich mikroprzerzutów może sięgać nawfl 70% (np. rak części nosowej gardła). Stosuje się wofefl nich radioterapię elekty wną na obszar dużego ryzyjfl mikroprzarzutów; jest ona nieodzowną składową radBl terapii radykalnej. Radioterapia selektywna, równiefl składowa leczenia radykalnego, polega na podaniu dodfl kowej dawki (tzw. boont) zwiększającej dawkę całkcnfl tą w obszarze resztkowego guza lub utrzymujących się po radykalnej radioterapii węzłów chłonnych z cechami zajęcia przez nowotwór. Najkorzystniejszy efekt uzysidfl je się, stosując w takich przypadkach BRT.

2.    Radioterapia paliatywna

Btonowana u chorych na zaawansowany nowotwór zlał liwy, których nie można trwale wyleczyć, w celu złaSjl dzenia lub zniesieniu dolegliwości (np. ból spowodowała przerzutami do kości, niedrożność przełyku *powndowd[ na maną nowotworu uniemożliwiającą pasaż pokarmuj krwawienie /, pęcherzu moczowego, ucisk nowotsfl ru na naczynia wywołujący zespół żyły głównej górfl w przebiegu raka płuca), RT paliatywna jest z reguły krótkim leczeniem, nierzadko jednodniowym, a dawki promieniowania są tak małe, żo nie przekracząją grs| na: tolerancji narządów zdrowych i nie wywołują powij klań popromiennych, W rzadkich przypadkach skojadl nie cytoredukcyjnej chirurgii paliatywnej i paliatywni! Ul może zmniejszyć masę guza tak znacząco, że stwanfl możliwość leczenia radykalnego, o ile badania obradowi na* wykażą obecności ognisk przerzutowych.