DSC03363 (5)

16*

Szablon semantyczny jest wzorcem strukturalnym, który odwzorowuje semantyk* tekstu. Pomysł szablonu jest bardzo prosty, można powiedzieć nawet "banalny". Jest to próba narzucenia pewnych "ram" na strukturę analizowanej rzeczywistości.

*•5.2. Rodzaje szablonów semantycznych

V literaturze przedmiotu spotykamy różnorodne rodzaje szablonów semantycznych. Każdy szablon to jakby gotowa struktura, która przy takim lub innym zapełnieniu zakończeń wartościami przekształca się w opis konkretnego problemu, sytuacji /np. decy-zyjnej/, zjawiska, procesu lub obiektu.

Możemy więc mówić o szablonach-prototypach /wzorcach/ i szablonach konkretnych. Szablony semantyczne - prototypy przechowują wiedzę o danej dziedzinie. Konkretne szablony semantyczne uzupełniają szablony-prototypy konkretnymi danymi. Niektóre zakończenia przy tworzeniu szablonu konkretnego winny być wypełniane, inne natomiast mogą pozostać puste /w zależności od zastosowania/.

Dla dalszych rozważań Istotne będzie wyróżnienie dwóch rodzajów szablonów semantycznych:

1/ tekstowych,

2/ klasyfikacyjnych.

Tekstowy szablon semantyczny stanowi zbiór wyrażeń tekstowych, uporządkowanych zgodnie z ich strukturą semantyczną /por. [l6j/. Szablon tekstowy odwzorowuje "szkielet" dokumentacyjoo-faktograficznej zawartości tekstów, wyszczególnia jąe takie własności, które przyjmują dane wartości w odniesieniu do Konkretnych tekstów, elementami szablonu tekstowego są zakończenia zależne od kontekstu. Wartościami /"wypełniaczami''/ tych zakończeń są informacje faktograficzne i dokumentalne. Przykład szablonu tekstowego /z "pustymi" węzłami/ zamieszczono na acnemacla

•autor    .tytuł rok    -miejsce obiekt    cel

wydania wydania badania badania

— tekst

Schemat 4% *5- Tekstowy szablon semantyczny Źródło: oprać, własne na podst. [ió].

Istotne miejsce w koncepcji szablonów semantycznych zajmuje tzw. zasada ognia kowania [10. s. 5] . Polega ona na tym, te w semantyce dowolnego tekstu mogą być wydzielone "punkty ogniskowe", wokół których organizuje się podstawowa zawartość tekstu. Te punkty możemy wyliczyć, uporządkować w określonej kolejności i przedstawić w formie szablonu semantycznego.

Klasyfikacyjny szablon semantyczny jest to zbiór zakończeń /tzw. cech klasyfikacyjnych/, na których zadano relacje podporządkowania /por. [10]/. Własnością cechy klasyfikacyjnej jest ■fco, że i-ta cecha przyjmuje pewną określoną wartość w zależności od tego, jaką wartość przyjęła cecha poprzednia. Na schemacie 4.4 przedstawiono przykład szablonu klasyfikacyjnego. Opisu-

Produkcja taśmy filmowej wg rodzaju taśmy filmowej'

czarno biała    kolor

irg typu obróbki taśmy filmowej

pozytyw    ne gatyw    ne gafcyw

wg szerokości taśmy filmowej w milimetrach

/

16

I

18

\ 2x8 _A /\ >ści ta. / \ 18 16

18

16

18

^2x8 A	*5	16 i
/\. dlnach/ / \ 18 16	18	III 18

Schemat 4.4. Klasyfikacyjny szablon semantyczny źródło * oprać• własne.