Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Zegar z budzikiem
i timerem
2140
Obecnie zegary elektroniczne wyko- włączeniu się sygnału dzwonienia moż-
Przedstawiany układ został
nuje się zazwyczaj z użyciem mikropro- na przyciskiem SNOOZE (drzemka) wyłą-
opracowany pod wpływem licznych
cesorów jednoukładowych. Zastosowa- czyć dz
więk na około 9 minut. Po tych
listów nadesłanych przez
nie mikroprocesora pozwala zrealizować 9 minutach drzemki sygnał budzenia po-
Czytelników, upominających się
dowolnie wiele różnych funkcji, między jawi się ponownie, i znów naciśnięciem
innymi kilka alarmów, timerów, czy tego przycisku można go odroczyć na ko-
o prosty i tani zegar elektroniczny.
wyjść sterujących innymi urządzenia- lejne 9 minut, itd... Właściwość bardzo
Opisany dalej układ wyróżnia się
mi. cenna dla śpiochów.
spośród wszystkich możliwych
Ale z nadesłanych listów wynika, że Układ ma też układ timera. Zakres na-
rozwiązań niską ceną przy znacznej
wielu Czytelników chciałoby wykonać stawianych czasów wynosi 1...119 mi-
prosty zegar elektroniczny nie zawierają- nut. Kostka może sterować przekaz
ni-
liczbie spełnianych funkcji.
cy mikroprocesora. Jedną z możliwości kiem - przekaz
nik trzyma przez nastawio-
jest wykorzystanie znanej od dawna kos- ny czas i puszcza po jego upływie.
tki TMS3450. ZaletÄ… takiego rozwiÄ…zania
Opis układu scalonego
jest fakt, że układy te są bardzo tanie,
a dodatkowo bez większych kłopotów
TMS3450
można kupić odpowiedni, czterocyfrowy
Kostka TMS3450 produkowana przez
wyświetlacz LED.
Texas Instruments została opracowana
Funkcje układu TMS3450
przed laty, dlatego wykonana jest
w technologii p-MOS. Układ wyprowa-
Kostka w podstawowym trybie pełni
rysunku 1
dzeń pokazany jest na rysunku 1 Roz-
rysunku 1.
rysunku 1
rysunku 1
funkcję czterocyfrowego zegara. Może
staw nóżek kostki jest nietypowy - za-
pracować w cyklu 12 lub 24-godzinnym.
miast rastru 2,54mm wykorzystano ras-
Zegar wyświetla godzinę i minutę, a po
ter 1,8mm - dla użytkownika nie ma to
naciśnięciu przycisku na wyświetlaczu
większego znaczenia, tyle, że nie można
pojawiajÄ… siÄ™ sekundy.
W roli budzika, o nastawionej godzi- zastosować podstawki - kostkę trzeba
wlutować bezporednio w płytkę.
nie, kostka daje sygnał dz
więkowy. Po
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 4/97 7
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Podstawowe parametry układu TMS3450
Zakres napięć zasilania: -7,5...14V
Pobór prądu przez kostkę: typ. 5mA, max 7mA
Zakres temperatur pracy: -20...+70°C
Wydajność prądowa wyjść wyświetlacza: min. 18mA
Wydajność prądowa wyjść SLEEP, ALARM: min. 5mA
Częstotliwość rezerwowego oscylatora RC: 900Hz
ca i wspomniany oscylator pozwalają wyświetlacz może być zasilany napię-
uniknąć ustawiania czasu bieżącego ciem znacznie niższym, byleby tylko za-
i czasu budzenia po każdorazowym wy- pewniony był prąd wystarczająco duży
jęciu wtyczki z gniazdka. do uzyskania potrzebnej jasności seg-
Przy zaniku napięcia sieci wyświetlacz mentów.
jest wygaszany. Wynika to nie tylko Układ ma dwa wyjścia (nóżki 16 i 17).
z oszczędności baterii. Dla zmniejszenia W stanie spoczynku na obydwu tych wy-
Rys. 1. Układ wyprowadzeń układu ilości wyprowadzeń układu i współpra- jściach występuje napięcie równe ujem-
TMS3450. cującego wyświetlacza, zastosowano nemu napięciu zasilania kostki.
