116 Summa teologiczna
które z natury potrafimy, nie potrzebujemy łaski. Lecz anioł zwraca się do Boga z natury, ponieważ z natury Boga kocha, jak widać w tern, co powyżej powiedziano (R. LX, par. 5). Zatem nie potrzebował anioł łaski do tego, by się zwrócił do Boga.
Zarzut drugi. Oprócz tego wydaje się, że do tego tylko potrzebujemy pomocy, co jest trudne. Lecz dla anioła nie było trudnem zwrócić się do Boga. skoro w nim nie było niczego, coby się sprzeciwiało temu zwróceniu się. Zatem anioł nie potrzebował pomocy łaski do tego, by się zwrócił do Boga.
Zarzut trzeci. Oprócz tego zwrócić się do Boga znaczy przygotować się do łaski, stąd powiedziano Zacharjasz 1, 3: Nawróćce się do miie. a nai)ró:ę się do wis. Lecz my nie potrzebujemy łaski do tego, byśmy się do łaski przygotowali, gdyż w ten sposób byłoby to postępowaniem w nieskończoność. Zatem anioł nie potrzebował łaski do tego, by się zwrócił do Boga.
Lecz przeciwnie, przez zwrócenie się do Boga doszedł anioł do szczęśliwości. Gdyby więc nie potrzebował łaski do tego, by się zwrócić do Boga, wynikałoby, żeby nie potrzebował łaski do tego, by posiąść życie wieczne. To zaś jest przeciwnem owym słowom Apostoła Rzym VI, 23: Łaska bota żynot wUzzay.
Odpowiadam, że aniołowie potrzebowali łaski do tego, by się zwrócili do Boga, o ile On jest przedmiotem szczęśliwości. Jak bowiem powyżej powiedziano (R. LX, par. 2), naturalny ruch woli jest początkiem wszystkiego tego, czego chcemy. Naturalna zaś skłonność woli zwraca się do tego, co jest odpowiedniem odnośnie do natury, i dlatego, jeśli jest coś pona ! naturę, nie można tam wnoiić woli, chyba z pomocą czegoś drugiego, nadprzyrodzonego. Jak naprzykład jest jasnem, że ogień ma naturalną skłonność do ogrzewania i do rodzenia ognia, lecz rodzenie ciała jest ponad naturalną moc ognia ; stąd ogień nie ma do tego żadnej skłonności, chyba, że kieruje nim, jakby narzędziem, dusza wegetatywna.
Okazano zaś powyżej (R. XII, par. 4), gdy chodziło o poznanie Boga, że oglądanie Boga przez istotność, na czem polega ostateczna szczęśliwość stworzenia rozumnego, jest ponad naturę wszelkiego stworzonego umysłu. Stąd żadne stworzenie rozumne nie może mieć ruchu woli skierowanego do owej szczęśliwości, chyba, że nią kieruje czynnik nadprzyrodzony. A to nazywamy