58
PL
E u r o p e j s k a A g e n c j a B e z p i e c z e Å„ s t w a i Z d r o w i a w P r a c y
Redukcja i ograniczanie hałasu
Eliminowanie lub ograniczanie nadmiernego hałasu w miejscu pracy które mogą zwiększyć ryzyko uszkodzenia słuchu?
to nie tylko prawny obowiązek pracodawców. Zadanie to leży rów-
ß czy w przypadku niektórych zadaÅ„ haÅ‚as utrudnia komunikacjÄ™,
nież w interesie organizacji. Im bardziej bezpieczne i zdrowe środowi-
zwiększając tym samym ryzyko wypadków?
sko pracy, tym mniejsze prawdopodobieństwo kosztownych absencji,
ß czy rodzaj haÅ‚asu ma wpÅ‚yw na pogÅ‚Ä™bienie stresu zwiÄ…zanego
wypadków i zmniejszonej wydajności. W niniejszym opracowaniu
z pracÄ… wewnÄ…trz organizacji?
przedstawiono najważniejsze działania, które należy podjąć w celu
Û OkreÅ›lenie, kto może zostać poszkodowany i w jaki sposób, Å‚Ä…cznie
redukcji i ograniczenia hałasu w miejscu pracy.
z personelem zatrudnionym w pełnym i niepełnym wymiarze go-
dzin, jak również pracownikami z grup szczególnego ryzyka (np.
Droga do sukcesu
kobiety ciężarne).
Hałas może stanowić problem w wielu miejscach pracy, a nie tylko na
Û Ocena zastosowanych już Å›rodków majÄ…cych na celu ograniczenie
placach budowy czy w fabrykach. Jest on obecny wszędzie, począw-
poziomów hałasu i podjęcie decyzji co do dalszych niezbędnych
szy od gospodarstw rolnych po bary, szkoły i sale koncertowe. Nieza-
działań.
leżnie od miejsca pracy, należy wyróżnić trzy podstawowe działania,
dziÄ™ki którym można uniknąć szkód wyrzÄ…dzonych pracownikom Û Archiwizacja wszystkich zebranych danych i udostÄ™pnienie pra-
przez hałas: cownikom oraz ich przedstawicielom.
Û ocena ryzyka haÅ‚asu,
Podjęcie działań mających na celu zapobieganie lub ograniczanie
Û na jej podstawie podjÄ™cie dziaÅ‚aÅ„ majÄ…cych na celu zapobieganie
ryzyka
lub ograniczenie ryzyka,
Û regularne monitorowanie i weryfikowanie skutecznoÅ›ci zastoso-
Opracowano hierarchię środków, które można zastosować w celu
wanych działań.
ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników:
Û eliminacja z
ródeł hałasu,
0cena ryzyka
Û ograniczanie haÅ‚asu u z
ródła,
Stopień i rodzaj oceny zależy od zakresu i stopnia nasilenia problemu
w miejscu pracy, należy jednak uwzględnić wszystkie rodzaje ryzyka
Û Å›rodki ochrony zbiorowej, organizacja pracy i rozmieszczenie po-
spowodowane hałasem. Na przykład, sposoby zwiększania ryzyka wy-
szczególnych stanowisk pracy,
padków w fabryce przez hałas powinny być rozpatrywane w powią-
Û Å›rodki ochrony indywidualnej.
zaniu z ryzykiem uszkodzenia słuchu wywołanego hałasem (NIHL).
Eliminacja z
ródła hałasu
Kluczowe działania przy dokonywaniu oceny ryzyka
Eliminacja z
ródła hałasu to najskuteczniejszy sposób zapobiegania
Û Identyfikacja różnych rodzajów ryzyka zwiÄ…zanych z haÅ‚asem w or-
ryzyku w odniesieniu do pracowników, który należy zawsze brać pod
ganizacji. Na przykład:
uwagę w przypadku planowania nowego sprzętu lub miejsc pracy.
ß czy niektórzy pracownicy sÄ… narażeni na haÅ‚as, który potencjal-
Przyjęcie polityki  zero hałasu lub niski poziom hałasu to zwykle naj-
nie może doprowadzić do uszkodzenia słuchu?
bardziej ekonomiczny sposób zapobiegania i ograniczania hałasu.