wyświetlacz pseudomultipleksowy. Gdy zadziała budzik, na nóżce 16 poja-
Układ scalony zegara zawiera liczniki, Segmenty wyświetlacza LED podzielono wiają się paczki impulsów o częstotli-
dekodery, układy sterujące itp. Znajo- na dwie grupy. Połączenia wewnętrzne wościach akustycznych - sygnał ten mo-
mość szczegółów budowy wewnętrznej wyświetlacza i jego wymiary pokazane że być wykorzystany wprost do podłą-
rysunku 2
nie jest konieczna do wykorzystania wszys- sÄ… na rysunku 2
rysunku 2
rysunku 2
rysunku 2. Katody, czyli elektrody czenia głośniczka dynamicznego lub pie-
tkich możliwości układu. W praktyce waż- ujemne każdej z grup są sterowane na zoceramicznego.
niejsze jest zrozumienie ogólnej zasady przemian. Nóżka numer 17 jest wyjściem timera
działania i opanowanie bieżącej obsługi. Do sterowania obiema tymi grupami - w momencie uruchomienia timera po-
Należy jedynie wiedzieć, że podobnie przewidziano prosty sposób - wykorzys- jawia się tam stałe napięcie dodatnie.
jak wiele innych układów zegarowych, tuje się mianowicie transformator siecio- Napięcie to spada do poziomu ujemnego
kostka TMS3450 wykorzystuje w roli wy z dzielonym uzwojeniem, czyli z od- napięcia zasilania po upływie nastawio-
częstotliwości wzorcowej częstotliwość czepem w środku. Środkowy punkt nego czasu (1...119 minut).
sieci energetycznej. Sygnał 50 lub 60 Hz uzwojenia jest wtedy masą, a dwie gru- Nóżki 18, 19, 21, 22, 23 i 24 są we-
podawany jest na nóżkę 25. Wejście nr py segmentów wyświetlacza sterowane jściami sterującymi funkcjami kostki.
26 pozwala dostosować liczniki zegara są na przemian ujemnymi połówkami na- Wejścia reagują na podanie dodatniego
do jednej z tych częstotliwości - dla pięcia, występującymi na obu uzwoje- napięcia zasilającego.
50Hz nóżka ta ma być zwarta do plusa niach transformatora. Wejścia sterujące oznaczone są:
zasilania. Przez wiele lat częstotliwość Jak z tego widać, plus zasilania jest ALARM, DISPLAY ALARM, MIN, HOUR,
w krajowej sieci energetycznej była nie- masą zegara. Wyświetlacz jest zasilany SLEEP i SNOOZE.
co mniejsza niż nominalne 50Hz, dlatego napięciem ujemnym, tętniącym, wy-
Opis zegara
zegary wykorzystujące sieć energetycz- prostowanym jednopołówkowo (oczy-
ną (montowane w magnetowidach, ra- wiście bez filtracji). Sam układ scalony Pełny schemat ideowy zegara z kost-
rysunku 3
rysunku 3
rysunku 3
rysunku 3.
dioodbiornikach, kuchenkach mikrofalo- jest zasilany napięciem ujemnym, filtro- ką TMS3450 pokazany jest na rysunku 3
wych, itp.) ustawicznie się póz
niły. wanym i stabilizowanym. Napięcie to Układ scalony współpracuje ze specjal-
Obecnie częstotliwość sieci energetycz- powinno wynosić -7,5...-14V, natomiast nie dostosowanym wyświetlaczem typu
nej jest zdecydowanie lepsza, dlatego
w przedstawionym dalej rozwiÄ…zaniu
układowym wykorzystano ten prosty
sposób, nie zastosowano natomiast od-
dzielnego generatora kwarcowego.
Na wypadek zaniku napięcia sieci
układ scalony wyposażony jest w prosty
oscylator RC (nóżka 27), który w razie
awarii sieci, przy zasilaniu bateryjnym
służy jako z
ródło częstotliwości wzorco-
wej. Oczywiście dokładność i stabilność
częstotliwości takiego generatora RC
jest niewielka. Przy zmianach tempera-
tury i napięcia rezerwowej baterii zasila-
jącej odchyłka częstotliwości może sięg-
nąć kilku procent. Producent nie przewi-
dywał jednak długich przerw w zasilaniu.
