DSC02423 (3)

Związku Radzieckiego, ani państw socjalistycznych Europy Wschodniej. Ponadto, nie wyjaśnia ona szybkiej i pomyślnej modernizacji takich krajów Trzeciego Świata, jak Korea Południowa, Tajwan i Wenezuela.

NOWOCZESNOŚĆ I POSTĘP

Amerykanie zazwyczaj utożsamiają nowoczesność z postępem społecznym. Jakkolwiek nie ulega wątpliwości, że modernizacja przynosi wielu ludziom ogromne korzyści, ma jednak również negatywną stronę. Poprawa opieki zdrowotnej, lepsze odżywianie się i przestrzeganie praw człowieka — to postęp, jaki umożliwia modernizacja. Nie wszyscy jednak mają udział w tych korzyściach. Ubóstwo, niedostateczna opieka medyczna, duża umieralność niemowląt ciągle istnieje w Stanach Zjednoczonych - prawdopodobnie najbogatszym, najpotężniejszym i najnowocześniejszym państwie na świecie.

Co więcej, rozwój techniki, który doprowadził do powstania nowoczesnego społeczeństwa, nie zawsze był korzystny. Na przykład: energia nuklearna i nowoczesna broń sprawiły, że wojna stała się jeszcze bardziej niszcząca. Nowoczesne techniki komunikacyjne potencjalnie mogą ograniczyć wolność osobistą jednostek i naruszać ich prywatność. Ponadto, utożsamianie nowoczesności z postępem jest możliwe, jeśli zakłada się, że zmiany społeczne zawsze przynoszą poprawę sytuacji w danej dziedzinie; istnieją jednak przykłady, które przeczą temu założeniu (Toffler, 1981). Dla równowagi, jednakże, wypada stwierdzić, że większość socjologów uważa, iż modernizacja przyczyniła się do postępu w stopniu, który uzasadnia pozytywną ocenę, jaką się cieszy wśród większości społeczeństw.

Społeczeństwa nie znajdują się w bezruchu, lecz nieustannie się zmieniają, jakkolwiek nie jednocześnie, nie w jednakowy sposób i nie w takim samym stopniu. Jednym z czynników wpływających na zmiany społeczne jest środowisko naturalne. Na przykład: społeczeństwa sąsiadujące z dużymi zbiornikami wodnymi stwarzają dynamiczną kulturę żeglarską, podczas gdy społeczeństwa śródlądowe zmieniają się wolniej z powodu braku częstych kontaktów ze światem zewnętrznym.

Zmiany są również skutkiem pewnych procesów kulturowych. Źródłem zmian jest innowacja, zarówno w formie odkrycia, jak i wynalazku. Przyczyną zmian może być także proces dyfuzji. Takie zjawiska jak migracja, handel, podróżowanie czy podbój prowadzą do rozprzestrzeniania się różnych idei i technologii. Do zmiany przyczyniają się też napięcia w obrębie struktury społecznej, takie jak znaczne nierówności społeczne. Jednym z najważniejszym czynników zmian społecznych są zmiany ludności. Duże i szybkie zmiany liczby urodzeń, zgonów i migracji zmuszają społeczeństwo do przystosowania się do nowej sytuacji.

Zmiany społeczne wywoływane są przez ludzkie działania, zarówno jednostkowe, jak i zbiorowe. Wybitne jednostki mogą odgrywać istotną rolę w inicjowaniu zmian społecznych, ale jedynie w kontekście czasów, w których żyją, i przy wykorzystaniu tego wszystkiego, co już dokonano. Ważną siłą sprawczą zmian społecznych są też ruchy społeczne.

348