ß czy w Å›rodowisku pracy wystÄ™pujÄ… niebezpieczne substancje,
Niektóre państwa członkowskie mają bazy danych, które pozwalają
im wspierać przedsiębiorstwa w wyborze właściwego sprzętu do pra-
cy.
0graniczanie hałasu u z
ródła
Ograniczenie hałasu czy to u z
ródła, czy na drodze jego propagacji
powinno być głównym celem programów zarządzania hałasem, w
których należy uwzględnić zarówno używany sprzęt, jak i projektowa-
nie stanowisk pracy oraz ich konserwacjÄ™.
Cel ten można osiągnąć, stosując zestaw środków technicznych, które
obejmujÄ…:
Û odizolowanie z
ródła hałasu przez właściwą lokalizację, obudowy
lub tłumienie drgań mechanicznych z wykorzystaniem amortyza-
torów sprężynowych lub powietrznych oraz podkładek elastome-
rowych,
Û ograniczenie haÅ‚asu u z
ródła lub na drodze jego propagacji stoso-
http://agency.osha.eu.int
ISSN 1725-7077
FA C T S 58
wanie obudów, ekranów i tłumików akustycznych lub ogra- związanego z hałasem. Program szkoleń powinien obejmować
niczenie prędkości maszyn, zagadnienia związane z:
Û wymianÄ™ lub modyfikacjÄ™ maszyn  zastosowanie napÄ™dów
Û rodzajami wystÄ™pujÄ…cego ryzyka i sposobami jego eliminacji
pasowych w miejsce bardziej hałaśliwych przekładni lub na-
lub ograniczania,
rzędzi elektrycznych zamiast pneumatycznych,
Û wynikami oceny ryzyka oraz wszelkimi pomiarami haÅ‚asu,
Û stosowanie takich materiałów tÅ‚umiÄ…cych jak: gumowe wy-
wraz z ich interpretacjÄ…,
kładziny koszy , przenośników lub wibratorów,
Û sposobami ograniczania haÅ‚asu i Å›rodkami sÅ‚użącymi do
Û aktywna redukcja haÅ‚asu ( antyhaÅ‚as ) w pewnych warunkach,
ochrony słuchu (np. środkami ochrony indywidualnej),
Û przeprowadzanie zapobiegawczych czynnoÅ›ci konserwacyj-
Û powodami oraz zasadami wykrywania i zgÅ‚aszania przypad-
nych  kiedy części się zużywają, wzrasta poziom hałasu.
ków uszkodzenia słuchu,
Û opiekÄ… zdrowotnÄ… pracowników i jej zakresem.
Åšrodki ochrony zbiorowej
Regularne monitorowanie ryzyka i środków ochrony
Wszędzie tam, gdzie hałasu nie udaje się ograniczyć u z
ródła,
należy podejmować działania służące ograniczeniu ekspozycji
Pracodawcy powinni przeprowadzać regularne kontrole, aby
pracowników na hałas. Mogą one obejmować zmianę:
sprawdzić czy zastosowane działania służące zapobieganiu i ogra-
niczeniu hałasu nadal działają skutecznie. W zależności od stopnia
Û miejsca wykonywania pracy  pochÅ‚anianie dz
więków w po-
narażenia na hałas, pracownicy mają prawo do odpowiedniej
mieszczeniu (np. dz
więkochłonny sufit) może istotnie wpły-
opieki zdrowotnej. W takich przypadkach należy prowadzić indy-
nąć na ograniczenie ekspozycji pracowników na hałas),
widualną ewidencję ich stanu zdrowia oraz przekazywać informa-
Û organizacji pracy (np. stosowanie metod pracy, które wyma-
cje na ten temat pracownikom. Wiedza uzyskana na podstawie
gają mniejszego narażenia na hałas),
obserwacji powinna być uwzględniana w trakcie dokonywania
Û sprzÄ™tu sÅ‚użącego do pracy  sposób instalacji sprzÄ™tu i jego
przeglądów poszczególnych rodzajów ryzyka i środków ochrony.
lokalizacja mogą znacznie zmniejszyć ekspozycję pracowni-
ków na hałas.
