DSC00241 (8)

gMOTtatyki silnie uszkadzające lub stosowane we wle-ciągłym, zwłaszcza przy planowanej długotrwa-^HRrauoterapii, najlepiej podawać do dużych naczyń przez cewnik wprowadzony do żyły centralnej ^Mb«port~ '.'.aczyniowy

1 unikać podawania cytostatyków do naczyń, które B ciągu ostatnich 48 h nakłuwano w miejscu powyżej aktualnie planowanego wkłucia

2. Sprawdzanie wkłucia

Bp zabezpieczyć wkłucie tak, aby można je łatwo i przepłukiwać przez kilka minut 0,9% NaCl lob 5% roztworem glukozy (nigdy nie używać do przepłukania kaniuli roztworu cytostatyku!). Okresowo należy sprawdzać cofanie się krwi.

j. Właściwe podawanie cytostatyku Haieży bezwzględnie przestrzegać określonych przez producenta zasad podawania cytostatyku. w tym stężenia leku i czasu podawania. W pierwszej kolejności należy podawać leki silnie drażniące. Za każdym razem przed podaniem i po podaniu cytostatyku wkłucie należy przepłukać >10 ml 0,9% NaCl.

4. Monitorowanie miejsce wkłucia Należy prowadzić kartę obserwacji wkłucia.

6.5. Popromienne zapalenie skóry i błon śluzowych

W napromienianym obszarze w zdrowych tkankach dochodzi do uszkodzenia komórek. Odczyn popromienny może być wczesny (objawy do 6 mieś. od rozpoczęcia radioterapii) lub późny.

6.5.1. Popromienne zapalenie skóry

Bobraz kliniczny i leczenie

leczenie popromiennego zapalenia skóry zależy od nasilenia objawów.

1.    Stopień 1 — słaby rumień lub suche zluszczanie - nie wymaga konsultacji specjalistycznej; pacjent powinien dbać o czystość obszaru napromienianego, może używać kremów nawilżających (niezapachowych).

2.    Stopień 2 — rumień umiarkowany lub silny; plamiste wilgotne zluszczanie, zwykle ograniczone do fałdów i zagięć skóry, umiarkowany obrzęk - wymaga konsultacji onkologicznej oraz:

I jeśli nie ma objawów zakażenia, należy kilka razy na dobę nakładać miejscowo środki odkażające, przeciwzapalne i pobudzające gojenie, takie jak sól srebrowa sulfatiazolu, dekspantenol, kwas hialurono-wy i giikokortykosteroidy (GKS). Po uzyskaniu poprawy można ograniczyć leczenie wyłącznie do preparatu z GKS (2—3*/tydz., nie dłużej niż 10-14 dni).

2) w razie objawów zakażenia trzeba rozważyć posiew wymazu oraz zastosowanie miejscowo antybiotyku; zaleca się klindamycynę lub neomycynę.

3.    Stopień ił - wilgotne zluszczanie w miejscach innych niż fałdy i zagięcia skóry; krwawienie |>o niewielkim urn zie lub otarciu « wymaga postępowania jak w stopniu 2. Dodatkowo należy rozważyć zastosowanie odpowiednich opatrunków chłonących.

4.    Stopień 4 - martwica skóry lub owrzodzenie całej grubości skóry, samoistne krwawienie • wymaga skontaktowania się z ośrodkiem radioterapii w celu ewentualnej modyfikacji wielkości i rozkładu dawki promieniowania oraz leczenia w specjalistycznym ośrodku leczenia ran i oparzeń.

^ZAPOBIEGANIE Choremu należy zalecać:

1)    codzienną toaletę z użyciem żelu pod prysznic o neutralnym pH, bez używania szczotek, gąbek, preparatów złuszczających naskórek, środków drażniących skórę (np. perfumy, lakiery)

2)    unikanie uszkodzeń mechanicznych skóry w obszarze napromienianym (np. stosowanie maszynek elektrycznych do golenia zamiast żyletek i nożyków) i ekspozycji na słońce.

Na skórę poddaną napromienianiu nie należy przyklejać plastrów z lekami przeciwbólowymi (fontanyl, bupre* norfina).

6.5.2. Popromienne zapalenie błony śluzowej jamy ustnej

Popromienne zapalenie błony śluzowej jamy ustnej występuje prawie u wszystkich chorych napromienianych z powodu nowotworów obszaru głowy i szyi.

Bobraz kun i c zn y

Objawy popromiennego zapalenia błony śluzowej jamy ustnej zależą od stopnia uszkodzenia tkanek:

0    - dolegliwości nie występują, chory może się odżywiać

normalnie

1    - zaczerwienienie i bolesność. chory może się odżywiać

normalnie

2    - zaczerwienienie i owrzodzenia ogniskowe, chory może

się odżywiać normalnie

8-rozlane owrzodzenia, chory może spożywać wyłącznie pokarmy płynne

4 - krwawienie z błon śluzowych, żywienie doustne jest niemożliwe.

Sieczenie

1.    W przypadku suchości jamy ustnej należy zalecić żucie gumy bez cukru lub słodyczy bezcukrowych oraz płukanie jamy ustnej 0,9% NaCl lub roztworem wodorowęglanu sodu.

2.    W razie bólu łagodnego do umiarkowanego stosu je się leki działające miej u owo Imnzokainę luli hen-zydaminę kilka razy na doby nu zmienioną powtmch-