Oscylator ten jest wystarczająco dokład-
ny w przypadku krótkich, najwyżej kilku-
minutowych przerw, zwiÄ…zanych na
przykład z przenoszeniem budzika z jed-
nego pomieszczenia do drugiego. W ta-
kim wypadku rezerwowa bateria zasilają- Rys. 2. Układ wyprowadzeń i wymiary wyświetlacza.
8 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 4/97
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Rys. 3. Pełny schemat ideowy zegara.
FTTL655. Połączenie nóżek 26 i 28 do (właściwie do punktów A i B) można budzenia z nóżki 16, oraz sygnałem time-
plusa zasilania zapewnia pracę kostki więc bezpośrednio podłączyć przetwor- ra z nóżki 17 (przez rezystor R4).
w trybie 24-godzinnym przy częstotli- nik piezo z tubą, albo przez kondensator Włączenie timera i sygnału budzenia,
woÅ›ci wzorcowej 50Hz. elektrolityczny 22...100µF - gÅ‚oÅ›niczek czyli w sumie wÅ‚Ä…czenie przekaz
nika
Elementy C1, R1 i PR1 pozwalają dynamiczny o rezystancji 25...300W. REL1) jest sygnalizowane świeceniem
ustawić częstotliwość oscylatora przy Zamiast zwykłego piszczącego budzi- kropki w dolnym prawym rodu wyświet-
zasilaniu z baterii rezerwowej 9V. ka można wykorzystać znany układ lacza. Jasność tej kropki wyznaczona
Przyciski SNOOZE, SLEEP, HOUR, z melodyjką. Wtedy należy zmontować jest przez rezystor R11. Porównanie ry-
MIN i DISPLAY ALARM dołączają odpo- elementy R7, U3, D1 i C8, a przetwornik sunków 2 i 3 wskazuje, że kropka ta bę-
wiednie wejścia do plusa zasilania. We- piezo dołączyć do punktów C i D. dzie świecić także podczas zaniku zasila-
jścia te mają wewnątrz wbudowane re- Wyjście alarmu można też wykorzys- nia sieciowego, przy zasilaniu z bateri re-
zystory dołączone do minusa zasilania. tać do włączenia przekaz
nika REL1. Ot- zerwowej.
Końcówka 18 służy do włączania alar- wiera to szereg dodatkowych możliwoś- O ile cenną zaletą jest fakt, że sygnał
mu. Tutaj nie można zastosować chwilo- ci, między innymi umożliwia włączenie dz
więkowy alarmu pojawi się także przy
wego przycisku - musi być użyty prze- radia w momencie budzenia. Ponieważ zasilaniu rezerwowym, o tyle włączanie
łącznik dwustabilny (S6). Gdy na koń- na nóżce nr 16 pojawia się impulsowy przekaz
nika i zaświecanie wspomnianej
cówkę 18 podane jest dodatnie napięcie przebieg prostokątny, konieczne jest za- kropki przy zasilaniu bateryjnym może
zasilające, alarm jest wyłączony. Pozo- stosowanie kondensatora uśredniające- być traktowane jako marnowanie energii
stawienie tej końcówki  w powietrzu go C3. W razie potrzeby można tu zasto- baterii. Dlatego w najprostszych zasto-
umożliwia pracę budzika. Przy takim sować kondensator elektrolityczny o po- sowaniach raczej nie należy stosować
dziaÅ‚aniu, drugi styk przeÅ‚Ä…cznika S6 wy- jemnoÅ›ci 10µF. elementów R5, R6 i C3. Wtedy ani prze-
korzystano do sterowania kropki sygnali- Po włączeniu budzenia na nóżce 16 kaz
nik, ani dioda nie będą włączane po
zującej włączenie budzika. Porównanie sygnał występuje przez godzinę i 59 mi- pojawieniu się sygnału budzika, a tylko
rysunków 2 i 3 pozwala zrozumieć spo- nut, o ile wcześniej nie zostanie skaso- wtedy, gdy włączany będzie timer.
sób połączenia dolnej lewej kropki na wany przyciskiem SNOOZE lub przełącz- W układzie zastosowano niecodzien-
wyświetlaczu. Rezystor R12 wyznacza nikiem ALARM (OFF). Niestety nie jest ny sposób zasilania. Masą jest plus zasi-
jasność świecenia tej kropki. możliwe jednoczesne wykorzystanie bu- lania (dołączony do środkowego odcze-
W układzie przewidziano różnorodne dzika i timera (do automatycznego wyłą- pu transformatora).
