page0162

154 Summa teologiczna

także umysłu anielskiego. Stąd ani nawet sam anioł, z natury swojej nie może poznać substancji bożej. — Może jednak z natury swej mieć o Bogu wyższe poznanie niż człowiek, z powodu doskonałości swego umysłu. I takie poznanie Boga pozostaje także w szatanach. Chociaż bowiem nie mają czystości pochodzącej od łaski, mają jednak czystość natury, wystarczającą do tego poznania Boga, które jest im właściwe z natury.

Odpowiedź na trzeci zarzut. Stworzenie jest ciemne w porównaniu ze znamienitością światła bożego i dlatego poznanie stworzenia we własnej naturze nazywa się wieczornem. Wieczór bowiem łączy się z ciemnościami, ma jednak coś z światła, gdy zaś braknie zupełnie światła, jest noc. Tak więc i poznanie rzeczy we własnej naturze, gdy się odnosi do chwały Stwórcy, jak w dobrych aniołach, ma coś z światła bożego i można je nazwać wieczornem; jeśli się zaś nie odnosi do Boga, jak w szatanach, nie nazywa się wieczornem, lecz tiocnem. Stąd też czytamy w ks. Rodzaju. I, 5, że ciemności, które Bóg oddzielił od światła, nazwał nocą.

Odpowiedź na czwarty zarzut. Tajemnicę królestwa Bożego, które się spełniło przez Chrystusa, poznali w jakiś sposób wszyscy aniołowie od początku, zwłaszcza odkąd są ubłogo-sławieni widzeniem Słowa, którego szatani nigdy nie posiadali. Nie wszyscy jednak aniołowie poznali doskonale, ani też jednakowo. Tern mniej więc szatani, gdy Chrystus był na świecie, poznali doskonale tajemnicę Wcielenia. Nie poznali tego bowiem, jak mówi Augustyn De Civ. Dei 1. IX., jak święci aniołowie, którzy używają przez uczestnictwo wieczności Słowa; lecz dano im to poznać przez jakieś skutki czasowe, tak, by ich przerazić. Gdyby bowiem doskonale i z całą pewnością poznali, że On jest Synem Boga i skutki Jego męki, nigdyby nie spowodowali ukrzyżowania Pana Chwały.

Odpowiedź na piąty zarzut. Szatani trojakim sposo-sobem poznają jakąś prawdę. Pierwszym sposobem subtelnością swej natury, gdyż chociaż są zaciemnieni przez pozbawienie światła łaski, jednak są oświeceni światłem natury umysłowej. — Drugim sposobem przez objawienie otrzymane od świętych aniołów, z którymi się wprawdzie nie zgadzają co do jedności woli, zgadzają się zaś co do podobieństwa natury umysłowej, według

http://rcin.org.pl