DSC04205

229 A M V W VM    »W ANI A I NTHATYOMArJA

229 A M V W VM    »W ANI A I NTHATYOMArJA

prsMsdutawiono utratygrafię owadów na ob» cuicin półnoonopolukim, n na a tupnie wtratygrafk-lnym, ssę MZcsŁogólnym uwzględnieniom pokryw mo również próbą koralacji wtratygrafieznej na

W

_i)|)nu-ownni u mniej

szarzo objętym zlodowłita 1U\ obsKil rXO rU.wl ni j!locji lessowych. Przeprowadź obszarze całego kraju.

Obecność morskich osadów eemu nad dolną Wisłą jest decydująca dla określenia wieku młodszych osadów* Osady te nu podstawie badań A. Makowskiej (1073, 1075, 1070b, 1970, 1080), E. Drozdowskiego (1073, 1974a, l), 1075, 1076a, b, 1080), A. Olszewskiego (1074, 1070), Z, J. Kotońskiego (1056), dawniejszych opracowań R. Galonu (1034, 1933, 1951, 1057, 1901, 1907, 1977) i innych, a także na podstawie badań J. E. Moj-skiego (1979d, e) można podzielić na trzy poziomy lodowcowe, odpowiadające trzem stadiałom (tab. 5, 6) mającym różne nazwy. J. E. Moj»ki (1980) wyróżnia stadia! kaszubski, przedgrudziądzki i główny. Stadiały te są przedzielone dwoma interstadiałami, konińskim i grudziądzkim (tab. 5), na obszarze doliny dolnej Wisły zaznaczonymi głównie jako powierzchnie niezgodności o genezie crozyjno-denudacyjnej.

Dodać należy, że osady lodowcowe obu stadiałów starszych występują najprawdopodobniej tylko, bądź głównie, nad dolną Wisłą. Brak ich jest najpewniej ku zachodowi, w strefie wału kujawsko-pomorskiego. Świadczą o tym nie tylko profile geologiczne, ale również wysokie położenie hipsometryczne osadów interglacjału eemskiego na zachód od Bydgoszczy. I tak w Nakle (Z. Borówko-Dłużakowa, 1972; W. Kara-szewski, 1973) i w Smielinie (E. Riihle, 1954b; A. Srodoń, 1954b) osady te znajdują się na) wysokości 57,0 i 57,7 m n.p.m. Strop eemskich osadów morskich występuje poniżej dzisiejszego poziomu morza, a limnicz-nych (koło Grudziądza), także około 40 m p.p.m. Tę hipsometryczną różnicę wyrównują nad dolną Wisłą właśnie osady obu starszych stadiałów zlodowacenia północnopolskiego.

Brak jest istotnych przesłanek do określenia zasięgu osadów glacjal-nych obu starszych stadiałów na wschód od dolnej Wisły. Można przypuszczać, że objęły one przynajmniej częściowo Pojezierze Mazurskie. Podmorenowei utwory organiczne na tym obszarze . nie dają dostatecznych paleontologicznych podstaw do określenia ich interstadialnego charakteru. Można tu wymienić osady jeziorne miąższości do 1 m (w tym gytii do 0,7 m) z okolic Kurzętnika nad Drwęcą (Z. Churski, 1966; I. Brodniewicz, 1966). Są one przykryte przez bruk morenowy, piaski i żwiry wodnolodowcowe z kośćmi kręgowców oraz gliną zwałową. Sekwencja taka zdaje się wskazywać na dwukrotne przykrycie osadów jeziornych przez lądolód. Gytia jest uboga w ziarna pyłku, a badania T. Przybylskiego (w: Z. Churski, 1966) pozwoliły na stwierdzenie pyłku sosny, brzozy,i a w minimalnej ilości wierzby, dębu i olszy (fig. 84). Obecność Pupilla loessica LoŹek i Vallonia tenuilabirs (Al. Braun), które oznaczyła I. Brodniewicz wskazuje jednoznacznie na klimat chłodny, zapewne typu interstadialnego.

Podczas stadiałów zlodowacenia północnopolskiego przebieg zdarzeń był różny i inne były także warunki paleogeograficzne, dlatego też profile stratygraficzne ich osadów* nie są do siebie podobne. Stadiały kaszubski i przedgrudziądzki charakteryzują początkowo drobne, ale mało rozpoznane wahnięcia klimatyczne przy postępującym oziębieniu i — początkowo —' wzroście wilgotności. Na obszarze skandynawskim rot*