sposoby sygnalizacji alarmu (budzika). czenia sygnału budzenia po czasie krót- Konieczne jest zastosowanie transfor-
Na nóżce 16 pojawia się sygnał szym niż 119 minut). matora z dzielonym uzwojeniem, ponie-
o częstotliwości około 900Hz bramko- W układzie połączeń jak na rysunku 3, waż wyświetlacz wymaga przemienne-
wany przebiegiem 2Hz. Do nóżki tej przekaz
nik jest więc włączany sygnałem go sterowania dwóch grup segmentów
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 4/97 9
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
wyświetlacza. Grupy te są zasilane przez napięciem ze stabilizatora z tranzysto- D7, R8 do wyświetlacza. Jednocześnie
diody D7, D8 i rezystory ograniczające rem T2. Przy zaniku napięcia sieci auto- kondensator C4 rozładowuje się przez
prąd R8 i R9. Do zasilania wyświetlacza matycznie włącza się bateria rezerwo- diodę D5 i przekazuje swą energię do
wystarczy niewielkie napięcie rzędu kil- wa. Napięcie zasilania kostki może wy- kondensatora C6. W tym samym czasie
ku woltów. Koniecznie należy też pamię- nosić nawet 7,5V, ale przy zastosowaniu przez diodę D3 ładuje się kondensator
tać, że kostka musi skądś otrzymać in- baterii rezerwowej o napięciu 9V, aby C5, który w następnym półokresie odda
formację, która grupa segmentów ma niepotrzebnie nie rozładowywać tej ba- swą energię do kondensatora C6 przez
być zaświecona. Informacja ta dostar- terii, napięcie stabilizatora musi być wy- diodę D4.
czana jest przez nóżkę 25. Nie wystarczy ższe niż 10,5V (takie napięcie ma dobra, Kto jeszcze nie do końca rozumie, jak
podać na tę nóżkę jakikolwiek sygnał świeża bateria 9-woltowa). z transformatora o napięciu nominalnym
o częstotliwości 50Hz - sygnał ten musi Ponieważ napięcie nominalne zasto- (zmiennym) 2x5,5V uzyskuje się napię-
mieć odpowiednią fazę w stosunku do sowanego transformatora jest niewiel- cie przekraczające 20V powinien prze-
przebiegów zasilających wyświetlacz. kie, przewidziano nietypowy układ pros- prowadzić szereg prób z takim zasila-
Podanie na nóżkę 25 sygnału przesunię- townika z podwajaczem napięcia, zawie- czem, obejrzeć na oscyloskopie wystę-
tego w fazie w stosunku do przebiegów rający elementy D3...D6 i C4...C6. Dzięki pujące przebiegi, zmierzyć napięcia i do-
zasilających wyświetlacz, spowoduje temu do zasilania zegara, z powodze- kładnie przemyśleć zasadę działania. Ta-
lekkie świecenie  pokrewnych seg- niem można wykorzystać maleńki, dwu- ki układ jest bardzo często przydatny
mentów drugiej grupy. W efekcie op- watowy transformatorek TS2/18 o na- w praktyce do uzyskiwania napięć wy-
rócz właściwych segmentów, słabo, pięciu nominalnym 2x5,5V. ższych, niż wynikałoby to z napięcia no-
ale jednak, świecić będą niektóre Załóżmy, że w pewnej chwili ujemna minalnego transformatora.
segmenty, które powinny być wyga- połówka napięcia (ujemna w stosunku W opisywanym układzie dzięki zasto-
szone. do masy) występuje na dolnej części sowaniu podwajacza, do zasilania zegara
Obwód dołączony do nóżki 25 może uzwojenia, czyli na katodach diod D6 wystarczy mały, dwuwatowy transfor-
wydawać się trochę dziwny. W typowej i D8. W tym samym czasie na górnej mator. Jeśli jednak miałby być zasto-
fabrycznej aplikacji sygnał z transforma- części uzwojenia występuje dodatnia po- sowny transformator o wyższym napię-
tora podany jest na nóżkę 25 bezpośred- łówka napięcia. Ujemna połówka prze- ciu wyjściowym (ale koniecznie z dzielo-
nio przez rezystor R13, nie występują biegu, przez diodę D8 i rezystor ograni- nym uzwojeniem), to nie trzeba stoso-
elementy R2, R2, C2, C9. Pokazaną na czający R9, zasila jedną z grup wyświet- wać podwajacza. Wystarczy wlutować
schemacie konfigurację zastosowano ze lacza (nóżki 2 i 3 wyświetlacza). Jedno- dwie diody D4 i D5, nie montować C4
względu na możliwość wykorzystania cześnie przez diodę D6 ładowany jest i C5, a zamiast D3 i D6 wlutować zwory.
