DSC05482 (2)

*    a,, '|

■iapo *>y _____— rodzaju pojawiły się1 •r Trsrświ kolo TT arnobrzej Cdct wr licznych dzidach 3

------■* -»c kamienny *coAcri<g»ł|

*mumc if alny ts aiyiioaljM ia wieafekcb) C19«»3>

^du^j iloid

_/styczna cl la Hodo- l

we wapotłłmwr*"-

I*. Sw^

yiP i CARodnie x sea.

_ -    = portale x _

___ |

o*»c# architekt Podolu wyró.

Bą 0910).

■ ..stylu —rltai podkrj litowi

i at>yt dosłowna próbi

^iwiły- *• ^oł,irłrt «“    ■«« om ironica^T^wI

wersję krmkowmkięj szopki

formy „stylu pracjiciowego*^ p,_{Ł r}

_ *o»y Sławomira Odrzy wolskiego CMrowlm. | 895    ■ 9^1

•T) o interesującym detalu rzeźbiarskim . Największ^ _rca|, , _a’

kościół    Rabce wzni« aiony w UtachI

Bm znacznie wrzeóniejszeso projektu, o amulciych neogotyę.

tawioną wir z ą w fasad i—'-

_i-* elenicntamj

__ _    *^s-as«K Teodora TalowJ

ystyczny styl, od znaczaji«c y się msiownicvynJ prowadzeniem bogatego detalu rzeżbiarsJ powstałych na przełomie wieku XIX RÓAnie ertsarslrre-^yrst ycznę dla maniery TalowsJ tynię w Sucbej Pcakidrk i ery <1896 -1907)J

barwnej cegły i dachówki, frontowej. Bard^Jcj os/x.vc«lnc is>9y z tych lat_m m - izm -    K iśfcers»J~iii»|

ym Sączu <1896 I 898). jak i świątynie 1901) czy w Kac/.ycy na terenie ^BU^tow-lerystyczny styl przeniósł kościół w Radziwiłłowie ^koio

aym w«rslc /r również |

Ssaw

_dowł( fundacji kar. Sobańskiego (1907). Cifftym elementem świątyń były kamienne krucyfiksy bądź też rozbudowane grupy „Opłakiwania" w fasa-daac. W formach stosowanych przez tego architekta dostrzec można wpływy architektury anglo-szkockiej i to tak dalece idące, że w przypadku projektu kościoła dla Białoskórki zarzucono mu plagiat projektów publikowanych w angielskich czasopism ach architektonicznych.

Kwintesencją pełnego inwencji stylu przedwcześnie zmarłego artysty - słusznie nazwanego „poetą kamienia i cegły’* - stały się wzmiankowane już wcześniej kościoły: św. Elżbiety we Lwowie oraz parafialny w Tarnopolu.

Kończąc omawianie architektury polskiej epoki historyzmu. przypomnieć należy działalność polskich architektów tego rrsm aa terenach Cesarstwa Rosyjskiego, które znajdowały się poza granicami przedrozbiorowej Rzeczypospolitej. ale bezpośrednio z mą sąsiadowały i powiązane były historycznie i kulturowo. Mowa o lewobrzeżnej Ukrainie i ziemiach nad Morzem Ciar-nym, których głównym ośrodkiem była Odessa. Ślady działalności polskich twórców odnajdujemy tam już w pierwszych dekadach XIX w. W epoce późnego klasycyzm u, w latach dwudziestych XIX stulecia, w Odessie powstały tam dwa pałace rodziny Potockich, wzniesione prawdopodobnie przez twórców polskich. W tym samym czasie, w latach 1820-1825, w Jekaterynos-ławiu dawny architekt guberni witebskiej, F. Sankowsk i. wybudował Sobór Preobrażeńtki. Wf mieście tym w Hyh czterdziestych stanowisko architekta guberni sinego piastował Józef Zakrzewski, który wzniósł szereg reprezes-tacyjnych gmachów. Ludwik Opacki <ur. 1786) był architektem miej skina Mikołajowa.

Do najwybitniejszych twórców działających na tych terenach należał Feliks Gąriorowki (1815-1894), który wcześniej przebudował w Warszawie ..Hotel Angielski’* (1839). a następnie w latach czterdziestych studiował w Rzymie. Od połowy stulecia przez 40 lat czynny był na terenie Odessy. Wybudował on w tym mieście szereg neorenesaniowych kamienic i willi, także pałace Sobańskiego (1850) i Brzozowskiego (1852). o formach średniowiecznych oraz kościół rzymskokatolicki (1849-1853), wzorowany na angielskim neogotyku. W tejże Odessie w późniejszym okresie wiele lat czynny byl Władysław Dąbrowski (1854 po 1916), który wybudował m. ia. gmach poczty utrzymany w stylu ciężkiego, masywnego neorenesansu (1898; z T. H. Rcinhorccm i W. F. Charlamowcm). szpital miejski (1901—1907) oraz siedzibę Azowsko-Dońskiego Banku Handlowego (1912). Kilka dzieł pozostawi! w tym mieście również Mikokąj Tołwiński (1856—1924), autor budynku Wydziału Medycznego Uniwersytetu w stylu oeoklssyczaym (1900). jak i współautor, wspólnie a W. Dąbrowskim, obszernego zespołu sądów o formach ncorcnesansowych.