DSC05484 (2)

Jska i>ow»ial podkreśla się ■r rzeczywistości n l Wiele obiektów.

u na dawnych

s« po n _wojoi<=

historykom

a^szracnia War-

iszczenie zabytków stolicy

bądi _.HLoa-

^»*y dotknę^ ^rc bez trudu można Kroneobcrpa I ^T ow.rxy.twa Ubezpieczali zniknięcie ^d*«cwiętnastowicczncgo| go miasta -w w- j-.

funkcji

przemysłowe liewiała się szczególnie wyrastały li

jn« początku 5 pOłl

•Z kolei naj-

.__.    _ _ _—    -iaLOłn polskich,

światowej Poza granicami kraju, co u troci-

J*®° wł«Acśwe zb«d«ni_c> »    |    |    ||-

adomośc. że stanowi on

polskie

ogółu dziedzictwo

•y    «oaoi.oji|«= Się w epoce panowania

|_ wielki

domy /sdywone śródmiejskie szerokie ■było ich

y świadkami wielkiego cywilizacyjnego skoku, jaki doko-«° ^ £>«ycacy to szczególnie polskich miast, z których do skali wieikoanejski^ osiągając kilkusettysięczną liczbę

wielopiętrowymi kamienicami, .    arterie, wyrosły liczne gmachy

=ł-    ^<3«^lc t>yt° ich w naszych miastach za mało.

la

budowlani i fabrycznymi, drewitistne chałupy kryte XX w. zastępowane były ■ nowe. duże.

*° _ htstoryziMaa rozwijała się w ramach głównych ⁱ*J“^k “Sdy wcześniej w dziej areka. stała się częścią ^^^rt^^łt^^CZnyCh * Choć Słówne rozwiązania formalne Huropy Zachodniej, to jednak dzieła polskich

_    bistory^m as nic ustępowały wartością

“ Zachodzie, jakkolwiek z reguły ^bo®*^ct'^vo wystroju. Wiązało się to z niekorzys-rozbiorów a mniejszym i za zwyczaj moż-Wiele jednak gmachów War-wić bez kompleksów z budowlami '^v*^ocb- Było to rezultatem faktu, iż tdeaztałtowało się w Polsce sil ner środowisko

_    biegłych w swoim zawodzie.

^m psytn wiedli twórcy przybyli do Polaki ,    » jsaź w ostatniej ćwierci ^CI^C w. działali

y°dy*ie niemal architekci rodzimi. Wśród

takich jak: DzicJcort-

AŁ Szyller, Talowski. Zacharewicz, Gorgolcwski. ZawicjAi. Odrzywolski.

|ch twórczy wkład decyduje o randze polskiej architektury omawianej epoki.

Znaczenie architektury epoki historyzmu jest obecnie niepomiernie lepiej doceniane nil we wcześniejszych dekadach. Ciągle jeszcze nic zniknęły jednak zagrożenia wynikające z braku szacunku dla dziel lego okresu. Przykładem tego może być dramatyczna sytuacja Łodzi, najlepiej zachowanego w obecnych granicach Polski zespołu urbanistyczno-architektonicznego z omawianej epoki, o unikatowym charakterze, której substancja zabytkowa jest dużej mierze poważnie zagrożona.

Dzieła architektury XIX i początku XX w. budzą uznanie barwnością i różnorodnością form, często zaskakują swoim romantycznym wyrazem. Nie możemy obecnie wyobrazić sobie bez nich naszego kulturowego krajobrazu. Dwory i pałace, neogotyckie zameczki, wielkomiejskie kamienice czynszowe i burżuazyjne wille, neogotyckie czy neoromańskie kościoły, neorenesansowc gmachy szkolne i teatralne tworzą ważny element naszego dziedzictwa.

Bogactwo idei i form architektonicznych epoki historyzmu. które starano się ukazać, staje się coraz lepiej widoczne wraz z rozwojem badań nad tematem, który możemy zaobserwować w ciągu ostatnich trzydziestu lat. Przebadanych zostaje coraz więcej obszarów, coraz więcej miast, jakie rozwinęły się w tym okresie, otrzymuje monograficzne opracowania, powstają monografie najwybitniejszych twórców epoki. Mimo dużego wysiłku badaczy pozostaje jednak w tej dziedzinie wiele do zrobienia, bowiem w naszej wiedzy na temat architektury polskiej epoki historyzmu ciągle są jeszcze liczne „białe plamy". Nic mogło to pozostać bez wpływu na kształt niniejszego syntetycznego opracowania, w którym z pewnością wiele jest jeszcze luk, a część tematów potraktowanych zostało być może zbyt zdawkowo. Pozostaje mieć nadzieję, że rosnące zainteresowanie epoką historyzmu pozwoli w przyszłości na stworzenie pełniejszego i doskonalszego obrazu mieniącej się różnymi barwami architektury polskiej tego okresu.