różnych transformatorów o różnych na- kondensator C4. W uproszczeniu można Rezystory R8 i R9 należy dobrać, aby
pięciach. Kondensator C9 dodatkowo fil- powiedzieć, że ładuje się do między- uzyskać potrzebną jasność wyświetla-
truje zasilanie i zapobiega zliczaniu szczytowego napięcia występującego cza.
ewentualnych impulsowych  śmieci , między skrajnymi wyprowadzeniami Nie zawsze konieczne jest montowa-
czyli szpilkowych zakłóceń, jakie mogły- transformatora. Trzeba pamiętać, że nie stabilizatora. Jeśli napięcie na kon-
by przedostawać się z sieci energetycz- w tym czasie górna część uzwojenia nie densatorze C6 będzie wynosić 11...15V,
nej i powodować spieszenie się zegara. jest obciążona (prąd przez diody D3 i D7 wtedy nie trzeba montować elementów
Przesunięcie fazy wprowadzane przez nie płynie. A więc górna część uzwojenia stabilizatora (R10, T2 i D2, D9, C7). Nale-
obwód R2, R3, R13, C2 i C9 może spo- nie jest obciążona i napięcie szczytowe ży wlutować zwory zamiast diody D9
wodować takie lekkie świecenie niepo- jest znacznie większe od nominalnego i w otwory emiter-kolektor tranzystora
trzebnych segmentów wyświetlacza. (5,5V x 1,41).Kondensator C4 ładuje się T2. Diodę D10 należy pozostawić, bo
Przy podanych wartościach tych ele- więc do napięcia ponad 20V. jest potrzebna w obwodzie baterii rezer-
mentów wspomniane zjawisko nie wy- W następnym półokresie na górnej wowej.
stępuje. Trzeba jednak o tym wiedzieć, części uzwojenia transformatora pojawia W układzie przewidziano bezpiecznik
bowiem przy zmianie wartości wymie- się połówka ujemna. Prąd płynie przez włączony w obwód uzwojenia sieciowe-
nionych elementów może wystąpić lek-
kie świecenie niepotrzebnych segmen-
tów. Nieświadomy konstruktor byłby
skłonny przypisywać to świecenie
uszkodzeniom w obwodach wyjść steru-
jących wyświetlaczem.
Wykorzystanie takiego sposobu ste-
rowania wyświetlaczem uniemożliwia
też zastosowanie zewnętrznego genera-
tora kwarcowego z dzielnikiem, dajÄ…ce-
go sygnał wzorcowy 50Hz. Jeśli takowy
generator miałby być zastosowany, nale-
żałoby gruntownie przebudować obwo-
dy zasilania wyświetlacza, by uzyskać
potrzebną synchronizację zaświecania
obu grup segmentów.
Jak wspomniano, wyświetlacz może
być zasilany napięciem tętniącym wy-
prostowanym jednopołówkowo, o war-
tości kilku woltów. Natomiast układ sca-
lony musi być zasilany napięciem rzędu
10...12V. Normalnie kostka zasilana jest
10 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 4/97
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
TS2/18 i podanymi wartościami elemen-
tów w wersji zawierającej przekaz
nik.
Układ pracuje poprawnie z nowoczes-
nym, miniaturowym przekaz
nikiem na
12V, odpowiednikiem krajowego RM96.
Nie sprawdzono, czy mały transformator
i podwajacz napięcia poradzą sobie
z przekaz
nikiem RM81 12V, który pod-
czas pracy pobiera około 50mA.
