DSC02798 (2)

iS PODZIĘKOWANIA

W. G. Dahlstrom, University of North Carolina - Chapel Hill Roben Dolliver, University of Missouri Eugene Doughtie, University of Houston Jerrold Downey, University of South Alabama

William Drennen, University of South Carolina

Harold Einhom. San Francisco State Uni-rersity

Ron Fisher. Miami - Dade Community College

Iris Fodor. New York Unhrersity William Gayton, University of Southern Maine

Uwe Gieien. St. Francis College Shenyl Goodman, Emory University David Harder. Tufts University Brian Hayden, Brown University M. Hemphill, College of St. Francis Cooper Holmes, Emporia State University Jurgis Karuza, SUNY at Bufallo Gregory Kolden, Colby College,

Michael Lambert, Brigham Young Univer-sity

Kevin Lanning, University of New South Wales. Australia

Peter Lennon, Seton Hall University

Lawrcnce Lilliston, Oakland University Anthony LoGiudicc, Frostburg State College

Dennis Madrid, University of Southern Colorado

James Mancuso, SUNY at Albany Karen Mark, Illinois State Univer$ity Claudia McDade, Jacksonville State Uni-

versity

Dale Neaman, Wichita State University

Daniel Nelson, Siena College

Jim Nelson, Valparaiso University

L. Orlofsky, University of Missouri

E. L. Paul, Wellesley College

Paul Poppen, George Washington Univer-

stiy

Ross Robak, Pace University J. Rodriguez, Occidental College Jack Shaffer, Humboldt State University Barry Silverstein, William Patterson College

Jefferson Singer, Connecticut College Jaine Strauss, Williams College Frank Vitro, Texas Women’s University Lloyd Williams, Lehigh University Stanley Woli, California State University at Fullerton

Lawrence A. Pervbi

Wprowadzenie: naukowe badanie osobowości

Zawartość rozdziatu

Jak badać złożoność ludzkiej osobowości? Psychologowie osobowości podchodzą do tego zadania w różny sposób. Niekiedy ich podejścia są zbliżone, niekiedy zaś bardzo się różnią: inny jest ich przedmiot zainteresowania i sposób jego badania. Niezależnie jednak od tego, jaką metodę przyjmie dany psycholog, na którym aspekcie osobowości skoncentruje swoje zainteresowania, musi dbać o trafność i wiarygodność obserwacji. W niniejszym rozdziale omówimy różne strategie badawcze, za pomocą których psychologowie osobowości próbują odkryć tajemnice ludzkiej psychiki. Zastanowimy się również, dlaczego niektórzy badacze przedkładają jedne strategie nad inne, i scharakteryzujemy cele wspólne dla wszystkich przedstawicieli tej dyscypliny.

Pytania zadawane w tym rozdziale

1.    Jakie metody badawcze stosują psychologowie osobowości?

2.    Jaka jest historia tych metod?

3.    Jakie są zalety i ograniczenia każdej z nich?

4.    Jakie są wspólne cele tych metod, niezależnie od szczegółowych różnic w sposobach badania osobowości?

Ludzie zajmowali się psychologią osobowości od czasu, gdy osiągnęli świadomość i poczucie tożsamości. Wszyscy obserwujemy innych ludzi, dociekamy ich charakteru i przyczyn ich uczynków, przewidujemy ich przyszłe postępowanie i odpowiednio do tego kształtujemy nasze. Prawdopodobnie każdy z nas w jakimś stopniu zauważa różnice między ludźmi i dzieli ich na pewne typy. Każdy ma też jakiś ogólny pogląd na naturę człowieka, uważając na przykład, że ludzie są z zasady dobrzy albo źli, altruistyczni albo samolubni, szczodrzy albo chciwi że zmiana na lepsze lub gorsze przychodzi im łatwo lub trudno.

Od najdawniejszych czasów' usiłowano też usystematyzować te obserwacje, często ujmując je w formę przekazów' religijnych oraz obyczajów społecznych. Na przykład w Starym Testamencie zaw-arte są liczne opisy ludzkich osobowości oraz analizy przyczyn ich postępowania. Od czasów starożytnej Grecji próbowano też powiązać różnice w osobowości (temperamencie) z funkcjonowaniem całego organizmu. To samo założenie przyświeca współczesnym biologicznym koncepcjom osobowości. Od wieków też filozofowie zastanawiali się nad naturą człowieka i przy-