DSC01812 (5)

630 Lalka — Opracowanie

Iwo ukończenia gimnazjum w Lublinie, a w październiku rozpoczął studia na Wydziale Matematyczno-Fizycznym Szkoły Głównej w Warszawie. Marzył o twórczej pracy uczonego — matematyka lub przyrodnika. Tymczasem jednak borykał się z trudnościami materialnymi. Musiał zarobić na swoje utrzymanie, gdyż pomoc rodziny zawiodła. Kłopoty te spowodowały przerwanie studiów w 1869 r. Prus próbował jeszcze podjęć naukę w Instytucie Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa w Puławach, ale we wrześniu 1870 r. wrócił do Warszawy.

Pracował jako robotnik. Podjęł także próby działalności dziennikarskiej i odczytowej. Współpracował z czasopismami „Niwa”, „Opiekun Domowy”, „Mucha”, „Kurier Warszawski”. W 1872 r. na stałe zwięzał się z dziennikarstwem. W „Niwie” próbował zamieszczać artykuły naukowe i te podpisywał: Aleksander Głowacki.

W „Opiekunie Domowym” zaczęł drukować felietony pt. Listy ze starego obozu., które podpisywał: Bolesław Prus. Zawsze marzył o pracy naukowej, więc tylko poważne artykuły chciał podpisywać własnym nazwiskiem. Felietony traktowane jako „praca parobcza” zasługiwały, jego zdaniem, tylko na pseudonim. Nie przypuszczał, że w pamięci potomnych pozostanie na zawsze jako Bolesław Prus.

Stopniowo stabilizowała się sytuacja materialna pisarza: miał stałę pracę kasjera w banku, dorabiał prac ujęć jako dziennikarz, mógł więc zrealizować swe plany małżeńskie. Ślub z Oktawię Trembińskę odbył się 14 I 1875 r., a 23 III tegoż roku ukazała się w „Kurierze Warszawskim” pierwsza kronika tygodniowa. Odtęd rozpoczęła się długa działalność Prusa-felietonisty — kroniki do „Kuriera Warszawskiego” pisywał do 1887 n

Współpracował też z czasopismami „Ateneum” i „Nowiny” (ostatnie z nich, niestety bez powodzenia, redagował). Równolegle z pracę dziennikarskę rozwijała się działalność beletrystyczna. Poczętki nie zapowiadały późniejszych wielkich osięg-nięć. Szkice warszawskie (1874), Powiastki cmentarne (1875), powieść Pałac i rudera (1875), Przeklęte szczęście i Dusze w niewoli (1876) to utwory słabe. Pisarz ujawnił swój talent dopiero w opowiadaniach i nowelach: Przygoda Stasia (1879), Powracająca fala (1880), Michałka (1880), Antek (1881), Nawrócony (1881). Zapowiedzię późniejszych osięgnięć jest niewętpliwie Anielka drukowana w 1880 r. w „Kurierze Warszawskim”. Potem wyszły kolejno takie arcydzieła nowelistyki polskiej jak: Kamizelka, On (1882), Milknące głosy (1883), Omyłka (1884), Na wakacjach (1885).

Mimo sukcesów literackich Prus nie porzucił dziennikarstwa: nadal współpracował z „Kurierem Warszawskim”, a także z „Tygodnikiem Ilustrowanym” i „Echem Muzycznym i Teatralnym”. W wymienionych wyżej czasopismach ukazywały się nie tylko kroniki, ale także utwory literackie, stanowięce trwały dorobek polskiej nowelistyki i powieści. W 1883 r. wydrukowane zostały Grzechy dzieciństwa, w 1885 r. Bajki oraz Placówka. W 1890 r. ukazało się wydanie księżkowe Lalki, drukowanej w „Kurierze Codziennym” od 1887 r., a w 1888 r. nowela Z legend dawnego Egiptu, w 1890 r. Sen. Od 1890 r. w „Kurierze Codziennym” drukowane były Emancypantki (wydanie księżkowe w 1893 r.), od 1895 r. Faraon (wydanie księżkowe 1897 n).

W 1887 r. zerwał współpracę z „Kurierem Warszawskim” i odtęd kroniki tygodniowe ukazywały się w „Kurierze Codziennym” (od 1901 r.).

Po sukcesie    r«oPrus wyjechał w swę pierwszą i ostatnią zaf^rankraną

cło Berlina, Drezna, Karlsł»aclu, Raperswilu (gdzieś odwiedził Źeromsk«eH> i do w yma rzonego Paryża. W tym okresie artysta stał się w opinii społecaa^

pewnej postawy moralnej — poczucia obowiązku codziennej pracy dla oyółu i pc wney> typu działalności — drobnych, ale licznych ulepszeń.

Od 1901 r. pisarz zapadł na zdrowiu, w 1904 r. przeżył osobiste nieucsfińc: samobójczą śmierć wychowanka — Emila. W 1907 t zmarł jego brat, Leon. Mimo tych tragedii Prus wziął udział w wielu akcjach społecznych, w> glaszał Uczi\e odczyty. 19 V 1912 r. zmarł net atak serca- Pogrzeb, który odbył się '22 maja, był wielką manifestacją wszystkich mieszkańców Warszawy. Prus został pochowany na IVi—ąa kuch, na nagrobku widnieje napis: „Serce serc”.

KALETSOARIUM ŻYCIA 1 TWÓRCZOŚCI

Jfc

w H

tok

» «—* raje-tU

■wini

20 VIII 1847 — data urodzin Aleksandra Głowackiego, znanego w literalurze ptdskiej jako Bolesław Prus (miejsce urodzin: Hrubieszów)

1857 — początek edukacji szkolnej Prusa, początkowo w Lublinie, potem w Siedlcach, Kielcach i znowu w Lublinie 1861 — 1863 — udział w działaniach konspiracyjnych i powstańczych 1 IX 1863 — Prus został ranny pod Bia łką

1854? — od stycznia do kwietnia Prus przebywał w więzieniu

30 VI 1866 — ukończył gimnazjum w Lublinie, w październiku rozpoczął alutłta w Szkole Głównej

1859 — przerwanie studiów z powodów materialnych

1872 — początek działalności dziennikarskiej pod pseudonimem Prus 14? 1 1875 — Prus ożenił się z Oktawią Trembińską 23 I ukazała się pierwsza kronika tygodniowa

ii i ■» bli

• spenm t urg,

% Ulłl łby-I ic*ę V^y —

Dzieł a 1874? — 1875 —

1875 —

1879    —

1880

1881

Bolesława Prusa: Szafce lAJCLrszzcLiAJsłciG F^oiAjicLstłci cmerł^ctme JPcvLa.cz i. j~ad&rcM, Prze/cZęie z*2zczz꜀z ve H>ULS2:e 'tAJ ni-euwoZi. JPrz-ygęoda StcM-sia ■ Powrccczaj^m-czcc y«/a. IWZichLaJkłco 4 nieZ/crz - 4n^e/c

mś&m