page0186

178

Summa teologiczna

cza się materję rzeczy cielesnych. Zatem jest jedna materja dla wszystkich rzeczy cielesnych.

Zarzut drugi. Oprócz tego mówi Filozof w V Metaph., że te rzecży, które są jednem co do rodzaju, są jednem co do materji. Lecz wszystkie rzeczy cielesne schodzą się w rodzaju ciała. Zatem wszystkie rzeczy cielesne mają jedną materję.

Zarzut trzeci. Oprócz tego różnym czynom odpowiadają różne możności, a temu .samemu czynowi ta sama możność. Lecz wszystkie rzeczy cielesne mają tę samą formę, mianowicie cielesność. Zatem wszystkie rzeczy cielesne mają jedną materję.

Zarzut czwarty. Oprócz tego materja rozważana sama w sobie jest tylko w możności. Lecz rozróżnienie dokonuje się przez formy. Zatem materja rozważana sama w sobie jest tylko jedna dla wszystkich rzeczy cielesnych.

Lecz przeciwnie. Wszystkie rzeczy, które mają tę samą materję, są wzajemnie zamienne, i wzajemnie na siebie działają i od siebie doznają, jak powiedziano w I de Gener. VI. Lecz nie w ten sposób działają na siebie wzajemnie ciała niebieskie i ciała niższe. Zatem nie mają one jednej materji.

Odpowiadam, źe co do tego filozofowie mieli różne zdania. Platon bowiem i wszyscy filozofowie przed Arystotelesem twierdzili, że wszystkie ciała należą do natury czterech elementów. Stąd, skoro cztery elementy posiadają jedną wspólną materję, jak to okazuje wzajemne powstawanie i rozkład, wynikało, że wszystkie ciała mają jedną materję. To zaś, że niektóre ciała są niezniszczalne, przypisywał Platon (Tim.) nie własności materji, lecz woli Twórcy, mianowicie Boga, i przedstawia, jak przemawia do ciał niebieskich: Z natury swej jesteście znisz-czalne, z woli zaś mojej niezniszczalne, gdyż wola moja jest silniejszą od waszego spojenia.

To zaś zdanie odrzuca Arystoteles {De Coelo I), z powodu naturalnego ruchu ciał. Skoro bowiem ciało niebieskie ma ruch naturalny, odmienny od ruchu naturalnego elementów, wynika, że jego natura jest odmienna od natury czterech elementów. I jak ruch kołowy, który jest właściwy ciałom niebieskim, nie ma ruchu przeciwnego, ruchy elementów zaś są sobie wzajemnie przeciwne, gdy naprzykład jedno dąży w górę, a drugie w dół, tak też ciało niebieskie nie ma przeciwieństw, a ciała elementów mają

http://rcin.org.pl