DSC00824

nakierowanie na odbiorcę realizowały się przez dobór takich środków poetyckich, które organizują przede wszystkim sferę emocji. Poezja sentymentalna usiłowała bowiem za pośrednictwem słowa poetyckiego kształtować emocjonalny jtosunek czytelników do najżywotniejszych ówcześnie spraw kraju. Aktualna prę-blematyka pojawiała się też — w sytuacji rosnących ograniczeń obcej cenzury — w postaci znaków symbolicznych lub alegoryczny eh, zarówno w liryce, npl w Poranku kniażnina, jak i w oryginalnych oraz adaptowanych utworach dramatycznych Bogusławskiego.

po jrzflcip* ^r/v>hjft^rze Polski w kręgu sentymentalizmu powstawały •jednek.iownieg utwory dokumentu-jące istotne procesy^łedonwściowe, jakie śtały się udziałem pokolenia świadków utraty niepodległości kraju. Dokumentem takim są np. Treny na rozbiór Polski Józefa Moreiowskiego, w których śledzić można załamywanie się oświeceniowego pojęcia patriotyzmu jako synonimu obywatelskich cnót i obowiązków oraz pojęcia ojczyzny jako wspólnoty terytorialno--prawnej. W Trenach utajone jest dramatyczne pytanie, czy zbiorowość pozbawiona aparatu państwowego oraz symbolicznych znaków państwowej wspólnoty może być nazwana mianem Polaków.

Wszystkie niestety, polskie razem zorze Zapadły na dno w przepaściste morze!

Polak pod Orla i Pogoni znakiem.

Raz dziś ostatni ze snu wstał Polakiem.

Dzisiaj z wież strąca świętokradzkie dłonie Sarmackich orłów, litewskie pogonie; i wytkną znaki polskim oczom nowe:

Straszydła czarne, skrzydlate, dwugłowe.

(Twa U *»

lez imienia, bez sławy, naród nieszczęśliwy Nie H ale raczę) mieszka w groble żywy.

{Ti« tli, Ne widok m»n KróMwt Pol f kiego)