Zestaw AVT-2140B zawiera elementy
umożliwiające złożenie wersji bez prze-
kaz
nika. Schemat tej uproszczonej wers-
rysunku 5. W razie po-
ji pokazany jest na rysunku 5
rysunku 5
rysunku 5
rysunku 5
trzeby przekaz
nik RM96 12V należy za-
mówić oddzielnie. Próby pokazały, że
w prostowniku wystarczy tylko jedna
sekcja, dlatego zrezygnowano z elemen-
tów D5, D6 i C4. Rezystory ograniczają-
ce prąd wyświetlacza mają rezystancję
po 10W, jednak głównym ograniczeniem
jest rezystancja wewnętrzna transforma-
tora. Rezystory te mogą mieć mniejszą
wartość, można je nawet zastąpić zwo-
rami.
Po zmontowaniu obu części płytki na-
leży wykonać połączenia przewodowe.
rysunek 6
Pomocą będzie rysunek 6
rysunek 6. Układ nie wy-
rysunek 6
rysunek 6
maga uruchomiania - prawidłowo zmon-
towany ze sprawnych elementów bę-
dzie działał od razu.
Jedyną ewentualną regulacją będzie
nastawienie częstotliwości oscylatora
rezerwowego (900Hz) za pomocÄ… poten-
cjometru PR1. Nie trzeba do tego częs-
tościomierza, wystarczy ustawić czas
(sekundy) według jakiegokolwiek zegar-
Rys. 4. Schemat montażowy.
ka z sekundnikiem, potem wyłączyć za-
silanie sieciowe na kilka minut, nastep-
go transformatora. W zasadzie nie jest Przewidziano umieszczenie zegara nie włączyć zasilanie sieciowe, przełą-
on konieczny, bowiem zastosowany w estetycznej, niewielkiej obudowie czyć układ na wyświetlanie sekund
transformator nie wymaga bezpiecznika. KM-48N. Związane to jest ze znacznym i sprawdzić jaka jest odchyłka wskazań
Bezpiecznik dodany jest na wypadek po- upakowaniem elementów na płytce. obu zegarów. Nie trzeba trudzić się
ważnej awarii i ma zabezpieczyć przed Dlatego przed wlutowaniem elementów i ustawiać częstotliwości z bardzo dużą
ewentualnym pożarem. Ponieważ bez- warto wstępnie przymierzyć  na sucho dokładnością, ponieważ częstotliwość
pieczniki na bardzo małe prądy są tudniej kluczowe elementy, zaplanować moco- generatora RC będzie się nieco zmieniać
osiągalne, można tu zastosować bez- wanie wyświetlacza, płytki przycisków, wraz z temperaturą i wartością napięcia
piecznik o jak najmniejszym prÄ…dzie, na przetwornika piezo, przewodu sieciowe- baterii rezerwowej.
przykład 100mA. go, aby potem uniknąć kłopotów przy W roli zasilania rezerwowego należy
końcowym montażu. Dotyczy to zwłasz- raczej stosować baterię alkaliczną, a nie
Montaż i uruchomienie
cza kolejności montażu płytki przycis-
Płytka drukowana, przewidziana do ków, mocowania jej do obudowy i nakle-
rysunku
układu zegara, pokazana jest na rysunku
rysunku
rysunku jania opisu.
rysunku
4 Zamieszczone fotografie będą pomo-
4
4. Część płytki należy odłamać - posłuży
4
4
ona do zamontowania przycisków steru- cą w montażu. Pokazują one, że zmonto-
jących. Elementy należy zmontować we- wanie całości w tak małej obudowie nie
dług ogólnych zasad, zaczynając od naj- sprawi kłopotów.
mniejszych. Układ TMS3450 wykonany Na fotografiach pokazano model
jest w technologii p-MOS i jest rzeczy- z wlutowanym przekaz
nikiem. W mode-
wiście wrażliwy na ładunki statyczne. lu przekaz
nik nie jest wykorzystany. Aby
Należy go wlutować jak najpóz
niej, najle- wykorzystać przekaz
nik do sterowania,
piej na samym końcu, tuż przed monto- należałoby dodatkowo zastosować na-
waniem całości w obudowie. Przed luto- sadkę sieciową i kawałek kabla. Innym
waniem tej kostki warto rozładować sie- dobrym rozwiązaniem jest użycie więk-
bie samego, grot lutownicy i przewodzÄ…- szej obudowy KM-60 z czerwonym filt-
cÄ… gÄ…bkÄ™ z kostkÄ…, dotykajÄ…c jakiegoÅ› rem i zamontowanie gniazda sieciowego
uziemionego punktu (np. rury wodocią- na tylnej ściance obudowy. Wypróbowa-
gowej). no działanie układu z transformatorem
Rys. 6. Połączenia przewodowe.
