Powiat
Reforma administracji, dokonana w 1998, a ściślej ustawa z dnia 5
czerwca 1998 r o samorządzie powiatowym wprowadza, czy raczej
przywraca w Polsce instytucje powiatu, tym samym trójszczeblowy podział
administracji terytorialnej. W ramach koncepcji dwustopniowego podziału
administracyjnego Sejm uchwalił ustawę z 28 V 1975 r. o dwustopniowym
podziale administracyjnym państwa. Skasowanie powiatów spowodowało,
że kompetencje organów stopnia powiatowego przeszły bądz
na organy
administracji państwowej stopnia podstawowego, czyli gminy, bądz
na
organy stopnia wojewódzkiego. Tak więc tradycyjny, przedwojenny model
podziału na powiaty przetrwał do 1975 r. W sferze politycznej reforma to
miała wzmocnić centralne kierownictwo partyjne, przez osłabienie roli
terenowych komitetów partii. W sferze państwowej chodziło o
umożliwienie dalszej centralizacji administracji i koncentracji zarządzania
w gospodarce. W 1989 r. podstawowe przemiany społeczne połączone ze
zmianą ustroju państwa, dały podstawy wprowadzenia nowej organizacji
samorządu terytorialnego. W roku 1990 odnosiło się wyłączenie do gmin,
reforma administracji zakończona została dopiero 1998 r. Konstytucja w
art. 164 dopuszcza tworzenie w drodze ustawy innych jednostek
samorządu lokalnego lub regionalnego niż gmina. Do takich jednostek
zalicza się powiat. Utworzenie, a właściwie odtworzenie historycznej
struktury samorządu powiatowego jest poszerzenie idei  małych ojczyzn ,
w których lokalna społeczność staje się podmiotem, a nie przedmiotem
bieżącej polityki. Gminy oraz powiaty stają się najważniejszymi dla
obywatela organami struktury administracyjnej państwa, gdyż właśnie
tam, a nie w województwie, będzie ona załatwiała najistotniejsze życiowe
sprawy. Ważnymi kryteriami podziału kraju na powiaty była potrzeba
rozwiązania lokalnych problemów na miejscu, siłami miejscowych
społeczności oraz istniejący układ więzi lokalnych, często o długiej tradycji
historycznej. Wielkość powiatu ma być dostosowana do jej usługowych
funkcji. Chodzi nie tylko o to, by mieć blisko do wszelkich urzędów, ale by
móc sprawować skuteczną kontrolę nad ich działaniem. Powiat ma być
obok gminy naszą  oswojoną przestrzenią stanowiącą oparcie dla
lokalnych inicjatyw, dla przejawów miejscowych tożsamości i kulturowych.
Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym stanowi
a art. 1, że przez powiat należy rozumieć lokalną wspólnotę samorządową
oraz odpowiednie terytorium. Przynależność do wspólnoty powiatowej
następuje z mocy prawa, nie jest uzależniona ani od rozstrzygnięcia
organów powiatu, ani od woli mieszkańców. Biorąc pod uwagę obszar,
powiaty stały się w zasadzie sukcesorami dawnych regionów
administracyjnych, należących do systemów organów administracji
rządowej. Ustawa o samorządzie powiatowym ustanawia dwie kategorie
powiatów: powiat ziemski (obejmuje obszary graniczących ze sobą gmin)
miasto na prawach powiatu (obejmuje obszar całego miasta). Obecnie
mamy 373 powiaty w tym 308 ziemskich i 65 miast na prawach powiatu.
Zgodnie z ustawą powiatową powiaty wykonują zadania publiczne o
charakterze ponad gminnym. Powiaty wykonają zadania w zakresie:
1. infrastruktury technicznej, czyli transportu, drogi publiczne, gospodarka
nieruchomościami, utrzymanie powiatowych obiektów i urządzeń
użyteczności publicznej
2. infrastruktury społecznej, czyli edukacja publiczna, promocja i ochrona
zdrowia, pomoc społeczna, polityka pro rodzinna, wspieranie osób
niepełnosprawnych, kultura i ochrona dóbr kultury, kultura fizyczna i
turystyka, przeciwdziałanie bezrobociu, aktywizacja lokalnego rynku
pracy, ochrona praw konsumenta, promocja powiatu, współpraca z
organizacjami pozarządowymi.
3. porządku i bezpieczeństwa publicznego czyli porządek publiczny,
bezpieczeństwo obywateli, ochrona przeciwpożarowa,
przeciwpowodziowa, zapobieganie nadzwyczajnym zagrożeniom życia i
zdrowia ludzi, obronność, wykonywanie zadań powiatowych służb,
inspekcji i straży.
4. ładu przestrzennego i ekologicznego czyli geodezja, kartografia,
zagospodarowanie przestrzenne, nadzór budowlany, gospodarka
wodna, rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo śródlądowe, ochrona
środowiska.
Powyższy katalog zadań nie ma charakteru zamkniętego, gdyż ustawy
mogą określić inne zadania powiatu. Ustawy mogą określić niektóre
sprawy należące do zakresu działania powiatu jako zadania z zakresu
administracji rządowej, wykonywane przez powiat. Powiat wykonuje
ustawowe zadania w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
Organem uchwałodawczym i kontrolnym w powiecie jest rada powiatowa,
pochodząca z wyborów powszechnych. Organem wykonawczym jest
wybieranym przez radę zarządu i starosta. Do starosty jako szafa
powiatowej administracji należy wykonywanie na terenie powiatu
równocześnie zadań administracji rządowej .
