DSC01762 (4)

26

tortury

kłamstwa

- donosi, że niejaki Rollison choruje po tym, jak 4 trzysta kijów w śledztwie. Nowosiicow dziwi się ^ trzymałości chłopca i temu, że nic nie powiedział. Służb-wpuszcza w tym momencie matkę pobitego (i Ks. tra). Nowosiicow odgrywa przed nią komedię, że o oj. czym nie wiedział. Szyki psuje mu młodziutka pam> która wypada z jego pokojów, aby go zaprosić na bali Widzi klęczącą Panią Rollison i dowiaduje się od niej że więzień siedzi już rok w celi w strasznych warunkach.

prowokacje

Gdy wreszcie udaje mu się pozbyć matki, wpada Jgj wściekłość, że znalazł się w tak głupim położeniu. Doktor (drugi Polak), zaufany Senatora, podpowiada, iż Rollison jest w samobójczym nastroju. Wystarczy tylko otworzyć okno, aby przez nie wyskoczył. Senator daje na to zgodę. Następnie stara się wycisnąć z Ks. Piotra, skąd dowiedział się, że Rollison prosił o duchownego. Doktor namawia Pelikana, aby spoliczkował księdza (rys stylizacji biblijnej - rzymscy żołdacy wyszydzający i bijący Chrystusa). Ks. Piotr przepowiada rychłą śmierć Doktorowi, a następnie Bajkowowi. Jeszcze jeden incydent ukazuje Nowosilcowa jako człowieka bezwzględnego, egoistę, gotowego zrobić wszystko dla własnej kariery. Doktor komunikuje mu, że podejrzewa księcia Czartoryskiego i Lelewela o przywództwo spisku i że zgromadził na ten temat dokumentację. Senator po kryjomu rozkazuje aresztować Doktora i przywieźć jego papiery. Chce się pozbyć w ten sposób konkurenta. Doktor zauważa, iż jego zegarek zatrzymał się na godzinie dwunastej. Ks. Piotr wyjaśnia, że już nie ruszy, a sam Doktor powinien pomyśleć o swoim zbawieniu. W tym momencie wpada do pokoju grupa dam i porywa Senatora do menueta.

Bal

SCENA ŚPIEWANA (część draga)

spełnione

proroctwo

Mickiewicz stosuje znów zasadę kontrastu. Po prawej stronie stoją sprawiedliwi, po lewej służalcy, pochlebcy, karierowicze. Patrioci nie mogą znieść widoku Nowosil-cowa bawiącego się beztrosko, a jeszcze bardziej drażnią ich Polacy zabiegający o jego względy. Dowiadujemy się ciekawych rzeczy o hierarchiczności społeczeństwa rosyjskiego. Sowietnik, czyli radca - jeden z najwyższych rangą urzędników - oburza się, że regestrator - stojący najniżej na drabinie tak zwanych czynów - ośmiela się do niego odezwać. Jest to zapewne zgubny wpływ demokratycznych stosunków panujących w społeczeństwie polskim. Senator i jego świta przedstawieni są jako pijacy i rozpustnicy. Nagle orkiestra zmienia melodię i gra arię Komandora z Don Juana (Komandor porywa głównego bohatera opery do piekła). Wpada Pani Rollison, aby ukarać Nowosilcowa za śmierć jedynaka. Ks. Piotr uspokaja ją, że - mimo upadku z okna celi - syn żyje. Uderza piorun. Okazuje się, że zginął Doktor:

Zabity

Od pioruna. Fenomen ten godzien rozbiorów:

Około domu stało dziesięć konduktorów*,

A piorun go w ostatnim pokoju wytropił,

Nic nie zepsuł i tytko ruble srebrne stopił,

Srebro leżało w biurku, tuż u głów Doktora,

I zapewne służyło dziś za konduktora.

konduktor - piorunochron.