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 4/97 11
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Rys. 5. Schemat uproszczony.
zwykłą. Pobór prądu z baterii rezerwo- Naciśnięcie przycisku MIN lub HOUR przełącznik S6 w pozycję ALARM OFF.
wej wynosi 4...5mA, a więc bateria alka- pozwala ustawić bieżący czas: minuty Zamiast całkowitego wyłączenia moż-
liczna powinna starczyć na ponad 100 i godziny. Każde naciśnięcie przycisku na odroczyć budzenie o 8...9 minut. Wy-
godzin pracy rezerwowej. MIN zeruje licznik sekund. starczy w tym celu nacisnąć przycisk
W pełni funkcjonalny zegar z budzi- SNOOZE (drzemka). Odraczanie budze-
Budzik
kiem i timerem może wyglądać tak, jak nia przez naciskanie SNOOZE może być
Naciśnięcie przycisku DISPLAY
pokazano na fotografiach. wykonane wielokrotnie w czasie do
ALARM pokazuje na wyświetlaczu czas
rysunku 7
Na rysunku 7 dwóch godzin. Funkcja SNOOZE pozwo-
rysunku 7 pokazano proponowany
rysunku 7
rysunku 7
budzenia. Dodatkowe naciśnięcie MIN
wygląd naklejki z opisem. Rysunek ten li zatwardziałym śpiochom rozkoszować
lub HOUR pozwala ustawić czas budze-
należy skserować na papierze samprzy- się dodatkowymi minutami snu bez oba-
nia.
lepnym i polakierować lakierem wy zaspania.
Przełącznik ALARM (ON/OFF) umożli-
w sprayu lub zafoliować na gorąco.
Timer
wia włączenie budzika. Przy włączonym
Dla zwiększenia głośności budzika
budziku, na wyświetlaczu zapala się Zegar działa także jako timer. Kostka
warto w obudowie wykonać kilka otwo-
kropka w lewym dolnym rogu wyświet- zegara, przewidzianego do wbudowania
rów. Zamiast dołączać płytkę piezo
lacza. Budzik zadziała o ustawionej po- w różne urządzenia, szczególnie w radio-
z membraną do punktów A i B, można
rze: pojawi się sygnał dz
więkowy. odbiorniki, wyposażona jest w układ au-
wykorzystać dowolny przetwornik piezo
Po zadziałaniu budzika można wyłą- tomatycznego wyłączania po upływie na-
z wbudowanym generatorem. Taki prze-
czyć sygnał dz
więkowy przełączając stawionego czasu. Użytkownik włącza
twornik należy wlutować w miejsce
przekaz
nika. Wtedy funkcja timera nie
będzie wykorzystywana, nie należy więc
montować rezystora R4, natomiast wlu-
tować R5 i R6 oraz C3, ale o znacznie
mniejszej pojemności.
Wykorzystanie
dostępnych funkcji
Tryb podstawowy
W trybie podstawowym na wyświet-
laczu pokazana jest bieżący czas: godzi-
na i minuta.
Rys. 7. Naklejka z opisem przycisków.
12 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 4/97
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
radio wieczorem, nastawia timer i może
WYKAZ ELEMENTÓW
WYKAZ ELEMENTÓW
WYKAZ ELEMENTÓW
WYKAZ ELEMENTÓW
WYKAZ ELEMENTÓW
spokojnie zasypiać - radio wyłączy się
Rezystory
Rezystory
Rezystory
Rezystory
automatycznie. W innych zastosowa- Rezystory
D5, D6: 1N4001...7 *
niach timer może być wykorzystany do
PR1: 100kW helitrim
D7, D8: 1N4001...7
sterowania urządzeniami zewnętrznymi,
R1: 200kW
TR1: TS2/18
na przykład prodiżem do pieczenia cias-
R2: 1MW
T1: BC547...9 *
ta.