Zaangażowanie pracowników
Przy wyborze działań zapobiegawczych uwzględnić należy za-
sady ergonomii. W przypadku gdy działania zapobiegawcze Przeprowadzanie konsultacji z pracownikami jest ujęte w prze-
utrudniają pracownikom wykonywanie ich obowiązków, mogą pisach prawnych i zapewnia zaangażowanie pracowników we
one zostać przez nich zmodyfikowane lub usunięte, co obniży wdrażanie procedur oraz ulepszeń dotyczących bezpieczeństwa
skuteczność ochrony lub ją zlikwiduje. i zdrowia. Korzystanie z ich wiedzy daje pewność, że zagrożenia
zostały poprawnie zidentyfikowane i zastosowano odpowiednie
rozwiązania. Przedstawiciele pracowników odgrywają ważną
Åšrodki ochrony indywidualnej
rolę w tym procesie, gdyż wszelkie działania dotyczące ochrony
Środki ochrony indywidualnej (np. wkładki lub nauszniki prze-
zdrowia i bezpieczeństwa powinny być konsultowane z pracow-
ciwhałasowe) powinny być stosowane jako środek ostateczny
nikami przed wprowadzeniem nowych technologii i wyrobów.
po wyczerpaniu wszystkich innych sposobów eliminacji i reduk-
cji z
ródeł hałasu. W przypadku stosowania środków ochrony in-
Ustawodawstwo
dywidualnej, należy uwzględnić następujące zagadnienia:
W 2003 r. wydano dyrektywÄ™ 2003/10/WE Parlamentu Europejskie-
Û należy upewnić siÄ™, że wybrane Å›rodki sÄ… odpowiednie do
go i Rady w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony
rodzaju i czasu trwania hałasu, a także zgodne z innymi środ-
zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na
kami ochrony indywidualnej,
ryzyko spowodowane czynnikami fizycznymi (hałas). Dyrektywa ta
Û pracownicy powinni mieć możliwość wyboru odpowiednich
ma zostać przeniesiona do ustawodawstwa krajowego wszystkich
dla siebie środków ochrony słuchu,
państw członkowskich do dnia 15 lutego 2006 r.(1).
Û wielu pracowników (np.: kierowcy, policjanci, piloci czy ope-
W art. 5 ust. 1. tej dyrektywy sformułowano wymaganie, aby, bio-
ratorzy kamer) potrzebuje słuchawek lub hełmofonów służą-
rąc pod uwagę postęp techniczny oraz dostępne środki ograni-
cych do komunikacji, które często są wyposażone w układ
czenia ryzyka u z
ródła   ryzyko wynikające z narażania na hałas
aktywnej redukcji hałasu (ANC) w celu zapewnienia dobrej
zostało wyeliminowane u z
ródła lub zredukowane do minimum .
komunikacji i minimalizacji ryzyka wypadków,
W tej dyrektywie ustalono również wartość graniczną dziennej
Û Å›rodki ochrony indywidualnej powinny być wÅ‚aÅ›ciwie prze-
ekspozycji na hałas o poziomie 87 dB.
chowywane i konserwowane,
Û należy przeprowadzać szkolenia dotyczÄ…ce powodów, dla
(1) W miejsce dyrektywy 86/188/EWG.
których stosowanie środków ochrony indywidualnej jest nie-
zbędne, sposobów ich stosowania oraz przechowywania i
Dalsze informacje
konserwacji.
Niniejsze opracowanie stanowi materiał informacyjny Europejskiego
Tygodnia Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy 2005. Dodatkowe opraco-
Informacja i szkolenie
wania i informacje na temat hałasu są dostępne na stronie http://
ew2005.osha.eu.int. Informacje dotyczÄ…ce ustawodawstwa UE w spra-
Pracownicy powinni zostać poinformowani i przeszkoleni w za-
wie bezpieczeństwa i zdrowia w pracy są dostępne na stronie http://
kresie identyfikacji i postępowania z różnymi rodzajami ryzyka
europa.eu.int/eur-lex/
Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy
Gran Vía, 33, E-48009 Bilbao
Tel.: [phone], faks:
E-mail: [e-mail]
Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy. Powielanie materiału jest dozwolone pod warunkiem podania z
ródła. Wydrukowano w Belgii, 2005 r.
ht tp://agenc y.osha.eu.int
E u r o p e j s k a A g e n c j a B e z p i e c z e Å„ s t w a i Z d r o w i a w P r a c y
TE-63-04-973-PL-C