DSC00449

tody są skłonni podejrzewać o to samo innych. O możliwościach posłu. 1 giwania się fałszem wie/najl^piej ten, kto sam z tych możUwośd slto.» 1 rzystał. Ze skutków dzialań^dwUtorowych, prowadzonych w sposób 1 skryty, stosunkowo najlepiej zdaje sobie sprawę ten, kto nie gardził I takimi metodami w przeszłości. Dostrzeżona więc nadmierna podejrz- 1 liwość powinna być sygnałem ostrzegawczym, a jej motywy powinno I się w miarę szybko wyświetlić.

IV KIEROWANIE BIEGIEM WYPADKÓW

Ocena sytuacji faktycznej jest rutynową czynnością poprzedzającą I każde działanie. Ma ona dać odpowiedź na podstawowe pytania, o kto- 1 rych często się zapomina:

, Jaki jest rzeczywisty stan rzeczy?

(2) Co zrobić, abynie pogorszyć istniejącej jsytuacji?

. (3) W jaki sposób osiągnąć oczekiwaną zmianę sytuacji?

Przez sytuację faktyczną należy tu rozumieć „stan rzCCzyftyiktóiy I tworzą nie tylko okoliczności faktyczne .sprawy, ale także podstawy I prawne ich zaistnienia.

Większość zachowań zbiorowych ludzi ma swoje ..odzwierciedlenie I w obowiązującym porządku prawnym. Trzeba ustalić, jakie istotne wydarzenia zrodziły skutek prawny, co je poprzedzało i w jakich okolicz- I nościach nastąpiły. Trzeba ustalić i zweryfikować źródła wiedzy o faktach oraz charakter i moc dowodów przemawiających za i przeciw I określonym ustaleniom faktycznym. Trzeba prześledzić, jakie działa- I nia prawne towarzyszyły przeobrażeniom w sferze faktów i czy były I one (są) adekwatne do ustalonych faktów.

Należy wyznaczyć (umownie) pewien próg wiedzy dotyczącej faktów, która jest niezbędna do formułowania ocen prawnych. Nie można I wszelako spierać się o oceny prawne, gdy brak jest dostatecznej jasno* I ści co do faktów stanowiących podstawę tych ocen. Należy ustalić za- I kres kwestii spornych między stronami, aby na pozostałe nie tracić I czasu i energii,

Zbadanie szerszego kontekstu sprawy powinno stanowić zarówno 1 czynnik weryfikacji początkowych ustaleń, jak też służyć trafności 1 prognoz. Należy ustalić, czy i jak jest postrzegana sytuacja konfliktowa w dalszym otoczeniu, czy nie są przewidywane zmiany mogące mieć wpływ na bieg wypadków, czyje opinie mogą być tu miarodajne. | Dobrze jest też zbadać, jaka jest samowiedza osób uczestniczących

^konflikcie, jak- dalece rozumieją one sytuację, czy interesuje je szerszy* pńzaśrodowiskowy kontekst sprawy.¹³

Strategicznym celem oceny sytuacji faktycznej jest pokierowanie Iconfliktem dla osiągnięcia pożądanych zmian. Jeśli wybór celu strategicznego nie został dokonany w chwilLpowstawania (uzewnętrzniania się) konfliktu, należy wyboru dokonać niezwłocznie, a co najmniej cel ten dokładnie sprecyzować. Ta precyzja jest niezbędna co najmniej z dwóch powodów:

(1)    Aby ustalić poprawnie taktykę kierowania konfliktem, jego koszty i wagę spodziewanych sukcesów.

(2)    Aby ustrzec się przed „zgubieniem” celu, przed jego modyfikowaniem w sposób emocjonalny i szkodliwy z punktu widzenia przyjętych słusznych założeń wstępnych. Istnieje też niebezpieczeństwo ma-nipulatorskiej zamiany celu, zwłaszcza gdy jest on tylko dorozumiany lub ogólnikowo określony.

Taktyka kierowania konfliktem obejmuje dobór i stosowanie praktycznie użytecznych metod bieżącego działania, niezbędnych dla osiągnięciu dalekosiężnego celu strategicznego (np. reprywatyzacji kompleksu stawów rybnych pozostających w nieudolnym zarządzie gminy). Taktyka wymaga inwentaryzacji problemów cząstkowych, ujawnionych przez konflikt, i precyzyjnego doboru metod bieżących, uwzględniających zarówno*qel strategiczny, jak i zmieniające się okoliczności sprawy.

Zadania taktyczne nie mogą ulegać rozproszeniu. Powinny podlegać kontroli i krytycznej analizie dla bieżącego ustalenia przyczyn ewentualnych , niepowodzeń. Do arsenału środków taktycznych zaliczam (wyliczenie przykładowe):

•    wysiłki pojednawcze i systematyczne ponawianie gotowości-roz-mów,

•    wytwarzanie nowych obszarów sporu,

•    sformułowanie i przedstawienie warunków wstępnych, pozorowanie antagonizmów w obrębie własnej grupy,

¹³ Ocena samowiedzy i stopnia rozumienia własnej sytuacji przez osoby uczestniczące w konflikcie może wymagać technik diagnostycznych przypominających wywiad lekarski. Chodzi tu bowiem także o ogólną ocenę procesów myślowych danej osoby. Trzeba ocenić logikę, trafność, uporządkowanie i spójność myślenia osoby, która ma być adresatem perswazji i innych zabiegów mediacyjnych, o ile do nich dojdzie. Dostarczy-cielami informacji o tle konfliktu i jego przebiegu nie powinny być osoby, których myślenie i postrzeganie dotknięte jest widoczną usterką (Por. Barbara Bates, Lynn S. Bickley, Robert A. Hoekelman: „Wywiad i badanie fizykalne”, Springer - PWN, Warszawa 1997, s. 32-34)