DSC01335

kościowego posiadanych środków gospodarczych i źródeł ich pochodzenia lecz również przyjęcie prawidłowych zasad ich wyceny. Dlatego też dla wszystkich składników wykazywanych w bilansie powinny być określone zasady ich wyceny.

Wycena składników majątkowych i źródeł ich pochodzenia powinna uwzględniać zmiany ich wartości spowodowane:

a)    zmianami kursów walut, które wpływają na sposób wyceny papierów wartościowych, środków pieniężnych, należności i zobowiązali wyrażanych w walucie obcej;

b)    zmianami mody, które wpływają na wycenę wyrobów gotowych i towarów już niemodnych;

c)    postępem technicznym, w wyniku którego produkowane są wyroby doskonalsze, co wpływa na wycenę wyrobów gotowych i towarów starszych technicznie, które znajdują się jeszcze w magazynie.

Powyższe względy powodują, że przy wycenie majątku jednostki gospodarczej i źródeł jego pochodzenia powinna być stosowana zasada „ostrożnej wyceny bilansowej”, która przyjmuje założenie, że składniki bilansu powinny być wyceniane nie wyżej niż wynoszą możliwe do uzyskania ceny ich sprzedaży w momencie I sporządzania bilansu.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami wszystkie rzeczowe składniki majątku wycenia się w wysokości rzeczywistych cen ich nabycia (cena fakturowa łącznie z ewentualnym cłem i podatkiem akcyzowym + koszty związane z zakupem) lub rzeczywistych kosztów poniesionych na ich wytworzenie, jeśli składniki te zostały wytworzone przez daną jednostkę. Wartość nabycia lub koszt wytworzenia składników majątku trwałego jest pomniejszana o odpisy z tytułu ich zużycia (umorzenia). Natomiast wartość nabycia względnie koszt wytworzenia zapasów zaliczanych do środków obrotowych nie powinna być wyższa od cen możliwych do uzyskania w razie ich sprzedaży po ich pomniejszeniu o koszty jakie trzeba by ponieść aby sprzedaż taka doszła do skutku.

Ceny nabycia lub koszty wytworzenia stosowane do wyceny zapasów mogą być ustalane:

a) jako przeciętne, tj. w wysokości średniej ważonej cen (kosztów) danego składnika w roku obrotowym lub w ostatnim kwartale poprze* dzającym datę, na którą sporządza się sprawozdanie finansowe, obejmujące wyceniony składnik majątkowy;

b) według zasady „pierwsze weszło — pierwsze wyszło”, tj. przy i założeniu, że rozchodowaniu lub zużyciu podlegają w pierwszej kolej-1 ności te składniki majątku, które jednostka najwcześniej nabyła, I wytworzyła lub otrzymała;

I c) według zasady „ostatnie weszło — pierwsze wyszło”, tj. przy i założeniu, że rozchodowaniu lub zużyciu podlegają w pierwszej kolej-I ności te składniki majątku, które dana jednostka gospodarcza ostatnio I nabyła, wytworzyła lub otrzymała.

Produkcję nie zakończoną wycenia się w wysokości rzeczywistego kosztu [ jej wytworzenia lub umownie uznanego za rzeczywisty (bliżej będzie o tym I mowa w rozdziale „Ewidencja, rozliczanie i kalkulacja kosztów”).

Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu (np. akcje, obligacje) [ wycenia się do bilansu według cen ich nabycia. Jeżeli w dniu kończącym . rok obrotowy notowania giełdowe papierów wartościowych są niższe od ich cen nabycia — wycenia się je według notowań giełdowych.

Środki pieniężne wykazuje się w bilansie w wartości nominalnej, zaś należności i zobowiązania w kwocie wymagającej zapłaty.

Nie wykazuje się w bilansie należności (przedawnionych) z mocy prawa wygasłych i nieściągalnych, które są spisywane na wyniki jako pozostałe koszty operacyjne oraz zobowiązań przedawnionych, które odnoszone są na wyniki jako pozostałe przychody operacyjne.

Fundusze własne oraz wyniki (straty i zyski) wykazuje się w bilansie w wysokości wynikającej z ksiąg rachunkowych.

Środki pieniężne i rozrachunki w walucie obcej, a mianowicie: gotówka, środki pieniężne na rachunkach bankowych, kredyty i pożyczki, papiery wartościowe i udziały w innych jednostkach zakupione w celach handlowych lub jako lokaty, należności, roszczenia i zobowiązania—wykazuje się w bilansie według średniego kursu ustalonego przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego na dzień kończący rok obrotowy, zaś papiery wartościowe według notowań giełdowych, przeliczonych według średniego kursu ustalonego jak wyżej. Ewentualne różnice są odpisywane na wyniki jako zyski lub straty, z tym, że w przypadku zysków dotyczących rozrachunków następuje to z pewnym opóźnieniem, a mianowicie dopiero w momencie ich zapłaty.

Pytania kontrolne

1.    Co to jest rachunkowość? Jakie są jej części składowe?

2.    Jakie sq podstawowe zadania rachunkowości?

91