DSC03288 (3)

18 Hinduizm

Badacze i wyznawcy 19

nów, kasty kapłanów odprawiających rytuał?¹ Z kolei* w przedostatnim rozdziale zastanowię się, w jakim stopniu ■ hinduizm może rozwijać się poza Indianki i czy ktoś może ■ sam podjąć decyzję, aby stać się lub przestać być hindusem. I Czy hinduizm jest religią dla wszystkich, czy tylko dla tych, ■ którzy urodzili się w rodzinach hinduskich?

W ostatnim rozdziale powrócę do problemu natury oraz ■ definicji hinduizmu, a w szczególności do kwestii jego I jedności i różnorodności. Termin „hinduizm” sugeruje ist- ■ nienie jednolitego sytemu, tak też opisuje go wiele współ-1 czesnych nam źródeł - zarówno hinduskich, jak i niehindu- I skich. Inni autorzy twierdzą z kolei, że w hinduizmi&fl istnieje wiele tradycji, a nawet wiele hinduizmów: są one ze ■ sobą wzajemnie powiązane, lecz różnią się w istotnych kwe- I stiach. Czy można stwierdzić, kto ma w tym sporze rację, I i podać jednoznaczną definiq'ę hinduizmu? Aż do ostamie- I go rozdziału będę się posługiwać terminem „hinduizm” I w jego tradycyjnym rozumieniu.

Hinduizm z różnych perspektyw

Powracając do centralnego zagadnienia niniejszego iroz- I działu, zacznę od postawienia związanego z nim pytania me- ft todologicznego. Pytanie metodologiczne to takie pytaniejffl Iw którym zastanawiamy się, jak coś robimy, w tym wypadk!^| £ jak badamy hinduizm. Moje pytanie brzmi: „Czy ludzie^M ptórzy praktykują hinduizm, widzą go w ten sam sposób jak I ludzie, którzy go badają?”. Dla uproszczenia będę określili te dwie grupy mianem wyznawców i badaczy, aczkolwiej^H jak wkrótce się okaże, obraz ten jest znacznie bardziej złożona ny, niżby wskazywało na to powyższe rozróżnienie.

Dlaczego chcę zastanawiać się nad odmiennymi punktami mi widzenia wyznawców i badaczy? Z dwóch powodów; Po pierwsze, jeśli mamy dokonać wyboru książek znajdujący^®

[1. Poznawanie hinduizmu poprzez uczestnictwo. Dr Ursula King wraz h rodziną i miejscowymi dziećmi podczas rytuału hinduskiego w Leeds Fw 1976 roku.

|ię w dziale „Religia” w bibliotece lub księgami, lepiej wie-fdzieć, czym różnią się pozycje napisane przez badaczy i wyznawców. Te dwie grupy mają często różne intencje i zwracają się do odmiennych czytelników. Celem badaczy jest rorzede wszystkim dostarczenie informacji; wyznawcy zaś pragną zachęcić do rozwoju duchowego. Drugi z powodów wiąże się z tą konkretną książką. Chociaż stanowi ona jedynie wprowadzenie, została napisana z pozycji badacza, a nie ^wyznawcy. Jej celem nie jest zachwalanie praktyk czy kon-cepcji hinduskich ani też głoszenie określonego hinduskiego punktu widzenia, a raczej przedstawienie zainteresowa-I nym czytelnikom - hindusom i niehindusom - niektórych I. podstawowych cech hinduizmu.

Wśród książek naukowych o hinduizmie są takie, których autorami są osoby zarówno wywodzące się, jak i nie j wywodzące z kręgu tej religii - hindusi i niehindusi. Na Zachodzie dostępne są na przykład wprowadzenia autorstwa K. M. Sena, Anantananda Rambachana czy Arvinda Sharmy, I którzy badali i opisywali hinduizm, będąc jego wyznawca-

1

Na końcu książki znajduje się słowniczek, w którym wyjaśniam znaczenie terminów hinduskich.