DSC06968

96 St opiec - Objdiwuia

** \trism - odrzucenie winty w Bogu jako sprzecznej z rozumem, niezgodnej z minkę; ateista tłumaczy zjawiska bez odwoływania się do przyczyn nadnaturalnych;! ateizm jako składnik refleksji fdozolicznej jest /wiązany z racjonalizmem i materializmem.

*** Libertytusm - laicki ruch umysłowy XVII w. skierowany przeciwko katolicko--feudaluemu ideałowi życia i tradycyjnej obyczajowości; jedno ze źródeł racjonalizmu oświeceniowego.

sir. 100

* Sikałaś Boiłeou (1636—■ 1711) - poeta i krytyk literacki, historiograf Ludwika XIV. członek Akademii Francuskiej, prawodawca poetyki klasycyzmu.

Jean La Fontaine (1621-1695) - poeta, członek Akademii Francuskiej, pisał bajki wzorowane na utworach Ezopa.

Jean Baptiste Racine (1639-1699) - dramatopisarz. jeden z najwybitniejszych przedstawicieli klasycyzmu, autor tragedii, np. Berenika, Fedra, zawierających wnikliwą analizę ludzkich cierpień i namiętności.

** Michel Montaine (1533-1592) - francuski pisarz i filozof humanista, przedstawiciel sceptycyzmu, rzecznik autonomii człowieka i swobodnego rozwoju każdej jednostki ludzkiej.

Franęois Rabelais (1494-1553) - pisarz francuski, autor powieści Garganlua i Pantagruel, uważanej za arcydzieło francuskiego renesansu, zawierającej ostra satyrę na średniowieczne instytucje, w której autor propaguje wzór społeczeństwa rządzonego według ideałów renesansowych.

Descartes Rene Kartezjusz (1596-1650) - filozof i matematyk, przedstawiciel racjonalizmu i sceptycyzmu poznawczego; postulował metodę myślenia opartą na wzorach rozumowań matematycznych.

Blais Pascal (1623—1662) — matematyk, fizyk, pisarz, filozof; głosił autonomię racjonalnego myślenia i zasadę podziału między rozumem a wiarą.

OPRACOWANIE

ŻYCIORYS MOLIERA

Molier, a właściwie Jean Baptiste Poquelin, żył w latach f- 1622-1673. Był największym komediopisarzem francuskim li jednym z najwybitniejszych pisarzy literatury europejskiej. Pochodził z szanowanej paryskiej rodziny mieszczańskiej. Pd ojcu otrzymał tytuły nadwornego tapicera i lokaja królewskiego. Kształcił się w znanym kolegium jezuickim Germont w Paryżu i studiował prawo w Orleanie. Zrezygnował jednak z przyshrgu-K . jącej jego stanowi pozycji oraz należnych mu tytułów i godności Wm dla niepewnej doli aktora, reżysera i przedsiębiorcy teatralnego.

Od dziecka interesował się teatrem. W 1643 r, zakochał się w aktorce i związał i oktorskę trupę rodziny Bejart. Założony w Paryżu teatrzyk rychło zbankrutował. Molier wyjechał więc wraz z zespołem aktorskim na prowincję, gdzie działał jako akto^dyrektor i autor sztuk teatralnych. Żywot aktorski, wędrowny, niestabilny uważany był wówczas za zbyt swobodny, niemoralny, a nawet występny. Przyniósł on uHM wiele przykrości i upokorzeń, a także kłopotów Finansowych. Pisań trafił nawet do więzienia z powodu niewypłacalności, z teatru jednak nie zrezygnował. ^^Brunastołetniej tułaczce w 1658 r. wrócił do Paryża, gdzie miał szczęście spodobać się królowi Ludwikowi XIV, który otoczył pisarza i jego trupę życzliwę opiekę. Artysta miał wtedy trzydzieści sześć lat. Odtąd aż do śmierci Molier prowadził w Paryżu teatr, grał w nim główne role i dostarczał mu repertuaru. Teatr był ulubioną rozrywką dworskiej elity, Molier stał się więc niemal urzędowym „bawicielem dworu", organizatorem imprez i widowisk.

Pisywał Otwory bardzo różnego rodzaju: błahe farsy*, wystawiane w trakcie dwor-ajj^Hnczystości, pospiesznie przerabiane na życzenie króla komedie** okazjonalne i utwory, w których wyrażał własne głębokie przemyślenia na temat otaczającego go świata. Wśród tych ostatnich jest kilka nieśmiertelnych arcydzieł. Najwyżej cenione do dziś utwory Moliera to: Pocieszne loykwintmsie (1659), Szkołom (1662), Suięiucek (1664), Don Juan (1665), Lekarz mimo woli, Mizantrop (1666), Grzegorz Dandin, Skąpiec (1668), Mieszczanin szlachcicem (1670), Uczone białogłowy (1672), Chory : urojenia (1673).

Mimo że Molier pisał komedie, utwory z natury pogodne, zabawne, wiele głoszonych** nich poglądów przysporzyło mu wrogów, kłopotów i było powodem ataków i różnych stron. Już pierwsza paryska premiera komedii Moliera, Pocieszne wfĘf^Unisit-, spotkała się z licznymi atakami. Prawdziwa wojna literacka rozgorzała