DSC00734

4    — metabolizm glikogenu

_aktywowanie kinazy fosforylazy a (kalmodulina jest składnikiem kinazy b fosforylazy —

patrz rys. 28-11).

_stymulowanie kinazy syntetazy glikogenowej,

5    — skurcz komórek mięśniowych i niemięśniowych

—    aktywacja niezależnej od cAMP kinazy lekkiego łańcucha miozyny,

6    — mikro tu bule

—wzmożona fosforylacja a i p tubuliny w wyniku aktywacji CaM zależnej kinazy białkowej (fosforylacja tubulin hamuje ich asocjację w mikrotubulc).

—    fosforylacja białka 2 asocjująccgo z mikrotubulami (MAP2) wywołująca ich dysocjację,

7    — regulację wydzielania komórkowego

—    fosforylacja odpowiednich białek związanych z błoną komórkową.

Zakres czynności regulowanych przez kompleks kalmoduliny z jonami wapniowymi nie został jeszcze zamknięty. W komórce wykazano wiele białek, których rola biologiczna jest prawdopodobnie uzależniona od fosforylacji przez CaM - Ca²* zależne kinazy.

Fosfolipaza C jako efektor w systemie transdukcji.

Diacyloglicerol i i nożyto!o(l,4,5) tris fosforan jako wtórne informatory

Podczas badań nad typem M receptora acetylocholinowego (muskarynowego) stwierdzono, te jego aktywacja powoduje natychmiastowe zwiększenie rozpadu i resyntezy fosfolipidów błony komórkowej. Podobny efekt obserwowano w przypadku cholecystokininy, gastryny. bombezyny, substancji P. adrenaliny (receptor a), noradrenaliny (receptor Ot), dopaminy (receptor Di). histaminy (receptor Hi), tromboksanu, kolagenu, trombiny (czynniki aktywujące płytki). Badając to zjawisko wykazano, że jest ściśle związane ze wzrostem aktywności fosfolipazy C (PLC) pełniącej rolę enzymu efektorowego w tym systemie transdukcji. PLC, zwłaszcza jej postać p. jest odpowiedzialna za powstawanie diacylogliccrolu (DAG) oraz inozytolo(1.4,3)tnsfosforanu z fosfaiydylo-inozytolo(4,5)bisfosforanu. Ponadto zauważono, że równocześnie ze wzrostem stężenia DAG podnosi się poziom inozytolo( 1.4.5 Hnsfosforanu (IP3), co wskazywało, że podstawowym substratem dla PLC jest fosfatydyloinozytolo(4,5)bisfosforan (rys. 28.15). Wykazano także, że za przeniesienie informacji z receptora na PLCP odpowiedzialne jest białko Gq pełniące rolę czynnika spizęgającego. Białko to w odróżnieniu od białek G» i Gi nie jest wrażliwe na działanie toksyny cholery ani krztuśca. Podjednostka a białka G_p będąc w kompleksie z GTP ma zdolność do aktywowania PLC i traci ją w momencie hydrolizy tego nukleotydu do GDP. Szybkość hydrolizy GTP przez otq jest mała i nie przekracza 10 cząsteczek/min. Wiele badań wskazuje, że aktywacja PLC może być spowodowana nie tylko przez podjednostkę Oq, ale także przez kompleks pY- Jednakże stężenie podjednostek py musi być 1000 razy większe (jimol/l) niż podjednostki Oq aby mogły wywołać podobny efekt. Można przypuszczać, że poprzez kompleks Py dochodzi do aktywacji PLC w przypadkach aktywacji receptorów wykorzystujących białka G_s i Gi. Interesujące są obserwacje wskazujące na możliwość aktywacji subtypu y fosfolipazy C w wyniku działania specjalnego typu białek G sprzężonych z receptorami dla niektórych czynników wzrostu.

Oba związki, tzn. DAG i IP3 powstające w wyniku działania PLC na fosfatydyloinozyto-lo(4,5)bisfbsforan zostały uznane za drugie informatory komórkowe. DAG swój efekt wywiera