DSC04080

MKZ 67

Y/.YNY

tii'i¹ iułomu rniłtych t domlaHzką plasków średnlozlarnistych, zawiera ją -cypli ilccłk^ roślinną i kawałki drewno wielkości do 6 cm. Piaski te są przykryte przez dwu poziomy iłów zustoiskowych, o także mulków i piesków miąższości 11 ,ft ni (poziom dolny) i 36 m (poziom górny), przedzielone pieskami drobnoziarnistymi miąższości 23,7 m, z warstwą pias-ków różnosiarniatych ze żwirem w środkowej czyści, w składzie żwiru stwierdzono ponad 30% wapieni pochodzenia skandynawskiego, co może być według S. Skompskiego dowodem ich wodnolodowcowego pochodzeniu Całość profilu wieńczy glina zwałowa kilkudziesięciometrowej miąższości (60 m w jednym z profilów wiertniczych).

Przy analizie opisanego profilu i próbach jego korelacji z obszarami sąsiednimi, zwłaszcza od wschodu, pamiętać należy, że na obecną budowę czwartorzędu, a szczególnie dolnego w Kotlinie Płockiej miały wyraźny wpływ procesy glacitektoniczne. Ich efekty znane są na tym obszarze od dawna, a S. Skompski podaje wiele dowodów występowania odpowiednich struktur. Stąd wszelkie wnioski wynikające z opisanego profilu należy traktować z dużą ostrożnością. :Tak np. równowiekowość interstadiału troszyńskiego z interstadialem luszawskim i jego. odpowiednikami ze wschodniej części Niziny Mazowieckiej jest zupełnie hipotetyczna. Nie stwierdzono, jak dotąd, podobnych osadów na obszarze leżącym między dolnym Bugiem i Kotliną Płocką. Zlodowacenie połu-dniowopolskie pozostawiło tam jedynie glinę zwałową i podścielające ją piaski wodnolodowcowe, miejscami glacitektonicznie zaburzone (H. Rusz-czyńska-Szenajch, 1964), miąższości do kilkunastu metrów.

Na południe i południowy zachód od Kotliny Płockiej stan rozpoznania osadów zlodowacenia południowopolskiego jest na ogół gorszy. Do wyjątków należy tu np. środkowa część Niziny Kujawskiej i okolice Kalisza. Na pierwszym z tych obszarów osady zlodowacenia południowopolskiego występują w dnach lub na zboczach obniżeń powierzchni podczwartorzędowej (M. D. Baraniecka, 1965). Ich profil rozpoczyna się przeważnie gliną zwałową (fig. 31), miejscami tylko podesłaną piaskami i żwirami z toczeńcami gliny zwałowej. Glina zwałowa miąższości 15—

20    m bywa przedzielona mułkami i iłami warwowymi do 6 m miąższości.

Zbliżony profil opisał B. Krygowski (1952a) z doliny Prosny w Kaliszu podając ponadto szczegółową charakterystykę ilościową najważniejszych parametrów gliny zwałowej, na podstawie których można było przeprowadzić odpowiednią, korelację warstw w profilach poszczególnych otworów wiertniczych. Ostatnie badania J. Baranowskiego i A. Mańkowskiej przeprowadzone na większym obszarze okolic Kalisza wykazały wyraźną dwudzielność serii glacjalnej zlodowacenia południowopolskiego.

W pobliskich okolicach Turka profil osadów zlodowacenia południowopolskiego jest podobny (J. Czarnik, 1972). Składa się on z trzech ogniw: dolnego, które stanowią dwie cienkie warstwy gliny zwałowej, przedzielone, podścielone i przykryte piaskami różnoziarnistymi ze żwirem akumulacji subglaęjąlńej, środkowego zbudowanego z piasków drobnoziarnistych akumulacji wodnej i górnego, które jest utworzone z ciemnoszarej, piaszczystej gliny zwałowej. Miąższość osadów wynosi do

21    m. Według J. Czarnika, dolne ogniwo należy korelować ze stadiałem maksymalnym. Jego osady występują w rynnach eworsyjnych bądź w

7 — Budowa geologiczna Polski