Tragizm Konrada Wallenroda.





Mickiewicz napisaÂÅ‚ "Konrada Wallenroda" pod wpÂÅ‚ywem wymuszonego pobytu w Rosji, z powodu procesu czÂÅ‚onków filomatów, tak wiêc utwór ten musiaÂÅ‚ zawieraÃÅš jakieÅ“ sprytnie ukryte przed cenzurÂÄ… treÅ“ci, bo jak wiemy utwór ukazaÂÅ‚ siê w Rosji;

W utworze tym chodzi o usankcjonowanie walki podstêpnej i opierajÂÄ…cej siê na zdradzie, prowadzÂÄ…cej jednak do zagÂÅ‚ady przeciwnika; uzasadniajÂÄ…c to wymaganiem bycia w walce tak silnym, jak i sprytnym

CaÂÅ‚a fabuÂÅ‚a zostaÂÅ‚a streszczona w balladzie (pieÅ“ni) "Alpuhara" opowiedzianej przez wajdelotê litewskiego - Halbana (historia o podstêpie ostatnich Arabów hiszpaÃÄ…skich, broniÂÄ…cych siê w Alpuharze przed Hiszpanami; wÂÅ‚adca Almanzor postanawia zemÅ“ciÃÅš siê na wrogu w doÅ“ÃÅš nietypowy sposób: przedziera siê samodzielnie do Granady, gdzie szaleje dÂżuma; nastêpnie udaje siê do obozu wroga, gdzie zaraÂża wszystkich Hiszpanów tÂÄ… Å“miertelnÂÄ… chorobÂÄ…);

Podobna akcja jest w przypadku Konrada (oryginalne imiê Alf, tak na prawdê nie wiadomo, gdyÂż jest porwanym dzieckiem litewskim), który postanawia poÅ“wiêciÃÅš siê dla dobra Litwy (nie ma innej rady) i ukatrupiÃÅš zakon podszywajÂÄ…c siê pod wÂÅ‚adcê krzyÂżaków, co ostatecznie nieŸle mu siê udaje - tu streszczenie krótkie (akcjê znam).

Romantyczny tragizm gÂłównego bohatera opiera siê na konflikcie kilku waÂżnych wartoÅ“ci: wÂÅ‚asne szczêœcie w miÂÅ‚oÅ“ci i rodzinie, poÅ“ród swojego narodu stoi w sprzecznoÅ“ci w natychmiastowej potrzebie pomocy upadajÂÄ…cej Litwie, która nie ma szans w otwartej walce zbrojnej z Zakonem; drugÂÄ… strefÂÄ… konfliktowÂÄ… jest problem moralnoÅ“ci rycerskiej, której nauczyÂÅ‚ go Zakon, a przeciw której musi stanÂÄ…ÃÅš, aby ratowaÃÅš ojczyznê; musi mianowicie zastosowaÃÅš technikê podstêpu; to wÂÅ‚aÅ“nie staje siê przyczynÂÄ… jego wewnêtrznego rozdarcia na dwóch waÂżnych pÂÅ‚aszczyznach Âżyciowych;

Dokonana wczeÅ“niej seria tragicznych wyborów, doprowadza ostatecznie (ale juÂż po przeprowadzeniu planu destrukcji Zakonu KrzyÂżackiego) do samobójstwa bohatera (tu pojawia siê motyw unikniêcia haniebnego sÂÄ…du i skazania na Å“mierÃÅš)

Trzeba jednak zauwaÂżyÃÅš, Âże taki sposób postêpowania zostaje usprawiedliwiony przez pieÅ“niarza Halbana w jednej z jego ballad, opowiedzianych na uczcie w Zakonie; mianowicie porównuje on Litwinów do niewolników, dla których jedynym orêÂżem moÂże byÃÅš podstêp - jest to wyraŸne odwoÂÅ‚anie do aktualnej wtedy sytuacji Polski

Idea takiego postêpowania zyskaÂÅ‚a miano walenrodyzmu

Tragizm wynika wiêc z konfliktu wartoÅ“ci, koniecznoÅ“ci wyboru tylko jednej drogi, tak jak w dramacie antycznym, prowadzÂÄ…cej do katastrofy;