60690 PTDC0002 (2)

Ze studiów nad ceramiką naczyniową kultury przeworskiej z późnego okresu rzymskiego

100,00%

80,00%

60,00%

40,00%

20,00%

A (7163) B (765) C (454) D (26)

0,00%

Tabela 1. Poznań - Nowe Miasto, stan. 226; liczebności ceramiki grupy A, B, C, D.

Opracował; Filip Machajewski.

tomiast wobec materiałów z Małopolski zachodniej (Igołomia: 71% - 29%), Mazowsza południowego i Pogórza Beskidzkiego (Chabielice; 48,1% - 51,9%; Rytro: 47% - 53%). Śladowy udział ceramiki wykonanej przy pomocy koła odnotowuje się dopiero w północno-środkowej części Barbaricum zwłaszcza w Wielkopolsce północnej, Brandenburgii, Meklemburgii i na Pomorzu (Machajewski 1997, 110, ryc. 4; Machajewski 1998, 135-141; Machajewski 1999, 183; Schuster 2003, 300, Abb. 33).

Grupa A - ceramika ręcznie lepiona. Wyróżniono osiem typów naczyń ceramicznych (por. Machajewski 1995, 68; Machajewski, Pietrzak 2004, 86-89):

typ A: naczynia garnkowate o baniastym brzuścu i cylindrycznej szyjce (ryc. 2: 1-2) typ B: naczynia garnkowate o brzuścu dwustożko-watym i brzegu wygiętym na zewnątrz (ryc. 2: 3-4)

typ C: naczynia garnkowate o smukłym brzuścu i brzegu esowato wygiętym na zewnątrz (ryc. 2: 5-6)

typ D: naczynia wazowate o ostrym załomie brzuś-ca z wklęsłą linią profilu w części górnej i wypukłą w części dolnej (ryc. 2: 7-9)

typ E: naczynia misowate, które ze względu na uformowanie brzegu podzielono na trzy odmiany: odmiana 1: brzeg esowato wygięty na zewnątrz (ryc. 3:1-2)

odmiana 2: brzeg diagonalnie wygięty (ryc. 3: 3-4)

odmiana 3: brzeg łukowato zagięty do wewnątrz o krawędzi poziomo ściętej (ryc. 3: 5-6)

typ F: naczynia kształtu „tulipanowatego” (ryc. 3: 7-8)

typ G: kubki beczułkowate (ryc. 9: B-12) typ H: naczynia szczególne: „sitowate”

Próba ustalenia chronologii wydzielonych naczyń sprowadza się do następujących uwag. Naczynia typu A należą do szeroko rozpowszechnionych w kulturze przeworskiej w okresie już od wczesnej fazy późnego okresu rzymskiego aż po wczesny okres wędrówek ludów. Najwcześniejsze okazy występowały z zapinkami typu AV1, s. 1, z poszerzoną nóżką (np. Spicymierz, grób 50), najpóźniejsze znane są z cmentarzyska warstwowego w Szczedrzyku, pow. Opole (Kietlińska, Dąbrowska 1963, 220, tabl. VIII: 1; Szydłowski 1974, tabl. LV). Liczne analogie dla tych naczyń pochodzą ze Śląska Opolskiego, Małopolski zachodniej i Wielkopolski południowo -wschodniej (Dąbrowscy 1968, 4621, tabl. XIV: 4;