DSC05328 (2)

o średniowiecz

XXXVI    DZIAŁALNOŚĆ skargi przed ROKIEM IMS

tlskiej poc-    „mieszczaninowi z Grójca”, rolę z łąkami oraz prawo budowy

młyna. Zajmował się on również sprawami sądowymi; podobno r-ii epoki oai    to ustawiczne procesowanie wyrobiło mu przydomek Skargi. Stał

się on z czasem nazwiskiem jednej z gałęzi tej rodziny (druga jej Hreratun    linia pozostała bowiem przy dawnym). W roku 1593 rodzony

brat Piotra, Franciszek, wystarał się u Zygmunta III i sejmu o dyplom potwierdzający szlachectwo Skargi, które w świetle w Internsc    tego, co powiedzieliśmy poprzednio, wydaje się raczej wątpliwe.

Zgody jednak udzielono, a to z uwagi na zasługi królewskiego kaznodziei.

IW ósmym roku życia Piotr stracił matkę, w cztery lata później ojca i odtąd pozostawał zapewne na utrzymaniu swego starszego brata. Po ukończeniu szkoły parafialnej w Grójcu Skarga zapisał się — w półroczu letnim 1552 roku — na Akademię Krakowską. Po trzech latach studiów uzyskał tam najniższy stopień akademicki: tytuł bakałarza na wydziale filozoficznym) szczególnie silnie opanowanym przez scholastykęfW tymże roku (czerwiec 1555) Skarga objął kierownictwo szkoPFparafialnej przy kolegiacie Św. Jana w Warszawie^ tej samej, w której.później będzie wygłaszał swe kazania. W październiku 1557 rokuMotr został wychowawcą Jana Tęczyńskiegchfsyna wojewody lubelskiego Andrzeja), z którym wyjechaTw Troku 1560 do WiedniaJPo dwóch latach młody Tęczyński udał się stamtąd, zgodnie z ówczesnym zwyczajem, w dalszą wędrów kę po Europie, ale już bez Skargi, który powrócił do kraju. Tu, potkrotkim pobycie na dworze hiskaipą kujawskiego Jakuba Uchańskiego, przeniósł się do Lwowa, gdzie-. przypuszczalnie w roku I56T (dokładnej daty nie znamyj ótrzymał święcenia kapłańśI(TS> Skarga rychło zyskał sobie rozgłos, przede wszystkim jako kaznodzieja katedralny. Swą gorliwością, duszpasterską już wtedy wyróżniał się na tle ówczesnego duchowieństwa.

W 1567 roku Skarga przeniósł się na dwór Jana Krzysztofa Tarnowskiego w Gorliczynie, koło Przeworska. Tu też dojrzewało w nim postanowienie wstąpienia do zakonu jezuitów,

DZIAŁALNOŚĆ SKARGI PRZED ROKIEM 1SU XXXVII

Wszyscy jego członkowie musieli spisywać historię swego powoła--niarświadectwo Skargi na ten temat nie zachowałoś^Wolno jednak przypuszczać, że pociągnęły go prężńóscTdynamika Towarzystwa łsai£QSffig©r-rozwijało ono działalność w różnych dziedzinach, w głównej jednak mierze zajmowało się zwalczaniem ruchu reformacyinegor zziamem Jana łtorewy jest rzeczą bardzo prawdopodobną, iż pierwsze zetknięcie się Skargi z jezuitami nastąpiło już podczas jego pobytu w Wiedniu, gdzie posiadali oni od roku 1551 swoją placówkę. Korewa przypuszcza też, że przyszły kaznodzieja królewski próbował już wcześniej dostać się do ich zakonu. Według Korewy jednym z dwóch kandydatów, którzy w zimie 1564 roku rozmawiali w tej sprawie z przebywającym w Polsce czeskim jezuitą Baltazarem Hostounskym (Hos-tovinusem), mógł być właśnie Skarga.

W styczniu 1569 roku przybył on, wraz ze swym przyjacielem Szymonem Wysockim, do Rzymu; nowicjat u jezuitów rozpoczął Skarga 2 lutego tegoż roku. Po dwóch latach powrócił do kraju, gdzie [objął stanowisk) wykładowcy i kaznodziei w kolegium jezuickimPułtuslauTłyło to drugie, do, Branipwie./kolegium tego zakonu założone na ziemiach polslucłrjw 1573 roku przeniesiono Skargę do Wilna; zrazu był wicerektorem, a następnie, od 1579 roku, rektorem tamtejszego kolegium jezuitów^ W Wilnie też został tzw. prąjgsem, czyli rzeczywistym człońkićm wspomnianego zgromadzenia./Stopnia tego nie osiągali wszyscy jezuici, ale jedynie najbardziej czynni i zasłużeni członkowie zakonu. Profesi do trzech zwykłych ślubów zakonnych, składanych po ukończeniu nowicjatu, dodawah czwarty: bezwzględne posłuszeństwo papieżowi. W Wilnie rozwinął też Skarga ożywioną działalność, zarówno duszpasterską, jak pedagogiczną i piśmienniczą. Jej owocem były m. in. wymierzone w kalwinistów rozprawy: Pro Sacratissima Eucharistia... (1576), Siedm filarów, na których stoi katolicka nauka o Przenajświętszym Sakramencie Ołtarza (1582) oraz Arles duodecim sacramentariorum (1582). Wydanym tamże dziełem O jedności Kościoła Bożego pod jednym