R3: 470kW
T2: BC557...9
Funkcja timera jest dostępna po na-
R4: 10kW
U1: TMS3450
ciśnięciu przycisku SLEEP. W momencie
R5, R6: 5,1kW
U2: FTTL655
naciśnięcia tego przycisku, na wyświet-
R7: 1kW *
laczu pojawia siÄ™ wskazanie 0:59 jedno-
U3: UM66 *
cześnie na nóżce 17 kostki pojawia się R9, R8: 10W
Różne
Różne
Różne
Różne
Różne
napięcie dodatnie. Zaświeca się kropka
R10, R11: 3,3kW
B1: 63mA
w prawym dolnym rogu wyświetlacza.
R12: 220W
S1-S5: microswitch
WÅ‚Ä…cza siÄ™ przekaz
nik (jeśli został za-
R13: 100kW
S6: przełącznik jednoobwodowy
montowany).
Kondensatory
Kondensatory
Kondensatory
Kondensatory
Kondensatory
dwupozozycyjny
Jednoczesne naciśnięcie przycisku
C1: 10nF foliowy MKT lub MKSE
Y1: brzęczyk piezo PCA-100 lub
SLEEP i HOUR zmienia wskazanie wy-
PCA-102
C2: 100nF
świetlacza na 1:59. Naciskanie przycisku
złączka baterii 9V
C3: 470nF
MIN zmniejsza nastawiony czas. Można
obudowa KM-48N
w ten sposób ustawić czas od 1...119 C4: 220µF/25V *
minut. Po nastawieniu potrzebnego
czerwona szybka do KM-48N
C5, C6: 220µF/25V
opóz
nienia należy zwolnić przysisk SLE-
C7: 100µF/16V
EP.
* Uwaga: elementy R7, C4, C8,
C8: 100µF/16V *
Po upływie nastawionego czasu zgaś-
D1, D5, D6, D11, T1, REL1, U3
C9: 22nF
nie dioda w prawym rogu wyświetlacza
nie wchodzą w skład kitu AVT-
Półprzewodniki
Półprzewodniki
Półprzewodniki
Półprzewodniki
Półprzewodniki
i wyłączy się przekaz
nik.
2140.
D2: dioda Zenera 12V lub 13V
DiodÄ™ i przekaz
nik można wyłączyć
w dowolnym momencie (czyli wyzero- D3, D4, D9, D10: 1N4148
wać timer) przez naciśnięcie przycisku
SNOOZE.
Naciśnięcie wszystkich czterech przycis- migają. Miganie wyświetlacza oznacza
Sekundy
ków (DISPLAY ALARM, SLEEP, HOUR więc, że zegar błędnie pokazuje czas
Jednoczesne naciśnięcie przycisków
i MIN) zeruje licznik godzin, minut i se- i należy go ustawić przyciskami HOUR
DISPLAY ALARM i SLEEP (najpierw DIS-
kund do zera. i MIN.
PLAY ALARM, potem SLEEP, żeby nie
W sumie obsługa zegara jest bardzo
Wskaz
nik zaniku zasilania
włączyć timera) pokazuje na wyświetla-
prosta. Zamiast czytać i analizować ko-
czu jednostki minut i sekundy. Sekundy Po zaniku napięcia zasilającego wy-
lejność wciskania klawiszy sterujących,
są wyświetlane podczas naciskania tych świetlacz zostaje wygaszony, a liczniki
wystarczy wziąć zegar do ręki i wypróbo-
przycisków, nie można ich wyświetlać zegara - wyzerowane. Po przywróceniu
wać działanie poszczególnych klawiszy.
ciągle. Funkcja ta służy więc tylko do do- napięcia sieci (jeśli nie wykorzystano ba-
Po krótkim czasie funkcje wszystkich
kładnego ustawiania bieżącego czasu: terii rezerwowej) zegar zaczyna zliczać
przycisków staną się oczywiste i znajo-
jednoczesne naciśnięcie (jako trzeciego) od zera. Wskazanie mogłoby być mylą-
me.
klawisza HOUR zeruje licznik sekund. ce, dlatego zawsze po zaniku napięcia
Piotr Górecki
Piotr Górecki
Piotr Górecki
Piotr Górecki
Piotr Górecki
Natomiast naciśnięcie jako trzeciego kla- zasilającego poniżej 5...6V i jego ponow-
wisza MIN zatrzymuje zliczanie czasu. nym włączeniu, cyfry na wyświetlaczu
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 4/97 13