DSC03243 (4)

BIBLIOGRAFIA 303

Skoro nauka ta dostarcza sposobów analizy wypowiedzi, wypowiedź zaś i sam akt komunikacji słownej stanowią przedmiot zainteresowania wielu dyscyplin humanistycznych, wyniki badań nad strukturą tekstu spójnego otworzyć mogą nowe perspektywy w obrębie takich nauk, jak logika, psychologia, socjologia, antropologia, folklorystyka i in.

Właśnie na gruncie nauk humanistycznych, zajmujących się - obok wytworów językowych - twórczością artystyczną i innymi zachowaniami znakowymi człowieka w obrębie danej kultury, doszło do rozszerzenia pojęcia tekstu, co stanowi analogię do podobnego uogólnienia w zakresie użycia terminu ,język” w teorii informacji i semiotyce, niekiedy także w etnografii czy antropologii. Szeroko rozumiany tekst - już jako tekst kultury (Żółkiewski, 1988) - odnoszony bywa do wszelkich przekazów artystycznych, do całości znakowych o charakterze rytualnym, do takich wieloelementowych układów znaczących, jak strój ludowy. Uogólnienie pojęcia tekst pozwala porównywać wytwory i zachowania znaczące przynależne do różnych dziedzin kultury, umożliwia odkrycie ich wspólnych cech strukturalnych oraz stanowi dogodną płaszczyznę integracji rozproszonych badań specjalistycznych z zakresu różnych dyscyplin humanistycznych.

Uświadomienie sobie podstawowych zasad organizacji wypowiedzi jest ważne dla każdego człowieka wyczulonego na kulturę języka. Dlatego -obok nurtu stricte naukowego - teoria tekstu uprawiana jest także w sposób bardziej popularny: w połowie lat osiemdziesiątych znalazła się w zreformowanym programie nauki o języku polskim dla szkół średnich licealnych (podręcznik dla klasy I). Wiedza na temat zasad budowy spójnej wypowiedzi oraz umiejętność tworzenia i rozpoznawania różnego typu tekstów powinna też stać się podstawą nauczania języków obcych - pojmowanego jako wprowadzenie w obrębny system komunikacji i odmienny świat kultury, operujący swoistymi sposobami organizacji tekstu i odrębnym systemem gatunków mowy.

BIBLIOGRAFIA

Abramowicz Maciej, B a r t m i n s k i Jerzy, 1989 (red.), Tekst ustny - tesle orał, Wrocław.

B | c h t i n Michał, 1986, Problem gatunków mowy. Problem tekstu w lingwistyce, filologii i innych naukach humanistycznych, w: Estetyka twórczości słownej. Warszawa.

Beaugrande Robert-Alain de, D r e s s 1 e r Wolfgang Ulrich, 1990, Wstęp do lingwistyki tekstu. Warszawa.

Bogusławski Andrzej, 1977, Problems of the Thematic-Rhematic Structure of Senlences, Warszawa.

Danek Danuta, 1972, O tytule utworu literackiego, „Pamiętnik Literacki", z. 4.

D i j | Teun A. van, 1980, Macro-structures. An Interdisciplinary Siudy of Global