DSC02168

82 Ze studiów nad dawną i współczesną polszczyzną

czowników rodzaju nijakiego, które w wieku XVIII pisano jako imię, dzieci. Są to formacje nietypowe dla polszczyzny.⁴⁵

Przymiotniki złożone mają z wyjątkiem spółznaczny formant -o-, sprawa, że z wyjątkiem wyrazu jednozgłoskowy wszystkie są jako neologizmy mocno wątpliwe (charakterystyczne jest pochodzenie drugiego członu tych formacji — zawsze jest samodzielnym przymiotnikiem).

Budowa słowotwórcza wyrazów niezłożonych układa się w następującym schemacie.

Rzeczowniki z formantami przyrostkowymi:

-(n)ia: dodatnia, domyślnia, dorzutnia, nótnia, pisownia (od nowego przym. pisowny), przecznia, przekładnia (od przekładny), przenośnia, przyrostnia, przy-słownia, wyrzutnia (od wyrzutny), zamiennia',

-anie: głoskowanie, osobowanie, przypadkowanie, rodzajowanie, wyrazowa-nte⁴⁶;

-ek: przecinek (?);

-ka: końcówka, wrotka, zawieszka, zmówka;

-(n)ik: biernik (od bierny), łącznik, miescownik, narzędnik, (od narzędny), przymiotnik, pytajnik, rzeczownik, spójnik, średnik, wykrzyknik',

-ość: zdrobniałość, zgrubiałość;

-ówka: srzedniówka;

-siwo: wierszopistwo.

Rzeczowniki z formantami przedrostkowymi:

przed-: przedimek - ale to rzecz niepewna, nie wiadomo, czy Kopczyński nie zmienił terminu Włodka przedimię ' rodzajnik ’. (Wówczas proces słowotwórczy przebiegałby inaczej: nie przedimek od imię (właściwie od wyrażenia przed imieniem) na wzór przyimek, ałe przedimek od przedimię z wymianą przyrostka); z-: zgłoska.

Z nie- wątpliwe jako neologizm: nienaleganie.

Przymiotniki z formantami przyrostkowymi:

-i(y): dzierżawczy (?);

Iliwy: jednotliwy;

-owy: gęślowy, iloczasowy, imieniowy, imiesłowowy, liczbowy, przestankowy, przyciskowy, przymiotnikowy, słowowy, zaimkowy, -zgłoskowy;

⁴⁵ For. I. Klemensiewiczówna, Wyrazy złożone nowszej polszczyzny kulturalnej. Próba systematyki, Kraków 1951, s. 55.

⁴⁶ Linde /na wprawdzie czasownik wyrazować ' wyrażać’, ale prawdopodobnie w XVIII wieku wyszedł już z użycia i nie tworzono od niego rzeczowników odsłownych.