140
Summa teologiczna
§ 5. CZY SZATAN BYŁ ZŁYM W PIERWSZEJ CHWILI SWEGO STWORZENIA, Z WINY WŁASNEJ WOLI.
Do piątego paragrafu tak przystępujemy.
Zarzut pierwszy. Wydaje się. że szatan był złym w pierwszej chwili swego stworzenia, z winy własnej woli. Powiedziano bowiem Jan VIII, 44 o szatanie: on był męźobójcą od początku.
Zarzut drugi. Oprócz tego według Augustyna wl super Gen. ad Litt. (cap. XV) brak formy w stworzeniu nie wyprzedził nadania mu formy co do czasu, lecz tylko co do początku. Pod niebem zaś, jak się to czyta (ks. Rodzaju I. 1), stworzonem na początku, jak on to sam mówi w II księdze, rozumie się naturę anielską bez formy; przez to zaś, co powiedziano, że Bóg rzekł: Niech się stanie światłość, i stała się światłość, rozumie się nadanie jej formy przez zwrot do Słowa; równocześnie więc została stworzona natura anioła, i stało się światło. Lecz gdy się stało światło, zostało odróżnione od ciemności (tamże w. 4), przez które się rozumie aniołów grzeszących. Zatem w pierwszej chwili swego stworzenia niektórzy aniołowie byli błogosławieni, a niektórzy zgrzeszyli.
Zarzut trzeci. Oprócz tego grzech przeciwstawia się zasłudze. Lecz jakaś natura umysłowa może zasługiwać w pierwszej chwili swego stworzenia, jak naprzykład dusza Chrystusa, lub także sami dobrzy aniołowie. Zatem i szatani w pierwszej chwili swego stworzenia mogli grzeszyć.
Zarzut czwarty. Oprócz tego, natura anielska jest potężniejsza od natury cielesnej. Lecz rzecz cielesna natychmiast, w pierwszej chwih swego stworzenia rozpoczyna wykonywać swe działanie; jak naprzykład ogień, w pierwszej chwili, w której powstaje, zaczyna poruszać się w górę. Zatem i anioł w pierwszej chwili swego stworzenia mógł działać. Albo więc jego działanie było prawe albo nieprawe. Jeśli prawe, skoro posiadali łaskę, zasłużyli przez nią na szczęśliwość. W aniołach zaś natychmiast po zasłudze następuje nagroda, jak to powiedziano powyżej (R. LXII, 5). Zatem byliby natychmiast szczęśliwi, i tak nigdyby nie byli zgrzeszyli, a to jest fałszywem. Wynika więc