Ustawa powiatowa określa zakres wyłącznej własności rady powiatu.
Należą do niej sprawy:
1. organizacyjne, czyli uchwalenie statutu powiatu, zarządzanie
jednostkami organizacyjnymi oraz wyposażenie je w majątek,
współdziałanie z innymi powiatami i gminami
2. planistyczna, czyli uchwalenie budżetu powiatu
3. finansowo  majątkowe, czyli podejmowanie uchwal w sprawach
wysokości podatków i opłat w granicach określonych ustawami,
uchwały w sprawach majątkowych dotyczących powiatu
4. osobowe, czyli wybór i odwoływanie zarządu powiatu, powołanie
odwołanie na wniosek starosty, sekretarza oraz skarbnika powiatu
5. kontrolne, czyli stanowienie o kierunkach działania zarządu powiatu
oraz przyjmowanie sprawozdań z jago działalności finansowej,
rozpatrywanie sprawozdania z wykonywania budżetu oraz
podejmowania uchwał w sprawie udzielenia lub nie udzielenia
absolutorium zarządowi z tego tytułu
6. inne, czyli np. podejmowanie uchwał w sprawach herbu i flagi powiatu.
Przedstawiony zakres działania rady powiatu obejmuje najważniejsze
sprawy wspólnoty samorządowej oraz funkcjonowanie jej władz, do
wyłącznej właściwości rady powiatu mogą być przekazywane w drodze
ustawowej także inne sprawy.
Rada powiatu wybiera ze swego składu przewodniczącego oraz 1 lub 2
wiceprzewodniczących. Funkcji tych nie można łączyć ze stanowiskiem
członka zarządu powiatu. Przewodniczący rady organizuje prace rady oraz
prowadzi jej obrady. Rada pracuje na sesjach, które są ograniczone
czasowo. Rada może powoływać komisję, określając ich skład osobowy i
przedmiot działania. Jedna komisja ma charakter obligatoryjny (musi być
powołana). Jest to komisja rewizyjna dla kontroli zarządu oraz
powiatowych jednostek organizacyjnych. Zarząd jest organem
wykonawczym powiatu. W skład zarządu powiatu wchodzi starosta jako
przewodniczący oraz pozostali członkowie w liczbie od 3 do 5 osób, oraz
http://notatek.pl/samorzad-powiatowy-opracowanie?notatka
wice starosta. Są wybierani przez radę powiatu ze swego grona bądz
spoza
składu rady. Zarząd wykonuje uchwały rady powiatu oraz zadania powiatu
określona przepisami prawa. W szczególności do zadań zarządu powiatu
należy przygotowanie projektów uchwał rady, wykonywanie uchwał rady,
gospodarowanie mieniem powiatu, wykonywanie budżetu powiatu,
zatrudnianie i zwalnianie kierowników jednostek organizacyjnych powiatu
podlega wyłącznie radzie powiatu, która stanowi o kierunkach działania
zarządu. Zarząd wykonuje zadania powiatu przy pomocy starostwa
powiatowego, kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży oraz
jednostek organizacyjnych powiatu, które wspólnie tworzą powiatową
administrację zespoloną. Regulamin organizacyjny uchwalony przez radę
powiatu na wniosek zarządu powiatu, określa organizację i zasady
funkcjonowania starostwa powiatowego.
Starosta organizuje pracę zarządu powiatu jako jego przewodniczący i
starostwa powiatowego jako jego kierownik, jest zwierzchnikiem
służbowym pracowników starostwa i kierowników jednostek
organizacyjnych powiatu oraz zwierzchnikiem powiatowych służb, inspekcji
i straży, kieruje bieżącymi sprawami powiatu oraz reprezentuje powiat na
zewnątrz. Reprezentowanie powiatu na zewnątrz dotyczy spraw
administracyjno-prawnych. Staroście przysługuje kompetencja
podejmowania działań o charakterze doraz
nym, w sprawach nie
cierpiących zwłoki, związanych z zagrożeniem interesu publicznego,
zagrażających bezpośrednio zdrowiu i życiu oraz w sprawach mogących
spowodować znaczne straty materialne, z wyłączeniem możliwości
wydawania przepisów porządkowych. W sytuacji gdy zarząd nie może się
zebrać na czas, starosta powinien podjąć niezbędną czynność w
zastępstwie zarządu powiatu. Starosta posiada kompetencje do
wydawania indywidualnych decyzji w sprawach z zakresu administracji
publicznej. Może upoważnić inne organy do wydawania tych decyzji w jego
imieniu.
Zasada zespolenia administracji wyrażona jest w art. 33 ustawy
powiatowej. Zarząd powiatu wykonuje zadania powiatu przy pomocy
starostwa powiatowego, kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży
oraz jednostek organizacyjnych powiatu, które wspólnie tworzą powiatową
administrację zespoloną. Polega to na skoncentrowaniu całego
administracyjnego aparatu pomocniczego w jednym urzędzie i pod jednym
zwierzchnikiem. Najistotniejsze jest zespolenie osobowe i kompetencje,
zespolenie finansowe nie jest konieczne (czyli włącznie budżetu danej
służby czy inspekcji do budżetu powiatu).
Zespolenie osobowe oznacza uzyskanie przez starostę stanowiącego
wpływu ba obrady najważniejszych stanowisk w powiatowej administracji
zespolonej. Zespolenie kompetencyjne polega na wykonywaniu przez